عباس اسماعیل‌گل: این روزها که حملات وحشیانه رژیم غاصب صهیونیستی به مردم مظلوم فلسطین به اوج خود رسیده، اقشار مختلف مردم سعی می‌کنند به هر روشی که شده ضمن محکومیت این حملات، با مردم فلسطین اعلام همبستگی و همدری ‌کنند. یکی از این روش‌ها چالشی است که با عنوان «مقلوبه» توسط بانوان ایرانی در فضای مجازی انجام می‌شود. این چالش در واقع به تأسی از خانم «خدیجه خویص» از مرابطات فلسطینی که به جرم فعالیت علیه صهیونیست‌ها مدت‌ها در زندان به سر می‌برد، انجام می‌شود. در فلسطین به زنانی که زندگی خود را وقف مسجدالاقصی کرده‌اند، می‌گویند «مرابطه» و به جمع آنها می‌گویند «مرابطات». این زنان تمام زندگی خود را وقف مسجدالاقصی کرده‌اند و هر روز برای نماز به حرم می‌روند تا حواس‌شان به مسجدالاقصی باشد و از آن مراقبت کنند. اکثر آنها معلم قرآن هستند و در مسجدالاقصی قرآن درس می‌دهند. «مرابطات الاقصی» لقبی است که به این بانوان داده می‌شود. آنها علاوه بر حفاظت از مسجدالاقصی، دائما در اطراف مسجدالاقصی هستند و یکی از مسؤولیت‌های مهم‌شان تنظیم کردن و نظم دادن حرکت‌ها و تشکل‌های انقلابی است.  مثلا چالش نماز جماعت صبح برگزار می‌کنند و تمام افراد ساکن بیت‌المقدس در این چالش شرکت می‌کنند و به مسجدالاقصی می‌آیند و این بانوان از این طریق اخبار و گزارش کارهایی را که یهود درباره مسجدالاقصی و فلسطین انجام داده به گوش همه می‌رسانند.  یا یکی از وظایف مرابطات این است که در ماه رمضان افطار درست می‌کنند و همه زنان را به بهانه افطار در مسجدالاقصی کنار هم جمع می‌کنند و اطلاعات و اخبار لازم را به گوش همه می‌رسانند. مرابطات تمام زندگی‌شان را وقف مسجدالاقصی کرده‌اند. خیلی از آنها در حال حاضر ورودشان به مسجدالاقصی ممنوع شده و فقط در اطراف مسجد می‌نشینند و از طریق موبایل مردم فلسطین را از وضعیت مسجدالاقصی مطلع می‌کنند، از سوی دیگر خود را سرگرم پخت «مقلوبه» می‌کنند تا به نوعی با نحوه پخت «مقلوبه» اشاره‌ای کنایه‌‌آمیز به اهداف فلسطینی‌ها (بیرون انداختن صهیونیست‌ها از مسجدالاقصی) داشته باشند. برای اطلاع بیشتر از جزئیات پویش «مقلوبه» با فاطمه ترابی، مسؤول و طراح این پویش به گفت‌وگو نشستیم.

***

* این روزها شما درگیر پویشی هستید به نام «مقلوبه»، ابتدا بفرمایید مقلوبه به چه معناست؟

مقلوبه غذایی محبوب در حوزه‌ شامات است که در فلسطین پیشینه سیاسی هم دارد. امسال در ماه مبارک رمضان خانم‌هایی که به مرابطات در فلسطین اشغالی معروفند و در واقع حافظان قدس شریف هستند، از مقلوبه به‌ عنوان ابزار مبارزه با رژیم غاصب صهیونیستی استفاده کردند که اتفاقا فیلمی هم از آنها در فضای مجازی پخش شد که ضمن تکبیر گفتن و شعار دادن ظرف طعام‌شان را برمی‌گردانند. مقلوبه از قلب می‌آید و به معنای دگرگونی است. به این دلیل این غذا را مقلوبه می‌گویند که وقتی آماده شد، قابلمه را برمی‌گردانند و گویی این حرکت نمادی شده است از سرنگونی رژیم غاصب صهیونیستی. 

 

* چطور به فکر چنین کاری افتادید؟ 

با بالا گرفتن درگیری‌ها در فلسطین و بالاخص نوار غزه، با خودم فکر می‌کردم چه کاری می‌تواند از دست من به عنوان یک مادر بربیاید، شاید باورتان نشود اما وقتی تصاویر چشم‌های گریان کودکان فلسطینی را در قاب شیشه‌ای تلویزیون می‌دیدم، به چشم‌ بچه‌هایم خیره می‌شدم و از خودم می‌پرسیدم چشم‌های به این کوچکی، چگونه می‌تواند غم‌های بزرگ را در آغوش بگیرد؟! تا اینکه در فضای مجازی دیدم دوستانی از شیراز، مشهد و... در ماه مبارک رمضان به یاد فلسطینی‌ها با مقلوبه افطار کرده‌اند، اینطور بود که به دوستانم پیشنهاد دادم تا کار عزیزانی را که از ماه رمضان شروع به این حرکت خودجوش کرده بودند، فراگیر کنیم و از این راه برای قدس شریف و برای ملت مظلوم فلسطین در حد خودمان قدمی برداریم. 

