مصطفی خدابخشی: شهرداری و شورای شهر تهران در دوره ۴ ساله فعالیت‌شان، کارنامه بسیار ضعیفی را به نام خود ثبت کرده‌اند و با مجموعه‌ای از عملکردهای غیرقابل دفاع و مبتنی بر رویکردهای سیاسی، عملا زمینه‌ساز توقف روند رو به رشد 14 سال مدیریت شهری پیش از خود شدند. 

با بررسی عملکرد این دوره از مدیریت شهری براحتی می‌توان به این نتیجه رسید که در بسیاری از شاخصه‌های توسعه، شهر تهران نه تنها دچار توقف شده بلکه حرکت رو به عقب را نیز تجربه کرده است. 

برآورد مردم تهران از فعالیت‌های این دوره از مدیریت شهری به مواردی همچون عدم اجرای پروژه‌های تاثیرگذار در شهر و کوبیدن بر تبل توخالی شفافیت خلاصه می‌شود. دوره پنجم مدیریت شهری که عدم اجرای پروژه‌های عمرانی در شهر را یکی از موفقیت‌های مدیریتی خود معرفی می‌کند، این سوال را پیش روی خود می‌بیند که صرف ادعای داشتن شفافیت در شرایطی که تنها رویکرد مدیریت شهری در این دوره ۴ ساله پرداخت مطالبات مالی کارکنان خود بوده، چه دردی را از مردم دوا و چه نیازی از شهر را مرتفع می‌کند؛ آن هم در حالی که هنوز مفهوم شفافیت در نوع رویکرد این مدیران به صورت مشخص در اذهان عمومی تعریف نشده و مردم این سوال را مطرح می‌کنند که اگر شفافیت در شهرداری وجود دارد، چرا مدیران زیر بار انتشار فیش‌های حقوقی خود نمی‌روند؟

 

* ضعف مدیریت در تمام سطوح

شهرداری - و به عبارتی مدیریت شهری پنجم تهران - نه‌تنها نتوانست خود را در زمینه بهبود زندگی شهری، در معرض دید مردم موفق جلوه دهد بلکه با ورود نورچشمی‌ها به ساختار اداری شهرداری تهران طی ۴ سال گذشته مجموعه‌ای از نارضایتی‌ها در بین کارکنان قدیمی این سازمان را نیز رقم زد. در این زمینه می‌توان گفت نه تنها شهرداری در این دوره نتوانست برای شهر کاری انجام دهد بلکه زمینه‌ساز افزایش نارضایتی‌ها در ساختار ستادی خود شد. 

 در همین رابطه سوده نجفی، کارشناس مسائل شهری در گفت‌وگو با «وطن‌امروز» توجه به ظرفیت‌های انسانی درون سازمانی را یکی از مهم‌ترین نیازهای امروز شهرداری تهران دانست و گفت: به منظور بهبود عملکرد سازمانی شهرداری و ارتقای کیفیت در فعالیت‌ها و خدمات آن، می‌توان با توجه به اشرافیت همکاران شاغل در شهرداری به موضوعات و مشکلات شهری، از ظرفیت آنها در مدیریت شهری به جهت چرخش نخبگانی بیشتر استفاده کرد. وی با اشاره به اهمیت اتخاذ تصمیمات اصولی و هدفمند در مسیر مدیریت شهری اظهار داشت: متاسفانه به دلیل تصمیم‌گیری‌های غیر‌اصولی در دوره پنجم مدیریت شهری، بسیاری از کارکنان نخبه و خدوم شهرداری مورد کم‌لطفی قرار گرفتند که همین موضوع زمینه‌ساز دلسردی و کاهش انگیزه بین آنها شد. نجفی افزود: در این دوره مسائلی همچون ادغام معاونت منابع توسعه انسانی با معاونت برنامه‌ریزی، کاهش ساعت‌های اضافه‌کاری و در نتیجه کوچک شدن سفره خانوار و کاهش مزایای رفاهی از جمله دلایلی شدند که پرسنل را نسبت به مجموعه کم‌تعهد و دلسرد کرد. 

