گروه فرهنگ و هنر: طرح بهارانه کتاب 1400 نخستین طرح حمایت از کتابفروشی‌ها در سال جدید است که با مشارکت نزدیک به 900 کتابفروشی، 17 خرداد در سراسر کشور آغاز شد. ایوب دهقانکار، مدیرعامل مؤسسه خانه کتاب و ادبیات ایران که مجری طرح‌های فصلی کتاب از سوی معاونت امور فرهنگی وزارت ارشاد است، در گفت‌وگو با «وطن‌‌امروز» درباره طرح «بهارانه کتاب» و استقبالی که از این طرح شده گفت: حدود ۱۱۵ هزار نسخه کتاب در ۲ روز اول اجرای طرح فروخته شد. 

این نشان می‌دهد سیاست‌های حمایتی در قالب یارانه کتاب تاثیرات بسیار خوبی روی اقتصاد نشر دارد. جالب توجه این است که در ۲ روز اول اجرای طرح حدود یک میلیارد تومان یارانه برای این طرح تخصیص دادیم که کتابفروشی‌ها آن را مصرف کردند. این میزان یارانه به خرید ۶ میلیارد تومان کتاب منجر شد. این رقم بسیار قابل اعتنا و توجه است. پس نمی‌توان با وجود انتقادات مطرح شده درباره این طرح‌ها، بسادگی از اجرای آن گذشت. وی افزود: در ادامه طرح بیش از ۸۵ میلیارد ریال و حدود ۴۵۰ هزار نسخه کتاب در کتابفروشی‌های کشور خریداری شده است. 

مدیرعامل مؤسسه خانه کتاب و ادبیات ایران ادامه داد: یارانه‌ای که در طرح‌های فصلی کتاب در اختیار مخاطبان آن قرار می‌گیرد، خرید ۵ تا ۶ برابری کتاب را به همراه دارد و شاهد انس بیشتر مردم با کتاب هستیم. از این رو اجرای این طرح‌ها جای خوشحالی دارد و معتقدیم طرح‌های حمایت از کتابفروشان جای خود را باز کرده است. با بهبود و ارتقای کیفی طرح‌ها امیدواریم اثربخشی آن افزایش یابد. 

دهقانکار، در پاسخ به این سوال که با گذشت 6 سال از شروع طرح‌های فصلی کتاب، ارزیابی شما از این طرح‌ها در حمایت از کتابفروشی‌ها چیست، گفت: حمایت از کتابفروشی‌ها در این طرح جایگاه ویژه‌ای دارد، چون آخرین حلقه نشر هستند و بعد از آنها ما به مشتریان و مصرف‌کننده نهایی می‌رسیم، لذا همیشه این اولویت وجود داشته است و حمایت از این حلقه، بالطبع حمایت از ناشران و مشتریان خرد را نیز دربر می‌گیرد. 

دهقانکار اظهار کرد: تخفیفی که در طرح‌های فصلی لحاظ می‌شود، همان یارانه وزارت ارشاد است که به خریداران کتاب داده می‌شود. کتابفروشان کتاب‌ها را با تخفیف ۲۰ تا ۲۵ درصدی در طرح‌های فصلی در اختیار مخاطبان کتاب قرار می‌دهند. 

وزارت ارشاد هم فرآیند تسویه‌حساب با کتابفروشان را از طریق مؤسسه خانه کتاب و ادبیات ایران که مجری طرح است انجام می‌دهد. امسال هم شاهد استقبال خوب مردم و کتابفروشان از طرح بهارانه کتاب بودیم؛ نزدیک به ۹۰۰ کتابفروشی در طرح شرکت کردند.طرح بهارانه کتاب که از ۱۷ خردادماه آغاز شده است، امروز به پایان می‌رسد. هنوز وضعیت تمدید آن مشخص نیست اما بنا بر گفته ایوب دهقانکار، مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، این طرح تنها در صورتی تمدید می‌شود که میزان اعتبار اختصاص یافته به آن به اتمام نرسیده باشد. 

ابتدا 5/2 میلیارد تومان اعتبار برای اجرای طرح بهارانه کتاب در نظر گرفته شده بود که پس از استقبال مردم در یکی، دو روز اول اجرای طرح، میزان اعتبار آن به ۴ میلیارد تومان افزایش یافت. از آغاز اجرای طرح بهارانه کتاب تاکنون میزان فروش کتاب به بیش از ۱۲ میلیارد تومان رسیده است. ۱۷ درصد از میزان کل فروش کتاب به استان تهران اختصاص دارد. میزان فروش کتاب در این استان به ۲ میلیارد تومان می‌رسد. ۱۶ درصد کتابفروشی‌های عضو طرح بهارانه کتاب هم در استان تهران فعالیت می‌کنند.

