کد خبر: 232789تاریخ: 1400/2/7 00:00
روابط دیپلماتیک آنکارا - واشنگتن در آستانه قطع شدن قرار گرفته است
احضار سفیر آمریکا توسط ترکیه
روابط ترکیه و آمریکا در دوران ریاستجمهوری بایدن مدام در حال تیرهتر شدن است، به طوری که تازهترین تحولات، قطع موقت روابط دیپلماتیک ۲ کشور را محتمل کرده است. این نخستینبار نیست که ترکیه با یکی از کشورهای عضو ناتو دچار اختلافات دیپلماتیک میشود اما این شامل ایالات متحده نمیشود که از زمان اجرای طرح جانسون در سالهای پس از جنگ دوم جهانی همواره یک حامی مهم برای رژیمهای مختلف نظامی یا دموکراتیک در آنکارا باقی مانده است. دولت اردوغان همانطور که پیشتر برای دولت بایدن خطونشان کشیده بود، به رسمیت شناختن نسلکشی ارامنه در جنگ اول جهانی توسط واشنگتن را تحمل نکرده و قصد دارد سختترین پاسخ ممکن را بدهد. در همین رابطه وزارت خارجه ترکیه روز یکشنبه «دیوید ساترفیلد» سفیر آمریکا در این کشور را احضار کرد. این وزارتخانه با صدور بیانیهای خشمگینانه در این باره اعلام کرد: «مشخص است که این اظهارات، هیچ مبنای حقوقی یا علمی ندارد و همچنین از حمایت مستند نیز برخوردار نیست. درباره وقایع سال ۱۹۱۵ هیچکدام از شرایط لازم برای استفاده از عبارت نسلکشی، آنطور که در قوانین بینالمللی آمده، وجود ندارد». جو بایدن شامگاه شنبه گذشته به نخستین رئیسجمهور آمریکا تبدیل شد که کشتار بیش از یک میلیون نفر از اهالی ارمنی مناطق شرقی در دوران حکومت عثمانی در سال 1915 را به رسمیت شناخت و گفت: «هر سال در این روز، ما کسانی که در نسلکشی ارامنه در دوران عثمانی کشته شدند را یادآوری میکنیم تا بار دیگر بر تعهد خود برای جلوگیری از چنین رویدادی تاکید کنیم». البته بایدن از محکومیت رژیم عثمانی به عنوان سلف دولت امروزی ترکیه به خاطر آن اقدام طفره رفت. ایران آن زمان بخش بزرگی از بازماندگان نسلکشی ارامنه توسط عثمانی را پناه داد. یک هفته پیش از بایدن، بیش از ۱۰۰ عضو کنگره آمریکا در نامهای به رئیس قوه مجریه از او درخواست چنین کاری را کرده بودند. با این حال مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه دقایقی پس از صدور آن بیانیه، توئیت کرده بود: «ما درباره گذشته خود چیزی برای یادگیری از کسی نداریم. فرصتطلبی سیاسی، بزرگترین خیانت به صلح و عدالت است. ما این بیانیه را که صرفا مبتنی بر پوپولیسم بوده، کاملا رد میکنیم». ابراهیم کالین، سخنگوی کاخ آک سارای- نهاد ریاستجمهوری ترکیه- نیز روز یکشنبه، اظهارات اخیر بایدن در به رسمیت شناختن نسلکشی ارامنه را بسیار شرمآور توصیف کرد و هشدار داد که ترکیه طی ماههای آینده به آمریکا پاسخ خواهد داد. او با خاطرنشان کردن اینکه اردوغان طی تماس تلفنی روز جمعه گذشته به همتای آمریکایی خود درباره عدم ارتکاب چنین اشتباهی هشدار داده بود، گفت: «گفته میشود ترکها، اجداد عثمانی ما، در نسلکشی دست داشتهاند که این شرمآور است. حقایق تاریخ از چنین چیزی پشتیبانی نمیکند». کاخ سفید نیز به پیشواز واکنش خشمگینانه ترکها رفت و تدابیر امنیتی در نهادهای دیپلماتیک این کشور در ترکیه را افزایش داد. به گزارش آناتولی، سفارت و کنسولگریهای آمریکا در این کشور دیروز و امروز بر مبنای همین اقدامات پیشگیرانه واشنگتن از جمله تظاهرات احتمالی شهروندان ترک تعطیل شدند. آخرین گزارشها حاکی از آن است که منطقه پیرامون سفارت ایالات متحده تحت شدیدترین تدابیر ممکن قرار گرفته و توسط واحدهای پلیس ترکیه به محاصره درآمده است. کارشناسانی نظیر نیکولاس دانفورث، از فعالان مدنی آمریکایی در امور اروپا و همچنین محمد چلیک، مدیر روزنامه دیلی صباح در یک مناظره در شبکه الجزیره احتمال دادند روابط آنکارا و واشنگتن میتواند به نقطه قطع موقت هم برسد. به نظر میرسد با ورود پارلمان ترکیه به این ماجرا که قرار است طی روزهای آتی بیانیهای در محکومیت اقدام کاخ سفید و کنگره آمریکا صادر کند، روابط ۲ کشور بیش از پیش دچار بحران شود.