گروه اقتصادی: شرایط بازار سرمایه هر روز بغرنج‌تر می‌شود، به طوری که شاخص کل بورس که سال جدید را در کانال یک‌میلیون و 300 هزار واحد آغاز کرده بود، دوباره تا کانال یک میلیون و 100 هزار واحد عقب‌نشینی کرد.

بازار سرمایه چشم‌انداز روشنی ندارد و سهامداران از دولتی‌ها بابت دعوت از آنها در سال گذشته برای حضور در بورس آن هم با وعده‌های رنگارنگ دلخور هستند.

به گزارش «وطن امروز»، در روزهای اخیر رئیس‌جمهور بار دیگر اعلام کرده حمایت از بورس جزو اهداف اصلی دولت است، البته این سخنان در شرایطی مطرح می‌شود که بعد از دعوت رئیس‌جمهور و دولت از مردم برای ورود به بورس، ریزش‌های بورس آغاز شده و با گذشت چندین ماه هنوز هم متوقف نشده است. ضررهای سنگین سهامداران در بورس آن هم بعد از دعوت دولت از مردم برای حضور در بورس موجب اعتراض‌های متعدد بورسی‌ها شده تا جایی که در هفته‌های اخیر به دفعات شاهد برگزاری تجمعات اعتراضی از سوی این گروه بودیم.

بورس اوراق بهادار سال گذشته را با نوسانات و حواشی بسیار زیادی پشت سر گذاشت. رشد انفجاری شاخص کل و رکوردشکنی‌های پی‌درپی، هر بار بیش از گذشته توجهات را به خود جلب می‌کرد. پس از رشد شدید قیمت ارز و همچنین رشد قیمت‌ها در بسیاری از بازارها، نوبت به بازار سرمایه رسیده بود که با افزایش قیمت همراه شود. اینجا بود که رشد پرشتاب بورس آغاز شد. این روند پرشتاب، به حدی بود که شاخص بورس از حدود 350 هزار واحد در دی‌ماه سال 98 به حدود 2 میلیون و 100 هزار واحد در مردادماه سال 99 رسید. تجدید ارزیابی دارایی شرکت‌های ثبت شده در بورس، جرقه رشد قیمت‌ها را زد. رشد پیاپی شاخص بورس در بحبوحه تورم افسارگسیخته، بازار سرمایه را به محملی برای مصون نگه داشتن سرمایه مردم از گزند تورم تبدیل کرد. 

 

* تشویق به حضور مردم در بورس از سوی دولت

گذشته از تاثیر تجدید ارزیابی‌ها در رشد شاخص بورس، نحوه مواجهه دولتمردان با تحولات این بازار هم عامل مهم دیگری در شدت گرفتن رشد بورس و حبابی شدن بازار بود. بسیاری از دولتمردان با اقدامات و اظهارات مختلف، زمینه را برای حضور هر چه بیشتر مردم در بازار سرمایه و تشدید تبعات مخرب حبابی شدن بازار سرمایه فراهم کردند. در رأس دولتمردانی که سیگنال‌های رشد تضمینی شاخص کل به جامعه ارسال می‌کردند، حسن روحانی بود. رئیس دولت بارها با اظهارات خود، تلویحا پیام رشد شاخص و سودآوری بازار سرمایه را به جامعه ارسال و از این طریق، بسیاری از مردم را نسبت به کسب سود در بورس مطمئن کرد.  به عنوان مثال حسن روحانی اردیبهشت سال گذشته با اشاره به وضعیت بازار سرمایه گفت: شما اگر ناراحت هستید راه‌حلش این است در گوش‌تان پنبه بگذارید و این حرف‌های خوب را نشنوید. وی ادامه داد: بورس ما خوب شده، عصبانی می‌شوند و می‌گویند در همه دنیا بورس به هم ریخته، چرا بورس ایران خوب است؟ این به خاطر تلاش همه شرکت‌ها و فعالان اقتصادی و خوشبختانه عرضه کردن سهام شرکت‌هایی است که شرکت‌های بزرگ هستند. 

روحانی در اظهار نظر دیگری که بسیار جنجال‌برانگیز شد، از مردم خواست همه چیز را به بورس بسپارند! وی پنجشنبه 16 مرداد 99 درست یک هفته پیش از آغاز سقوط تاریخی بازار سرمایه گفت: با شرایطی که بورس دارد، صندوق‌های ما می‌تواند فعال‌تر شود. بخش دولتی بتدریج بعد از سرمایه‌گذاری و به ثمر رساندن باید کم‌کم کنار برود و صاحب سهام باشد و این برای آینده فعالیت آنها ثمربخش‌تر است. روحانی گفت: با شرایطی که بورس نشان می‌دهد، اوضاع بهتر خواهد شد؛ مردم باید همه چیز را به بورس بسپارند. 