 

* یعنی شما از ماه رمضان آغاز نکردید؟ 

خیر! عرض کردم در زمان اوج گرفتن درگیری‌ها، این مسأله با گروهی از دوستان فارغ‌التحصیل دانشگاه شهید بهشتی مطرح شد و آنها بسیار استقبال کردند، منتها قرار بود در حد خودمان باشد اما از همان روز‌های نخست از شمال کشور و شهری مثل تنکابن فیلم دریافت کردیم تا بندرعباس، اصلا توقع این حجم از استقبال را نداشتیم و این نشان می‌دهد که مساله فلسطین دغدغه مردم است و گویی آنها منتظرند تا کسی پیشگام شود و دیدیم که با جان و دل به این حرکت پیوستند. 

 

* فرمودید دانشگاه شهید بهشتی، یعنی حرکت شما منحصر به دانشجویان است؟

خیر! هسته‌ اولیه را دانشجویان تشکیل دادند اما بعد تصاویر فراوانی از اقصی نقاط کشور به دست ما رسید؛ پیر، جوان، کودک و... همه انگار راه نجاتی پیدا کرده بودند برای رهایی از رخوت؛ رخوت خیلی بد است، کرختی و خمودگی آفت انسانیت و شرافت است؛ نفس «حرکت» در هر جریانی، پیش از آنکه تاثیرات آفاقی و بیرونی داشته باشد، تاثیر انفسی دارد و در درون ایجاد طراوت و سرور می‌‌کند. ما انسانیم و طبعاً هر انسانی از دیدن رنج دیگری اندوهگین می‌شود. من اسم این را غم مقدس می‌گذارم، اندوه برای انسان... منتها تا این غم ایجاد حرکت نکند، فایده‌ای ندارد و اساسا انسان طبق فطرت الهی خود، با دیدن ظلم باید کاری کند و تا قدمی برندارد آرام نمی‌گیرد. در واقع نخستین و مهم‌ترین مساله این است که ببینم آیا منِ نوعی بعد از دیدن تصاویر جگرسوز غزه، آرام و قرار دارم؟ این خیلی جدی و مهم است؛‌ اساسا باید مراقب باشیم که حرکات موثر و ویژه‌ عالم از همین اتفاقات شکل می‌گیرند، بنابراین حرکت موثر در درجه‌ اول بر شخصی اثر دارد که آن کار را انجام می‌دهد. 

 

* پس معتقدید این پویش اثرگذار بوده است؟

یقیناً و گواه این تاییدیه، ارسال حجم غیرقابل پیش‌بینی از مقلوبه‌ها به دوستان ما بود، گویی افراد زیادی این چند روز خودخوری می‌کردند و منتظر بودند کسی کاری کند تا آنها نیز مثلا آشپزخانه‌ کوچک‌شان را پایگاهی کنند برای قدس شریف. 

 

* به نظر شما مهم‌ترین تأثیر این حرکت چیست؟

ما در واقع داریم عشق‌بازی می‌کنیم با مفهوم مقاومت، داریم از راه دور دست خواهران عزیزمان را می‌بوسیم که شبانه‌روز از قبله اول مسلمین حمایت می‌کنند و قدس شریف را تنها نمی‌گذارند. برای ما دفاع از کودک مظلومی که از زیر آوار بیرون کشیده شده اما کپ کرده است و چشمانش بسته نمی‌شود، امری واجب است. فکر می‌کنم همه آن فیلم دلخراش را دیده باشند. ما که نمی‌توانیم برویم و آن خواهر فلسطینی را که کنار جسد بی‌جان دخترک ۲ ساله‌اش زانو زده، در آغوش بگیریم و با یکدیگر اشک بریزیم برای این همه اندوه! برای این همه کودکی که سر از خاک در نیاورده در خاک رفتند! برای این همه عروسک‌ها و ماشین کوکی‌ها و سرمه‌دان‌ها و گل‌سرهای بی‌صاحب شده... ما که نمی‌توانیم دست‌های مادری را که از دیدن جان دادن فرزندش جیغ می‌کشد و شیون می‌کند، در دست بگیرم و به او بگوییم شریک غمش هستیم. همان‌طور که می‌دانید نهی از منکر ۳ مرتبه دارد؛ درست است که ما نمی‌توانیم حضورا به فلسطین برویم و در برابر ظلم بی‌حد و حصر اسرائیل جنایتکار بایستیم اما می‌توانیم با زبان و قلب‌مان از کودک‌کشی و دزدی وقیحانه‌‌ صهیونیست‌ها اعلام برائت کنیم. طرح طبخ مقلوبه شاید طرحی بود کوچک اما برخاسته از دل‌هاست. 

