مصطفی خدابخشی: موضوع درآمدهای شهری به عنوان یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مدیریت شهر همیشه محل مناقشه بوده است، بر همین اساس ایجاد درآمدهای پایدار در شهر به یک امر مهم و بدیهی تبدیل شده است که باید مدیریت شهری در یک تعامل موثر با دولت و مجلس راهکارهای ایجاد آن را فراهم کند و عملا یک گام به سوی فرار از شهرفروشی بردارد. 

در بررسی کارنامه مدیریت پنجم شهر تهران یکی از موضوعات مورد توجه، چگونگی عملکرد آن در ایجاد بسترهای لازم جهت تحقق درآمدهای پایدار در شهر است. شورای شهر پنجم و شهرداری در این دوره مانند بسیاری از مسؤولیت‌های دیگر خود در حوزه‌های فرهنگی، عمرانی و... که نتوانستند به صورت موثر عمل کرده و نمره قبولی به دست آورند، در حوزه درآمدهای پایدار شهری نیز حرکت مثبتی از آنها به ثبت نرسید. 

بر همین اساس مهندس مهدی چمران، رئیس سابق شورای شهر تهران در گفت‌وگو با «وطن‌امروز» با اشاره به ضرورت‌های ایجاد درآمدهای پایدار برای شهرداری‌ها گفت: ما در دوره پنجم مدیریت شهری شاهد بودیم که هیچ اقدام جدیدی برای ایجاد درآمدهای پایدار شکل نگرفته است. 

وی ادامه داد: قرار بر این بود که دولت لایحه‌ای را به منظور ایجاد درآمدهای پایدار به مجلس ببرد اما با این وجود دولت این موضوع را نپذیرفت و لایحه‌ای در این زمینه به مجلس داده نشد، لذا بر همین اساس ما طی 4 سال گذشته شاهد بودیم که هیچ گونه تغییری در درآمدهای پایدار شهرداری‌ها بویژه شهرداری تهران ایجاد نشد و روند مانند گذشته پیش رفت. 

رئیس شورای ائتلاف استان تهران با اشاره به اینکه موضوع درآمدهای پایدار یکی از مشکلات پیش روی شورای ششم خواهد بود، خاطرنشان کرد: باید شورای ششم تلاش کند تا نحوه کسب درآمدها مشخص باشد. به همت مجلس در زمینه درآمدهای پایدار اقدام خوبی صورت گرفت تا از مالیات بر ارزش افزوده سهم بیشتری به شهرداری‌ها اختصاص داده شود، این در حالی است که نمایندگان دوره قبل مجلس این سهم را کاهش داده بودند و با ورود شورای نگهبان به موضوع و تلاش مدیریت چهارم شهری مشکل مرتفع شد. 

 

* ورود مجلس به افزایش درآمدهای پایدار شهری

رئیس شورای ائتلاف تهران بر این باور است با همکاری مشترک میان مجلس، دولت و مدیریت شهری می‌توان موانع شکل‌گیری درآمدهای پایدار را مرتفع کرد. چمران با اشاره به تلاش مجلس انقلابی برای افزایش درآمدهای پایدار شهرداری‌ها گفت: بر اساس مصوبات مجلس، هم‌اکنون درصدی به درآمدهای شهرداری‌ها اضافه شده است که این ابتدای راه بوده و باید در این زمینه با شکل‌گیری یک همکاری مشترک بین شورای ششم و مجلس قدم‌های بزرگ‌تری برداشته شود. 

چمران تاکید کرد: یقینا با تقویت درآمدهای پایدار، دیگر شهرداری‌ها به سمت تراکم‌فروشی و شهرفروشی نخواهند رفت. هم‌اکنون حدود 5 درصد از درآمدهای شهرداری‌ها از عوارض ساختمانی است. ما باید تلاش کنیم تا عوارض افزایش نیابد تا از این طریق مردم به ساختمان‌سازی ترغیب و بخش عمده‌ای از مشکلات موجود در بازار مسکن در تهران مرتفع شود. 