 

* امیدوار به تجهیز کتابخانه‌های محلی

مدیر انتشارات  «افرا کتاب» استان تهران بیان کرد: ما معمولا در دوره برگزاری این طر‌ح‌ها فروش خوبی داریم، زیرا بخش زیادی از مردم پس از اطلاع از برگزاری طرح از مبلغ یارانه‌شان استفاده می‌کنند اما قبل و بعد از آن میزان فروش ما در کتابفروشی کاهش پیدا می‌کند. فرشته سنگری در گفت‌وگو با «وطن‌امروز»، درباره برگزاری طرح‌های توزیع یارانه کتاب از طریق کتابفروشی‌ها (طرح‌های فصلی فروش کتاب)، با اشاره به اهمیت این طرح‌ها گفت: برخی طرح‌هایی که برای حوزه کتابفروشی‌ها در نظر گرفته شده است در درازمدت افراد را برای تخفیف کتاب متوقع کرده است. 

وی ادامه داد: ما معمولا در دوره برگزاری این طر‌ح‌ها فروش خوبی داریم زیرا بخش زیادی از مردم پس از اطلاع از برگزاری طرح از مبلغ یارانه‌شان استفاده می‌کنند اما قبل و بعد از آن میزان فروش ما در کتابفروشی کاهش پیدا می‌کند. 

او با بیان اینکه برگزاری این طرح‌ها کمک خوبی به صنعت نشر است، ادامه داد: اما نمی‌دانم چرا قیمت کاغذ و سایر اقلام مورد نیاز کتاب باید آنقدر بالا برود که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجبور شود یارانه‌ای برای خرید کتاب اختصاص دهد. 

سنگری تاکید کرد: اگر قرار است یارانه و کمکی به حوزه نشر شود بهتر است از ابتدای مرحله تولید این کار انجام شود، زیرا الان با ناشرانی مواجه هستیم که از سایت‌شان کتاب می‌فروشند و حضور آنها برای صنف کتابفروشی مخرب است. 

این مدیر انتشارات با اشاره به دور زدن کتابفروشان به دنبال فروش اینترنتی کتاب نیز بیان کرد: در این شیوه تخفیف متعارفی که باید به کتابفروشان بدهند مستقیم به مخاطب می‌دهند و همین موضوع موجب آسیب‌ و صدمه دیدن کتابفروشان می‌شود. 

وی در ادامه با بیان اینکه حل مشکل تامین کاغذ کمک زیادی به حوزه نشر می‌کند، عنوان کرد: قیمت کتاب در ما‌ه‌های اخیر خیلی افزایش یافته و من نگرانم که آیا می‌توانیم به شغل خود ادامه بدهیم یا نه؛ به ‌نظرم این طرح‌ها به صورت موقت و دوره‌ای خواهد بود. 

سنگری با اشاره به تبلیغات درباره کتاب همزمان با طرح‌های فصلی فروش کتاب توضیح داد: در این ایام تبلیغات و اطلاع‌رسانی خوبی برای کتاب می‌شود اما با پایان یافتن آن دیگر صحبتی از کتاب نیست و امکان اضافه‌ای برای کتاب در نظر گرفته نمی‌شود. 

وی در بخش دیگر صحبت‌های خود خواستار افزایش بودجه طرح‌های فصلی فروش کتاب با توجه به بالا رفتن قیمت کتاب شد و گفت: الان در این وضعیت مبلغ ۲۰۰ هزار تومان یارانه خیلی محدود است، زیرا مخاطب در نهایت یک یا ۲ عنوان کتاب می‌تواند خریداری کند، بهتر است بودجه افزایش یابد. 

مدیر انتشارات «افرا کتاب» همچنین بر تبیین و بازخوانی دوباره طرح‌های فصلی فروش کتاب تاکید کرد و یادآور شد: اکنون بعد از 6 سال زمان این است که این طرح توسط کارشناسان بازخوانی و زمینه‌ای فراهم شود تا با اعمال تغییراتی در نحوه اجرا به پربار شدن آن کمک کرد. وی با ارائه پیشنهادی در این زمینه اظهار کرد: بهتر است این طرح‌ها در اختیار کتابخانه‌های محلات قرار گیرد تا مفیدتر باشد، زیرا تعداد کسانی که می‌توانند به صورت رایگان کتاب بخوانند افزایش می‌یابد و این از جمله مسائلی است که خانه کتاب و ادبیات ایران باید دنبال کند. او ضمن اشاره به اینکه تجهیز کتابخانه‌های محلی می‌تواند در اولویت این طرح‌ها قرار گیرد، تاکید کرد: البته در این میان تجهیز کتابخانه‌ها باید با اولویت خرید از کتابفروشی‌های محلی انجام شود، این موضوع موجب می‌شود کمک خوبی به کتابفروشی‌‌ها شود و از سوی دیگر فعالیت آنها تقویت شود. 

فرشته سنگری در پایان گفت: اکنون در هر محله، خانه فرهنگ و فرهنگسراهای مختلفی قرار دارد که همه آنها کتابخانه دارند اما بسیاری از اعضا از نبود کتاب‌های به‌روز گلایه می‌کنند که می‌توان با تجهیز این کتابخانه‌های محلی به رشد مطالعه و فرهنگ در جامعه کمک کرد.