 

* ترکیدن حباب بورس و متضرر شدن سهامداران حقیقی

رشد شاخص بورس در پی تجدید ارزیابی‌ها از یک سو و تشویق دولتمردان به حضور مردم در بازار سرمایه از سوی دیگر، بخش قابل توجهی از مردم را مجاب به سرمایه‌گذاری در بورس کرد. در چنین شرایطی ورود حجم عظیمی از نقدینگی مردم به بازار سرمایه، عامل دیگری برای رشد شدید قیمت نمادهای بورسی شد. در نهایت رشد شاخص کل تا اواخر مردادماه سال 99 ادامه یافت و پیش از آنکه شاخص کل به ارتفاع 2 میلیون و 100 هزار واحد برسد، سقوط سهمگین خود را آغاز کرد تا جایی که در ماه‌های پایانی سال گذشته رقم شاخص کل به کانال یک میلیون و 100 هزار واحد هم سقوط کرد. افت شدید شاخص کل بازار سرمایه اما موجی از اعتراضات سهامداران حقیقی را در پی داشت که با اعتماد به اظهارات دولتمردان، سرمایه خود را به بورس آورده بودند.

 

* سود دولت و زیان مردم

در حالی که بسیاری از سهامداران حقیقی شاهد نابود شدن سرمایه خود در بازار سرمایه بودند، دولت از ورود مردم به این بازار، سود بسیار خوبی برای خود کسب کرد. صندوق پالایشی یکم که دولت در تابستان به سهامداران فروخت، به زیان‌دهی رسید اما دولت نقدینگی عظیمی نصیب خود کرد. طبق آمارهای رسمی، درآمد دولت از محل فروش صندوق‌های سرمایه‌گذاری موسوم به ETF حدود 35 هزار میلیارد تومان و مالیات حاصل از نقل و انتقال سهام حدود 17 هزار میلیارد تومان اعلام شده است. در واقع دولت با دعوت مردم به بورس و تحمیل زیان به آنها، بخش قابل توجهی از کسری بودجه خود را جبران کرد.

 

* ورود مجلس شورای اسلامی به موضوع بورس

شرایط بازار سرمایه به قدری بغرنج شد که اعضای کمیسیون اقتصادی را برای تشکیل نشست فوق‌العاده این کمیسیون به منظور بررسی مشکلات و مسائل بورس مجاب کرد. محمدعلی دهقان‌دهنوی، رئیس سازمان بورس در تشریح این نشست فوق‌العاده گفت: جایگاه بازار سرمایه در اقتصاد کشور بر همه روشن است و از آنجا که این بازار کانال تامین مالی برای تولید، اشتغال و سرمایه‌گذاری است، باید از آن حمایت شود. دهقان با بیان اینکه امیدواریم با پیشنهادات مطرح شده در نشست و راهکارهای سازمان بورس بتوان وضعیت بازار را ساماندهی کرد، اضافه کرد: بخشی از این پیشنهادات در دولت تصویب شده و بخشی قرار است در شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا بررسی و درباره آن تصمیم‌گیری شود تا بتوان با تدوین بسته سیاستی مناسب، پیام حمایت از بازار سرمایه را به سهامداران منتقل کرد. 

 

* انتشار اوراق بدهی برای هلدینگ‌های بزرگ تا سهام بخرند

وی در تشریح راهکار مذکور توضیح داد: شرکت‌های سرمایه‌گذاری و هلدینگ‌های بزرگ بر اساس تحلیل‌های به دست آمده، تمایل به سرمایه‌گذاری در سهام‌های ارزشمند دارند اما امکان تامین مالی برای آنها وجود ندارد که ما این مسیر را تسهیل کرده و قرار است این شرکت‌ها اوراق بدهی منتشر و با جمع‌آوری سرمایه به دست آمده، سهام خریداری کنند. با تحقق این امر طرف تقاضا تقویت می‌شود. دهقان تصریح کرد: علاوه بر روش فوق، برنامه‌های متنوعی برای ارائه اطلاعات ارزشمند درباره شرکت‌ها به سهامداران داریم تا این افراد بتوانند بر اساس تحلیل درست درباره سهام خود تصمیم‌گیری کنند. وی با بیان اینکه توسعه روش‌های سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بازار سرمایه، یکی دیگر از روش‌های پیش‌بینی شده است، اظهار کرد: امیدواریم با بررسی پیشنهادات در دولت و شورای عالی هماهنگی اقتصادی و حمایت و کمک مجلس، بتوانیم در زمینه بهبود شرایط گام برداریم.