کارشناس مسائل شهری تصریح کرد: اجرای اقدامات نمایشی مانند جذب یکصد کارشناس و عدم به‌کارگیری فراگیران در مناصب تخصصی، اجرای نظام پیشنهادات و عدم توجه به اجرای آن و ورود مدیران و مشاوران از بیرون مجموعه تحت عناوین مختلف مانند دستیاران جوان، همگی از عوامل به حاشیه رفتن کارکنان در این دوره به حساب می‌آید. 

 

* شکاف بین بدنه اجرایی و مدیریت شهرداری

افزایش فاصله میان مدیران شهرداری و بدنه اجرایی در این سازمان در شرایطی ایجاد شده که به گفته برخی کارکنان این سازمان، مدیران وارداتی از بالاترین جایگاه جهت ورود به تصمیم‌سازی‌ها برخوردارند، در حالی که نیروهای قدیمی شهرداری طی ۴ سال گذشته اجازه ورود به رده‌های بالاتر شغلی را نداشته‌اند. 

ورود مدیران وارداتی به رده‌های تصمیم‌گیری در این دوره از مدیریت شهری در شرایطی صورت می‌گیرد که صدها نیروی مجرب و توانمند از سال‌ها پیش در شهرداری تهران مشغول فعالیت بوده‌اند. به همین منظور ضروری می‌نماید که شورای شهر ضمن صیانت از نیروهای مجموعه شهرداری تهران، قانون منع به‌‌کارگیری مدیران وارداتی را در دستور کار داشته باشد. تصویب این قانون در حالی ضروری به نظر می‌رسد که پیش از این دولت در فروردین سال جاری با امضای شخص معاون اول رئیس‌جمهور مصوبه ممنوعیت انتقال از مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی مانند شهرداری‌ها به دستگاه‌های دولتی را ابلاغ کرده بود. در همین زمینه و در تشریح چرایی نارضایتی ایجاد شده در بدنه شهرداری تهران، فاطمه‌سادات حمیدیان، کارشناس مسائل شهری گفت: از اقداماتی که در دوره فعلی مدیریت شهری ضربه اساسی به روحیه پرسنل شهرداری وارد کرد اجرای طرح دستیاران مدیر و به‌کارگیری ۲۶۱ نفر و قرار دادن آنها در گروه حقوقی ۱۸ بود، یعنی حقوق آنها معادل شهردار منطقه در نظر گرفته شد!

وی با اشاره به اینکه یکی از موضوعات آسیب‌زننده به مدیریت شهری، دخالت جناح‌بندی‌های سیاسی در عرصه مدیریت شهری است، اظهار کرد: فضای شهرداری در دوره شورای پنجم بشدت دچار سیاست‌زدگی شد و موضوعات جناحی توانست در مباحث مدیریت شهری تاثیرگذار باشد. 

حمیدیان افزود: در ابتدای دوره شورای پنجم با مواردی برخورد داشتیم که به افراد برچسب اصلاح‌طلبی یا اصولگرایی‌زده می‌شد، در صورتی که اصولگرایی و اصلاح‌طلبی تنها یک عقیده شخصی است و به هیچ عنوان به نحوه فعالیت افراد ارتباط ندارد، چرا که ممکن است فرد توانمندی بالایی در حوزه مربوط به فعالیت‌های خود داشته باشد اما عقاید شخصی‌اش به‌ گونه‌ای دیگر باشد. 

کارشناس امور شهری با اشاره به ورود مدیران وارداتی به شهرداری، گفت: موضوع مهم دیگری که از آسیب‌های جدی این فضا به شمار می‌آید، ورود مدیران وارداتی و خارج از چارچوب شهرداری و کنار گذاشتن نیروهای پیشکسوت است. 

وی افزود: در همین دوره ما مدیران بسیاری را در مناطق مختلف تهران داریم که بعد از ۲ سال ورود به شهرداری در حال حاضر به عنوان شهردار منطقه فعالیت می‌کنند؛ این موضوع بی‌شک انگیزه را از نیروهای باسابقه سلب کرده و باعث از بین رفتن فضای رقابتی سالم شده است. 

