* داستان یک تضمین

روزنامه نیویورک‌تایمز هفته گذشته نوشت: «افرادی که در داخل جلسات گفت‌وگوها حضور دارند، گفته‌اند ۲ مانع بر سر راه رسیدن به توافق با ایران وجود دارد: ایران از یک ‌سو درخواست کرده است تعهدی نوشته‌شده به او داده شود که دولت‌های بعدی آمریکا نمی‌توانند مانند ترامپ توافق را از بین ببرند و مقامات آمریکایی گفته‌اند «این درخواستی منطقی است و البته دموکراسی واقعی نمی‌تواند آن را ایجاد کند». در هر صورت توافق هسته‌ای با ایران «معاهده» نیست و دولت بایدن هم مانند اوباما نمی‌تواند این توافق را مانند معاهده تصویب کند، زیرا مطمئنا دوسوم سنای آمریکا به آن رأی مثبت نمی‌دهد. بنابراین شروط این توافق می‌تواند به ‌صورت «توافق اجرایی» دیده شود که هر رئیس‌جمهوری می‌تواند آن را از بین ببرد. البته آمریکا نیز در این میان خواسته‌های خود را از ایران دارد. دولت بایدن از ایران خواسته است به‌ صورت کتبی متعهد شود بعد از اجرایی شدن این توافق، فورا به میز مذاکره برای رسیدن به توافقی بزرگ‌تر برگردد که بتواند نقصان‌ها و کمبودهای توافق فعلی را برطرف کند و از سوی دیگر همان‌طور که آنتونی بلینکن گفته است، «طولانی‌تر و قوی‌تر» باشد». گزارش نیویورک‌تایمز به قلم دیوید سنجر افزوده بود: «با این ‌حال مشاوران دولت بایدن به او گفته‌اند احتمال رسیدن به سناریویی که بتواند ایران را برای توافقی بهتر ‌پای میز مذاکره بکشاند بسیار پایین است، زیرا زمانی که تحریم‌های فلج‌کننده اقتصاد ایران برداشته شود، ایران دیگر انگیزه‌ای برای بازگشت به میز مذاکره نخواهد داشت. برخی به دولت بایدن پیشنهاد داده‌اند شاید بهتر باشد به توافق بازگردد و در عین‌ حال تلاش کند برخی محدودیت‌ها بر برنامه هسته‌ای ایران را تا زمانی فراتر از سال 2030 حفظ کند؛ از جمله تحقیقات درباره سانتریفیوژهای نسل جدید». 

 

* به شرط تمدید با آژانس!

مقام وزارت خارجه آمریکا در پاسخ به این سوال که در صورت عدم تمدید توافق فنی میان ایران و آژ‌انس بین‌المللی انرژی اتمی چه اتفاقی خواهد افتاد، گفت که آمریکا به ایرانی‌ها گفته چنانچه این توافق تمدید نشود، تهران توافق بر سر بازگشت به برجام را بشدت پیچیده خواهد کرد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز گذشته تاکید کرد ایران هنوز به نامه آژانس درباره تمدید توافق مربوط به نظارت و راستی‌آزمایی پاسخ نداده است در حالی که باید موضع خود در این رابطه را مشخص کند. این در حالی است که دیپلمات‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به خبرگزاری رویترز، گفتند اگر این توافق تمدید نشود، مذاکرات کمیسیون مشترک برجام در وین برای احیای توافق هسته‌ای وارد بحران خواهد شد. یک دیپلمات ارشد آژانس می‌گوید بدون توافق با ایران، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هیچ نظارتی بر تولید سانتریفیوژ در ایران ندارد و نمی‌تواند بفهمد ایران از کجا اورانیوم غنی شده به‌ دست آورده؛ اینکه خود غنی کرده یا از منبع خارجی دریافت کرده است. رویترز همچنین به نقل از دیپلمات‌های غربی نوشت: «از دست دادن تداوم آگاهی باعث یک بحران دیپلماتیک شده و مذاکرات برای احیای توافق هسته‌ای را به خطر می‌اندازد». از سوی دیگر سخنگوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز در پاسخ به سوالی درباره انقضای این توافق در روز پنجشنبه گفت: «مدیر کل رافائل گروسی امروز (دیروز جمعه) شورای حکام را درباره این مساله در جریان می‌گذارد».توافق موقت فنی ۳ ماهه ایران و آژانس در اسفند 99، سوم خرداد برای یک ماه دیگر تا سوم تیرماه 1400 تمدید شد و با پایان یافتن موعد آن، در وضعیت مبهمی قرار دارد. رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی 27 خرداد در مصاحبه‌ با بلومبرگ گفت چنانچه توافقی برای تمدید تفاهمنامه فنی با ایران حاصل نشود اطلاعات ذخیره‌شده از سایت‌های ایران از ماه فوریه پاک خواهد شد.گروسی همچنین در گفت‌وگو با پایگاه اتریشی «پس بلو» با اشاره به محدود شدن دسترسی بازرسان آژانس به تأسیسات هسته‌ای ایران ادامه داد: «بسیار محدود است و به همین دلیل در گزارش آخر خود، جدولی را برای نشان دادن چیزهایی که بازرسان ما نمی‌بینند، وارد کردم. همه باید این مساله را درک کنند. بنابراین آنچه می‌خواهم بگویم این است که در حال حاضر ما نباید بیش از این محدود شویم، ما بسیار تحت فشار هستیم».اینها همه در حالی است که بامداد چهارشنبه در ادامه اقدامات خرابکارانه علیه برنامه هسته‌ای ایران، حمله خرابکارانه علیه یکی از ساختمان‌های سازمان انرژی اتمی در اطراف کرج با شکست روبه‌رو شد که هیچ گونه خسارت مالی و جانی نیز به دنبال نداشت. 

