طی ۲ ماه گذشته از سال ۱۴۰۰، صنعت خودروی کشور همچون چند سال اخیر با حواشی زیادی مواجه بوده که مهم‌ترین نتیجه آن، پایان عرضه خودرو با قیمت کمتر از ۱۰۰ میلیون تومان توسط خودروسازان است. 

صنعت خودروی کشور طی ۳ سال گذشته با حواشی زیادی مواجه بوده است؛ طی ماه‌های اخیر نیز این حواشی از نحوه قیمت‌گذاری گرفته تا درخواست خودروسازان از مجلس برای آزادسازی واردات در مقابل آزادسازی قیمت را در برگرفته است اما ماحصل درخواست‌ها و تصمیمات این شد که قیمت همه انواع خودروهای تولیدی کارخانه‌های داخلی به بالای ۱۰۰ میلیون تومان صعود کرد و اینک مصرف‌کننده داخلی حتی در صورت ثبت‌نام و خرید مستقیم از کارخانه، نمی‌تواند با هزینه‌ای کمتر از ۱۰۰ میلیون تومان، خودروی داخلی خریداری کند. 

 

* قیمت‌گذاری شورای رقابت در سال ۱۴۰۰

سناریوی نخست به قیمت‌گذاری شورای رقابت بازمی‌گردد. این نهاد که زمستان سال گذشته به علت ثبات نرخ تورم، از اعلام نرخ جدید خودرو برای ۳ ماه پایانی سال عقب کشید و اعلام کرد از این پس قیمت خودرو به صورت ۶ ماهه تعیین می‌شود، ۱۳ اردیبهشت‌‌سال جاری مصوبه‌ای مبنی بر افزایش میانگین ۹ درصدی قیمت خودرو را ابلاغ کرد. 

مسؤولان وزارت صمت و خودروسازان از این مصوبه شورای رقابت رضایت نداشتند و در ابتدا مقابل این مصوبه مقاومت کرده و تلویحا خواستار افزایش بیشتر قیمت‌ها شدند. 

 

* درخواست خودروسازان برای آزادسازی واردات و قیمت‌گذاری

در همین راستا ۲ گروه خودروسازی بزرگ کشور و انجمن قطعه‌سازان در نامه‌ای به رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس خواستار آزادسازی واردات خودرو و قیمت‌گذاری شدند. 

در این نامه درخواست شده بود خودروهای عمومی یعنی خودروهایی که عموم مردم با درآمد کم یا متوسط خریداری می‌کنند، با فرمول بهای تمام شده و با در نظر گرفتن سود ۵ درصدی با تأیید و نظارت وزارت صنعت قیمت‌گذاری شود اما درباره خودروهای اختصاصی که لوکس و نسبتا گران محسوب شده و مشابه خارجی دارند، قیمت‌گذاری با پیشنهاد هیأت‌‌مدیره شرکت‌ها و تأیید و نظارت وزارت صنعت بر اساس شرایط عرضه و تقاضای بازار انجام شود. نکته قابل توجه در این درخواست خودروسازان آن است که با توجه به تعرفه‌های بسیار بالای واردات خودرو، حتی در صورت آزادسازی این محصول، قطعا انحصار از بازار خودروی کشور برچیده نمی‌شود که این اقدام بتواند مجوزی برای آزادسازی قیمت باشد. 

در صنعت انحصاری خودرو که بازار به صورت قبضه شده در دست ۲ خودروساز می‌چرخد، قطعا آزادسازی واردات آن هم با تعرفه‌های بالا نمی‌تواند راهی برای تنوع‌بخشی به بازار باشد، بلکه فقط دست خودروساز را برای افزایش غیرعرف قیمت‌ها باز می‌گذارد و دست مصرف‌کننده را بیش از پیش از دستیابی به خودرو کوتاه می‌کند.

 

* افزایش ۹ درصدی قیمت خودروها

پس از ارسال این نامه، خودروسازان اقدام به اجرای مصوبه شورای رقابت کرده و قیمت‌های جدید را اعلام کردند که بررسی‌ها نشان می‌دهد خودروسازان قیمت را بیش از ۹ درصد افزایش دادند و به نوعی دست‌شان در تعیین قیمت‌های جدید باز بوده است. 

با این اقدام، دیگر قیمت کارخانه‌ای هیچ خودرویی در کشور کمتر از ۱۰۰ میلیون تومان نیست. 