 

* هزینه سنگین مدیریت شهر و مطالبات مالی از دولت

کمبود منابع مالی در شهر و حجم بالای مطالبات مدیریت شهری از دولت از جمله مشکلات اصلی در مدیریت مالی شهر به حساب می‌آید، لذا با نقش‌آفرینی موثر شورای شهر می‌توان این توقع را داشت که مدیریت شهری ششم گامی موثر در احیای مطالبات مدیریت شهری از دولت برداشته و بسترهای لازم برای ایجاد درآمدهای پایدار ایجاد شود. 

در همین رابطه نرگس معدنی‌پور، کارشناس مسائل شهری گفت: یکی از مشکلاتی که شهرداری تهران با آن روبه‌رو است، موضوع کمبود منابع مالی و تامین بودجه است. 

شهردار سابق منطقه 13 تهران با بیان اینکه برای برون‌رفت از مشکلات مالی موجود در شهر باید راهکارهای علمی و عملیاتی را در دستور کار داشت، بیان داشت: یکی از راهکارهای مهم این است که رویکرد شهرداری تهران در حوزه تامین منابع مالی باید از حالت کسب درآمدهای روزانه به شکل درآمدهای پایدار تغییر کند به‌طوری که شهرداری تهران بتواند به عنوان سرمایه‌گذار پروژه‌های کلان ورود کند و بخش خصوصی داخلی و خارجی را به خدمت بگیرد. 

وی ادامه داد: در این صورت هم زیرساخت‌ها توسعه خواهد یافت و هم در توسعه این زیرساخت‌ها مشارکت در تامین منابع از طریق برون‌سپاری فعالیت‌ها صورت خواهد گرفت. در عین حال سهم درآمدی شهرداری به عنوان درآمدهای پایدار در آینده تامین خواهد شد. بدین ترتیب یک تیر و ۲ نشان خواهد بود؛ هم پروژه اجرا شده است و هم سهم درآمدی در آن پروژه برای شهرداری تامین خواهد شد و این امر به رونق‌بخشی اقتصاد شهر کمک خواهد کرد و مانع از این خواهد شد که شهر تحت تاثیر فعالیت‌های روزمره قرار گیرد. 

معدنی‌پور با اشاره به ضرورت‌های احیای مطالبات شهرداری از دولت خاطرنشان کرد: شورای شهر درباره مطالبات معوقه و جاری شهرداری تهران از دولت باید نقش‌آفرینی کند.  

وی ادامه داد: به طور مثال شهر تهران به دلیل پایتخت بودنش مترتب هزینه‌های زیادی می‌شود؛ مانند حمل‌و‌نقل‌ شهرستان‌هایی که به تهران رفت و آمد می‌کنند، خطوط هوایی که پروازشان به تهران منتهی می‌شود یا از تهران به شهرستان‌های دیگر منتقل می‌شوند و موارد مشابه دیگر در حوزه اتوبوسرانی و مترو، که کمک دولت در این بخش حتما باید وجود داشته باشد. مثلا برای کاهش آلودگی هوا ضروری است که خودروها در شهر تهران گازسوز یا برقی شوند و برای تحقق آن باید به بخش انرژی سوبسید تزریق شود. 

معدنی‌پور خاطرنشان کرد: این کار دستاوردی است برای شهرداری تهران و در عین حال کاهش بدهی‌های دولت را نیز به همراه دارد. بنابراین مطالبه‌گری شورای شهر از دولت و شهرداری تهران می‌تواند کمک‌کننده وصول مطالبات باشد که به عنوان هزینه پایتخت‌نشینی در شهر تهران باید توسط دولت پرداخت شود. 

شهردار سابق منطقه 13 تهران استفاده از روش‌های متنوع، نوآورانه و پایدار تامین مالی و همچنین مدیریت کاهش هزینه، واگذاری گام به گام امور شهری به شهروندان و انجمن‌های محلی، توسعه خدمات الکترونیک و استفاده از فناوری‌های نوین را از دیگر راهکارهای حل مشکل کمبود منابع مالی شهرداری تهران در درازمدت دانست.