 

* جملات آشنا

مقام وزارت خارجه آمریکا همچنین بار دیگر موضع واشنگتن که در روزهای گذشته بیان شده را تکرار کرد و گفت: «تا زمانی که بر سر همه چیز توافق نشود، بر سر هیچ‌چیز توافق نشده است». این جمله البته برای ایرانی‌ها خیلی آشناست، نظیر این جمله از زمان مذاکرات دولت روحانی در سال 92 از سوی اعضای دولت وقت آمریکا بیان می‌شد؛ از جمله وندی شرمن، مذاکره‌کننده ارشد برجام در دولت اوباما که با تشبیه توافق به برجام به مکعب روبیک می‌گفت: تا زمانی که همه موضوعات حل نشوند هیچ چیز مورد توافق قرار نمی‌گیرد. مذاکرات برای توافق نهایی به مکعب روبیک می‌ماند که در آن باید همه قطعه‌ها درست در جای خود قرار گیرند تا مکعب تکمیل شود. مقام وزارت خارجه آمریکا همچنین تصریح کرد که موضع آمریکا کماکان این است که باید گفت‌وگوهای متعاقبی برای قوی‌تر کردن توافق هسته‌ای برجام انجام شود. او گفت دولت «جو بایدن» به صراحت بر ضرورت برگزاری گفت‌وگوهای متعاقب برجام تأکید کرده است. 

 

* اختلافات اساسی با ایران پابرجاست

آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا در دیدار با ژان ایو لودریان، همتای فرانسوی خود، گفت: باید برجام را به جعبه‌ای که در آن بود برگردانیم. اختلافات با ایران درباره شرایط بازگشت به تعهدات و توافق هسته‌ای هنوز پابرجاست و امیدواریم شروع دوباره مذاکرات طی روزهای آینده آن را حل کند. ما زمانی به توافق می‌رسیم که ایران به تعهدات خود در توافق عمل کند. وی مدعی شد: اگر ایران به دنبال جنبه‌های دیگر برنامه هسته‌ای که در برجام ممنوع شده است برود این یک «نقطه» خواهد بود؛ جایی که بازگشت به برجام دیگر خیلی سخت خواهد شد. اما هنوز به این نقطه نرسیده‌ایم. نمی‌توانم تاریخی برای آن ذکر کنم، چرا که مساله اضطراری این موضوع را بیشتر می‌کند. وزیر خارجه آمریکا در ادامه عدم توافق موقت بین ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را یک نگرانی جدی برای طرف آمریکایی خواند و خواستار حل‌و‌فصل این موضوع شد. 

***