به عنوان مثال بررسی قیمت‌های جدید گروه خودروسازی ایران‌خودرو نشان می‌دهد قیمت ۸ خودرو بالای ۱۲ درصد با افزایش مواجه شده است؛ قیمت سمند ال‌ایکس با 6/12 درصد افزایش از ۱۱۷ میلیون و ۵۹۸ هزار تومان به ۱۳۲ میلیون و ۴۵۵ هزار و ۷۰۰ تومان، پژو ۲۰۷ دنده‌ای با 7/12 درصد افزایش از ۱۶۰ میلیون و ۷۱۱ هزار تومان به ۱۸۱ میلیون و ۱۷۳ هزار و ۳۰۰ تومان، قیمت پژو پارس با 5/14 درصد افزایش از ۱۲۲ میلیون و ۴۱۰ هزار تومان به ۱۴۰ میلیون و ۲۷۳ هزار و ۵۰۰ تومان، قیمت پژو ۲۰۶ تیپ ۲ با 5/14 درصد افزایش از ۱۱۰ میلیون و ۹۷۴ هزار تومان به ۱۲۷ میلیون و ۱۲۲ هزار تومان، قیمت سمند ‌ای‌اف‌سون با 5/14 درصد افزایش از ۱۱۵ میلیون و ۸۲۵ هزار تومان به ۱۳۲ میلیون و ۷۰۱ هزار تومان، سمند ‌ای‌اف‌سون دوگانه‌سوز با 5/14 درصد افزایش از ۱۲۱ میلیون و ۷۹۵ هزار تومان به ۱۳۹ میلیون و ۵۶۶ هزار و ۳۰۰ تومان، قیمت پژو پارس ال‌ایکس با 6/14 درصد افزایش از ۱۲۷ میلیون و ۲۱۲ هزار تومان به ۱۴۵ میلیون و ۷۹۵ هزار و ۴۰۰ تومان و قیمت دنا پلاس با 7/14 درصد از ۱۶۶ میلیون و ۹۸۵ هزار تومان به ۱۹۱ میلیون و ۵۳۴ هزار و ۵۰۰ تومان رسیده است. 

همچنین بررسی قیمت‌های جدید سایپا نشان می‌دهد ساینا دنده‌ای با 6/12 درصد افزایش از ۹۲ میلیون و ۹۲۸ هزار تومان به ۱۰۴ میلیون و ۶۴۹ هزار و ۶۰۰ تومان، تیبا صندوقدار با 6/14 درصد افزایش از ۸۷ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان به ۱۰۰ میلیون و ۶۳۰ هزار و ۵۰۰ تومان، تیبا ۲ با 6/11 درصد افزایش از ۹۵ میلیون و ۴۲۶ هزار تومان به ۱۰۶ میلیون و ۵۱۸ هزار و ۸۰۰ تومان، کوییک دنده‌ای با 7/8 درصد افزایش از ۱۲۹ میلیون و ۷۵۵ هزار تومان به ۱۴۱ میلیون و ۶۱ هزار و ۴۰۰ تومان و شاهین با 3/9 درصد افزایش از ۲۶۷ میلیون تومان به ۲۹۱ میلیون و ۸۷۱ هزار و ۲۰۰ تومان رسیده است. 

نکته قابل تأمل آنکه پس از افزایش قیمت، خودروسازان پس از ۲ ماه تعلل در پیش‌فروش، به سرعت اقدام به برگزاری پیش‌فروش با قیمت‌های جدید کردند. 

 

* واکنش سرد بازار به قیمت‌های جدید

اگرچه انتظار می‌رفت بازار همچون گذشته در برابر قیمت‌های جدید واکنش هیجانی نشان دهد اما بررسی‌ها نشان می‌دهد به دلیل عدم حضور مشتری در بازار و حاکمیت رکود، قیمت‌ها تغییر چندانی نداشته و همچون هفته‌های گذشته است. آنطور که فعالان بازار خودرو اعلام می‌کنند هم مشتریان و هم فروشندگان، همچنان چشم‌انتظار کاهش نرخ دلار و مشخص شدن نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری هستند. 

در حال حاضر در کف بازار، قیمت تیبا ۱۲۵ میلیون تومان، تیبا دو ۱۳۳ میلیون تومان، پراید ۱۳۱ معادل ۱۱۴ میلیون تومان، کوییک معمولی ۱۴۸ میلیون تومان، ساینا ۱۴۱ میلیون تومان، پژو پارس سال ۲۲۵ میلیون تومان، سمند ال‌ایکس ۱۸۷ میلیون تومان، ۲۰۶ تیپ دو ۲۰۲ میلیون تومان، ۴۰۵ اس‌ال‌ایکس ۲۰۹ میلیون تومان، ۲۰۶ تیپ پنج ۲۵۶ میلیون تومان و دنا ۲۶۹ میلیون تومان است. 

 

* عرضه خودرو در بورس در مراحل پایانی

در کنار مباحث مربوط به قیمت، مجلس نیز به دنبال نهایی‌سازی طرح تحول و بهبود صنعت خودرو است. یکی از بندهای اصلی این طرح که عرضه خودرو در بورس است طی هفته جاری در کمیسیون صنایع و معادن بررسی مجدد شد و به تصویب رسید. 

آنطور که روح‌الله ایزدخواه، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس اعلام کرده به احتمال زیاد طی هفته آتی یا ۲ هفته دیگر، این طرح در صحن علنی بررسی خواهد شد. 

در صورت تصویب نهایی این طرح، به احتمال زیاد قیمت پایه عرضه در بورس کالا توسط شورای رقابت بر مبنای قیمت تمام شده بر اساس هزینه‌های همان سال تعیین می‌شود و قیمت نهایی در مکانیسم عرضه و تقاضا مشخص خواهد شد.