 

*  بررسی پیشنهادهای ارسالی به جلسه سران قوا

محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی هم درباره این نشست گفت: در این نشست پیشنهادات مربوط به ساماندهی بازار بورس که قرار است در جلسه رئیس مجلس شورای اسلامی با وزیر امور اقتصادی و دارایی و رئیس کل بانک مرکزی و همچنین نشست سران ۳ قوه مطرح شود، مورد بررسی قرار گرفت. وی ادامه داد: در این جلسه محورهایی مانند قیمت‌گذاری دستوری، اصلاح و تعدیل نرخ تسعیر ارز، تامین منابع مالی صندوق تثبیت بازار از محل یک درصد منابع صندوق توسعه ملی که متاسفانه تاکنون بخش کمی از آن اختصاص یافته، تصمیم‌گیری درباره نحوه استفاده از مالیات‌های بازار سرمایه جهت حمایت از این بازار، تغییر در دامنه مجاز نوسان، حجم مبنا و شفاف‌سازی صورت‌های مالی که باید در ۳ سطح تصمیم‌گیری سازمان بورس و اوراق بهادار، شورای عالی بورس و سران ۳ قوه مدنظر قرار گیرد، به بحث و بررسی گذاشته شد. وی اضافه کرد: بر اساس گزارشات ارائه شده، سودآوری شرکت‌های بورس و فرابورس نسبت به سال مالی گذشته حدود 135 درصد رشد داشته است. نماینده مردم در مجلس یازدهم با بیان اینکه برای جبران خسارت صاحبان سهام صندوق‌های پالایشی که دچار زیان شده‌اند، پیشنهاداتی ارائه شد، بیان کرد: باید مجموعه اقدامات در راستای ساماندهی بورس در ۲ سطح در دستور کار قرار گیرد. نخست آنکه موضوعات مربوط به این حوزه در سازمان بورس، شورای عالی بورس و سران قوا بررسی و درباره آنها تصمیم‌گیری شود. پورابراهیمی اظهار کرد: دومین دستور کار اصلاح قانون بازار سرمایه است که با تحقق این مهم جایگاه بازار سرمایه در اقتصاد کشور ارتقا می‌یابد. همچنین رئیس سازمان بورس، عضو هیات دولت خواهد شد و اختیارات و مسؤولیت‌هایش گسترده‌تر می‌شود. رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس یازدهم با بیان اینکه اصلاحات قانون بازار سرمایه بزودی در کمیسیون اقتصادی نهایی شده و گزارش آن در صحن علنی مجلس ارائه می‌شود، افزود: پیش‌بینی می‌شود با مجموعه اقداماتی که قرار است انجام شود و همکاری مجلس و دولت، مسیر برای بهبود شرایط بازار فراهم شود.

 

* جلسه بورسی همتی و دژپسند با رئیس مجلس

وزیر اقتصاد و رئیس کل بانک مرکزی بناست امروز در جلسه‌ای با حضور رئیس مجلس راهکارهای برون‌رفت از وضعیت فعلی بورس را بررسی کنند. محسن علیزاده، عضو ناظر شورای عالی بورس در همین ارتباط گفت: یکشنبه جلسه‌ای با سازمان بورس داشتیم. درباره بازار سرمایه، موضوعاتی مورد بحث قرار گرفت که بناست در جلسه مشترک رئیس مجلس با وزیر اقتصاد و رئیس کل بانک مرکزی مطرح شود و در صورت تصویب به شورای سران قوا می‌رود. وی در تشریح موضوعات مطرح شده در جلسه یکشنبه بورسی‌ها گفت: یکی از موارد این بود که تخفیفی در نرخ خوراک شرکت‌های پالایشی بگیریم. موضوع دیگر این بود که مالیات نقل و انتقال سهام را که بلافاصله به حساب سازمان مالیاتی واریز می‌شود در حساب جداگانه‌ای نگه داریم و بعد در صندوق حمایت از بازار مورد استفاده قرار دهیم؛ ضمن اینکه پیگیری جدی برای واریز یک درصد از منابع صندوق توسعه ملی نیز مورد بحث بود. 

***