 

* تقلیل جایگاه بانوان در مدیریت شهری پنجم

یکی از نکاتی که در این دوره از مدیریت شهری به عنوان شعار مدنظر مدیران شهری مطرح می‌شد، توجه به جایگاه بانوان بود اما گویی در این زمینه نیز مدیریت پنجم شهری نتوانسته موفق ظاهر شود و عملا دستش در این زمینه خالی است. فاطمه‌سادات حمیدیان با تاکید بر تقلیل جایگاه بانوان در دوره پنجم مدیریت شهری به ‌عنوان یکی دیگر از آسیب‌های مورد نظر در شهرداری، گفت: در دوره پنجم که شعار شایسته‌سالاری را به همراه داشت با حذف 22 پست مربوط به مشاوره بانوان که همرده با معاونان بود، مواجه شدیم و این تقلیل جایگاه بانوان توانست منجر به حذف 22 بانوی مدیر 5 در شهرداری شود، این در حالی است که این اقدام با صحبت‌های مربوط به شایسته‌سالاری در تناقض است؛ همین موضوع عدم انگیزه کافی به منظور رشد و پیشرفت در کار را از سوی بانوان به دنبال داشته است. 

حمیدیان با اشاره به طرح ادغام ۲ معاونت در شهرداری تهران، اظهار کرد: متاسفانه از دیگر اقداماتی که منجر به آسیب به بدنه شهرداری و کارکنان آن شد، طرح ادغام ۲ معاونت بود که به بهانه اجرای این طرح، نیروهای مورد نظر خود را تثبیت کرده و از این رو نیروهای متخصص را در حوزه مدیریت شهری حذف کردند. یک رصد کلی در مناطق بیست‌ودوگانه شهرداری تهران نشان می‌دهد نیروهایی فارغ از تجربه و تخصص کافی و تنها به دلیل متصل بودن به شهردار به کار گرفته شده‌اند. 

کارشناس مسائل شهری تصریح کرد: حذف 22 پست مربوط به قائم‌مقام‌ها که هر یک از آنها به عنوان مدیران داخلی مناطق خدمت می‌کردند و رها کردن 123 ناحیه بدون متولی نیز از دیگر اقداماتی است که آسیب‌های مربوط به بدنه شهرداری را به دنبال داشت. 

 

* چالش دستیاران مدیر

اجرای طرح دستیاران مدیر و جذب تعداد زیادی نیروی تازه‌کار در این بخش و قرار دادن آنها در رده‌های بالای سازمانی بخش دیگری از چالش‌های ایجادشده در حوزه نیروی انسانی در شهرداری تهران است. حمیدیان در این باره گفت: از دیگر اقداماتی که ضربه اساسی به روحیه پرسنل شهرداری وارد کرد، اجرای طرح دستیاران مدیر و به‌کارگیری 261 نفر و قرار دادن آنها در گروه حقوقی 18 بود! با توجه به قوانین استخدامی شهرداری، در بدو ورود هر نیرویی به این سازمان، فرد مورد نظر در گروه 12 حقوق می‌گیرد، این در حالی که 261 نفر از افراد به محض ورود به شهرداری در غالب اجرای این طرح در گروه 18 قرار گرفته و حقوق در نظر گرفته شده برای آنها هم‌ردیف با شهردار منطقه در نظر گرفته شد!

وی خاطرنشان کرد: این موضوع این سوال را در ذهن ایجاد می‌کند که چه می‌شود این شرایط برای این افراد لحاظ می‌شود و اینکه آیا واقعا در شهرداری نیروهای نخبه وجود نداشته است که بتوانند در قالب دستیار مدیران فعالیت کنند یا اینکه این تعداد از افراد چه ثمراتی برای شهرداری داشته‌اند که دلیلی منطقی بر حذف 22 قائم‌مقام زبده مناطق بوده‌است.