عباس اسماعیل‌گل: ماه رمضان امسال هم طبق روال چند سال اخیر، شبکه‌های مختلف سیما اقدام به پخش سریال‌های ویژه برای روزه‌داران کردند اما متاسفانه هیچ‌کدام از این سریال‌ها آنچنان که باید انتظارات مخاطبان را برآورده نکرد.  از سوی دیگر نکته بارز سریال‌های رمضان امسال این بود که هیچ‌کدام از مجموعه‌های حاضر، به عنوان سریال طنز تولید نشدند و به نظر می‌رسد دیگر خبری از سریال‌های محبوب ماه رمضان نیست. در این میان شبکه‌های «تماشا» و «آی‌فیلم» در اقدامی قابل توجه، مجموعه‌های پرطرفدار طنز سال‌های گذشته تلویزیون را در این ماه روی آنتن بردند که با اقبال مخاطبان مواجه شد. به گزارش «وطن‌امروز»، یکی از نکات قابل توجه کنداکتور ماه رمضان سیما به حذف عجیب سریال بهروز افخمی از پخش شبکه ۵ سیما برمی‌گردد. افخمی بعد از یک دهه دوری از تلویزیون در مقام کارگردانی سریال، سال گذشته مجموعه «رعد و برق» را در مناطق سیل‌زده جلوی دوربین برد تا این سریال را برای شبکه 5 برای ماه رمضان آماده کند. یکی از مهم‌ترین نکاتی که درباره این سریال ماه رمضامی باید گفت، بی‌نظمی در پخش سریال بود. در حالی که تنها ۲ قسمت از سریال روی آنتن رفته بود اما در همین ۲ قسمت هم ۲ موضوع بیشتر از هر چیزی به چشم منتقدان آمد، نخست آنکه شخص بهروز افخمی در این سریال به نریشن‌خوانی می‌پرداخت و برای برخی مخاطبان تجربه تلخ سریال «سرباز» شبکه ۳ در نریشن‌خوانی تداعی شد و دوم آنکه روایت مستندگونه این سریال هم خیلی به مذاق مخاطبان ثابت سریال‌های رمضانی خوش نیامد اما به هر حال این سریال به‌رغم همه حواشی با انتشار بیانیه‌ای از آنتن ماه رمضانی شبکه ۵ کنار کشید و سازندگانش اعلام کردند در فرصتی مناسب این سریال را روی آنتن می‌برند و بلافاصله شبکه ۵ سیما یک سریال چینی با موضوع کرونا را جایگزین سریال افخمی کرد. 

 

* سریال بچه‌مهندس

فصل چهارم مجموعه تلویزیونی «بچه مهندس» به کارگردانی احمد کاوری و تهیه‌کنندگی سعید سعدی در ایام ماه مبارک رمضان از شبکه دوم سیما با بازی ثریا قاسمی، فرهاد قائمیان، محمدرضا رهبری، مهشید جوادی، عبدالرضا اکبری، سهند جاهدی، عباس جمشیدی‌فر، سیاوش چراغی‌پور، شیوا خسرومهر، عزت‌الله مهرآوران، شهین تسلیمی، محمدرضا هدایتی و امید روحانی روی آنتن رفت. شاید تفاوت مهم این سریال با فصل‌های گذشته، تغییر بازیگر نقش «جواد» و کارگردان این مجموعه بود که در این فصل محمدرضا رهبری جایگزین روزبه حصاری برای نقش «جواد جوادی» شد. روزبه حصاری که به علت اختلاف با تهیه‌کننده مجموعه از فصل چهارم سریال کنار گذاشته شد، در فصل سوم سریال «بچه مهندس» بخوبی توانسته بود به کاراکتر محبوبی میان مخاطبان این سریال بدل شود؛ این بازیگر به همراه ۲ بازیگر اصلی فصل سوم در فصل جدید سریال کنار گذاشته شدند و همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد بازیگران جایگزین، آنچنان که باید نتوانستند کاراکترهای باورپذیری از خود ارائه دهند. 

اما واقعیت آنجاست که «بچه مهندس 4» نیز که بعد از موفقیت چشمگیر فصل سوم این مجموعه در جلب نظر مخاطبان فرصت آن را داشت تا یک بار دیگر با روایت قصه‌ زندگی «جواد جوادی» مخاطبانش را پای تلویزیون میخکوب کند، با حذف ناگهانی و بدون منطق برخی شخصیت‌های فصل قبل از جمله دوستان نزدیک «جواد» و همچنین اضافه کردن بیش از اندازه برخی خرده‌‌قصه‌ها، عملا نشان داد در این فصل حرف خاصی برای گفتن ندارد و بیشتر قصه بر کش ‌دادن ماجرای ازدواج «جواد» و «مرضیه» متمرکز بود. حتی خرده‌قصه‌هایی همچون ماجرای حضور مامور نفوذی در میان خلافکاران نیز با وجود آنکه به شهادت این مامور ختم می‌شود، نه تاثیری در برانگیختن احساسات مخاطب دارد و نه در عمل کمکی به سر پا شدن قصه اصلی و کم‌رمق سریال می‌کند. 

اما نکته مهمی که نباید از آن غافل شد، موضوع تغییر کارگردان هر فصل «بچه مهندس» است که این موضوع می‌تواند به کلیت کار آسیب جدی وارد کند بویژه آنکه احمد کاوری تنها یک هفته قبل از شروع تصویربرداری مسؤولیت کارگردانی فصل چهارم «بچه مهندس» را بر عهده گرفت و مسلما هیچ کارگردانی در این مدت کوتاه نمی‌تواند بینش مناسبی نسبت به سریالی چند فصلی پیدا کند که نتیجه این اتفاق را در خروجی سریال مشاهده کردیم. 