 

* پس شما معتقدید این حرکت تأثیری دوسویه‌ دارد؟

دقیقا می‌خواستم همین را بگویم که کار برای فلسطین اصلا باید دوسویه باشد؛ یک سوی آن دلگرمی است که آن زن فلسطینی از کار ما می‌گیرد و یک سوی این جریان، همان‌طور که پیش از این گفتم، ما هستیم و نباید خودمان را دست‌‌کم بگیریم، نباید احساس خودمان را در تغییر وضعیت فلسطین بی‌اهمیت قلمداد کنیم. 

باید ایمان بیاوریم که کار برای فلسطین فقط بازنشر عکس کودک شهید شده نیست، باید خودمان، دوستان و اطرافیان‌مان را هم در این پازل معنا کنیم، در واقع ببینیم که هنر من، درس من، مادرانگی من و... کجای این جریان است؟ 

 

* می‌خواهم به طور خاص بپرسم چرا حرکت مقلوبه؟ چرا کار دیگری نه؟ 

در واقع نوعی ارتباط دوسویه‌ قلبی ایجاد می‌شود، اساسا یکی از کارکردهای مهم هنر، عمیق کردن ریشه‌های دوستی و صلح است و از سوی دیگر هنر بهترین ابزار برای انتقال مفاهیم است؛ خیلی از دوستان ما موقع پخت مقلوبه از کودکان‌شان کمک می‌گرفتند و این امر در فیلم‌ها واضح بود. یکی از چیزهای جالبی که دیدم این بود که پسر بچه یکی از دوستانم به مادرش گفت: «مادر جان یعنی فلسطینی‌ها اسرائیلی‌ها را چپلق زمین می‌اندازند؟» و مادرش گفت: «بله پسرم، برای آنکه دیگر کسی در جهان جرأت نکند به کس دیگری زور بگوید». خب! ببینید این دوست ما از دانشجویان حقوق است که در این فیلم تمام توانایی‌های خودش را برای انتقال مفهوم مقاومت به کار گرفته؛ مادرانگی، هنرمندی، تفهیم مفاهیم حقوقی به زبان کودکانه و... این یک نمونه است، شما ببینید چقدر اثر دارد! 

 

* قصد ادامه‌ این حرکت را دارید؟

قطعا! هنوز هم فیلم و عکس‌هایی به ما ارسال می‌شود. دوستان دانشجوی ما یک صفحه‌ ۲ زبانه در فضای مجازی ایجاد کرده‌اند که نخستین مطالب آن مربوط به پویش مقلوبه است و طبعا قصد ادامه‌ این حرکت را داریم، البته منظورم از این حرکت صرفا طبخ مقلوبه نیست، بلکه مشارکت در آزادی قدس شریف به انحای مختلف است، مقلوبه قدم اول بود. 

 

* واکنشی هم از طرف فلسطینی‌ها داشته‌اید؟ آیا تصاویر شما را دیده‌اند؟ 

بله! در این چند روز تصاویر را دیده‌اند و بعضا ابراز احساسات هم کرده‌اند، البته کار ما هنوز تمام نشده است و ما در پی آن هستیم که از طریق این غذا همدلی بیشتری بین ۲ ملت ایجاد شود. 

 

* به نظر شما چه کاری می‌تواند تکمیل‌کننده این پویش باشد؟

ببینید! بزرگ‌ترها آن بازخوردی را که باید ببینند، دیده‌اند و به قول خودشان قلوب‌شان کمی آرام گرفته اما بچه‌ها که تعدادشان اتفاقا زیاد هم هست نیاز به تشویق دارند و به نظرم اگر شبکه‌ نهال صداوسیما همت کند و تصاویر و فیلم‌های این بچه‌ها را پخش کند، حرکت کامل‌تر و موثرتر می‌شود. 

 

* دوست دارید این حرکت چگونه تمام شود؟ 

طبعا با پخت مقلوبه در سرزمین فلسطین و در کنار خواهران مجاهد فلسطینی. به فضل الهی، ما در قدس شریف نماز خواهیم خواند. رهبر انقلاب  فرمودند اسرائیل ۲۵ سال آینده را نخواهد دید و من ایمان دارم نزدیک است روزی که دست خواهران فلسطینی‌مان را به محبت بفشاریم برای صیانت از قدس شریف، شانه به شانه‌ یکدیگر نماز بخوانیم.