 

* سریال یاور

اما جدیدترین اثر سعید سلطانی (کارگردان) و سعید مطلبی (نویسنده) به نام «یاور» با بازی داریوش ارجمند در این نقش، سریال شبکه ۳ سیما برای شب‌های ماه رمضان شد. سریال «یاور» به تهیه‌کنندگی آرمان زرین‌کوب، ملودرامی ۳۰ قسمتی بود که بدون‌شک داستان و تیپ‌های بازیگران آن، تماشاگر را به یاد سریال «ستایش» ‌انداخت و به گفته سازندگانش، شخصیت «یاور» با بازی داریوش ارجمند به نوعی ادامه‌دهنده شخصیت «حشمت فردوس» در سریال «ستایش» بود. در این سریال در کنار داریوش ارجمند بازیگرانی چون ارسلان قاسمی، محمد حاتمی، زهرا سعیدی، شبنم فرشادجو، امید علیمردانی، فقیهه سلطانی، مهوش افشارزاده و اسماعیل محرابی به ایفای نقش پرداختند. نگران‌کننده‌ترین مساله‌ای که در همان قسمت‌های ابتدایی «یاور» به وضوح برای مخاطبان نمایان شد، تکرار کلیشه‌ای و خسته‌کننده کاراکتر حشمت فردوس در این سریال بود. قهرمان قصه «یاور»، پیرمردی رستوراندار است که سال‌ها به عنوان کاسبی خوشنام در محله و در میان اطرافیان شناخته می‌شده است؛ شخصیتی که اتفاقا از لحاظ رفتاری شباهت زیادی به کاراکتر «حشمت فردوس» در سه‌گانه «ستایش» دارد و بسیاری از مخاطبان را ناخواسته به یاد حشمت فردوس انداخت. «یاور» هم درست مثل حشمت فردوس مردی مغرور، مردسالار و خشن است که البته ویژگی‌های مثبتی همچون لوطی‌گری، پاکدستی و خانواده‌دوستی هم در خلقیاتش ظهور و بروز دارد.  با این همه آنچه باعث شده کاراکتر «یاور چلویی» در جلب نظر مخاطب فرسنگ‌ها از «حشمت فردوس» عقب بیفتد، ضعف شدید ساختار درام و دیالوگ‌های گلدرشتی است که برای این قصه درنظر گرفته شده است و از سوی دیگر در شرایطی که «یاور» فرصت آن را داشت تا با استفاده از ظرفیت ایجاد شده توسط «ستایش» و البته ظرفیت همیشگی داستان‌های عامه‌پسند، خود را تبدیل به برگ برنده تلویزیون در رمضان 1400 کند، ضعف‌های آشکار در ساختار داستان و خطاهای فاحش در جزئیات قصه که ناشی از شتابزدگی در تولید است، آن را تبدیل به یکی از تجربه‌های شکست‌خورده شبکه ۳ سیما در این چند سال اخیر کرد، همچنین این اتفاق موجب نابودی برند «حشمت فردوس» شد و اگر قرار باشد سلطانی فصل جدیدی از «ستایش» را بسازد مسلما با چالش شخصیت «حشمت فردوس» مواجه خواهد شد.

 

* سریال احضار

پیش از شروع ماه رمضان، وقتی سریال «احضار» به عنوان گزینه شبکه اول سیما معرفی شد، نام علیرضا افخمی به عنوان کارگردان این سریال و موضوع احضار ارواح و مبارزه با فرقه‌های دروغین، همه خبر از سریالی پربیننده می‌داد. پیشینه‌ای که علیرضا افخمی با سریال‌هایی همچون «او یک فرشته بود، پنجمین خورشید و پنج کیلومتر تا بهشت» در ذهن مخاطب به یادگار باقی گذاشته بود، سریالی جذاب و پرکشش را نوید می‌داد. 

البته تجربه ثابت کرده موضوع ارواح، جن، شیطان و موضوعاتی اینچنینی همیشه برای بیننده جذاب و دنبال‌کننده بوده و این بار نیز نام افخمی در مقام کارگردان، این فرضیه را قوی‌تر می‌کرد. اما با پخش سریال «احضار» گویا همه پیش‌فرض‌های مخاطب با شکست مواجه شد؛ سریالی که می‌توانست بیشترین بیننده را برای خود به همراه داشته باشد و تا مدت‌ها در ذهن تماشاگران باقی بماند، با استفاده از نابازیگران به عنوان نقش‌های اصلی سریال، ضعف جدی در فیلمنامه و عدم باورپذیری نقش اول آن، عملا همه امتیاز‌ها را برای موفقیت خود از دست داد. استفاده از بازیگران جوان و غیرچهره، به هیچ وجه ناشایسته نیست، به شرطی که توانایی لازم برای این فرصت طلایی دیده شدن را داشته باشند و بتوانند مخاطب را با خود همراه کنند. 

یکی دیگر از انتقاداتی که به این سریال وارد است، انتخاب ژانر دلهره است؛ انتخابی که به جای ترس و وحشت، بیشتر خنده مخاطب را به همراه داشت. چه دلیلی دارد تماشاگر هر بار با ورود روح کامرانی بترسد تا جایی که دیدن این سکانس‌ها را با محدودیت سنی نیز همراه کنیم. 

***