کد خبر: 235486تاریخ: 1400/4/16 00:00
تحلیلی بر عوامل واگرایی عربستان و امارات پس از چندین سال رابطه استراتژیک
پایان ماه عسل آل سعود و آل نهیان
گروه بینالملل: بعد از علنی شدن اختلافات امارات و عربستان در جریان جلسه اوپک پلاس که وزرای انرژی 2 کشور صراحتا مواضع تندی علیه سیاستهای یکدیگر اتخاذ کردند، اکنون به نظر میرسد آخرین ملاحظات پیرامون حفظ اتحاد سیاسی- استراتژیک بین عربستان و امارات رنگ باخته است. با آنکه پادشاهی سعودی همواره در 3 دهه گذشته سعی داشته در قالب شورای همکاری خلیجفارس سیادت خود را بر شیخنشین ابوظبی و امیرنشینان پادشاهیهای حاشیه جنوبی خلیجفارس حفظ کند اما در سالهای اخیر عربستان سعودی در پی رویکردهای غیرمعقول ولیعهدی چون بنسلمان که در عمل زمام همه امور حکومتی را در اختیار گرفته است، در پروندههای متعدد منطقهای و بینالمللی دچار اشتباهات راهبردی شده که آشکار شدن اختلافات با امارات و سر باز زدن آلنهیان از فرامین آلسعود یکی از تبعات این اقدامات است؛ اختلافاتی که ابتدا در جریان تجاوز نظامی ائتلاف عربی به سرکردگی عربستان و همراهی چندین کشور عربی و آفریقایی از جمله امارات به یمن در قالب مسائل تاکتیکی بروز کرد اما بعد از آن تحت تاثیر تحولات منطقهای و بینالمللی این شکل از رابطه امارات و عربستان در عرصههای روابط سیاسی، روابط فرامنطقهای و اختلاف نظر پیرامون اتخاذ موضع علیه کشورهای منطقه نظیر قطر نیز نمایان شد. بر این اساس به نظر میرسد این روند ادامهدار باشد و 3 حوزه نفت، مناطق تحت درگیری در غرب آسیا و شمال آفریقا و سرمایهگذاری خارجی و توریسم عرصههای تقابل جدی ۲ طرف باشد. در این بین نقش بازیگران منطقهای و فرامنطقهای نظیر ایران، ترکیه، مصر، عراق، قطر، اردن، یمن، ایالات متحده، چین و رژیم صهیونیستی در کنش و واکنش این دو در برابر یکدیگر قابل توجه است.
به گزارش «وطنامروز» به نقل از رای الیوم، «عبدالباری عطوان» تحلیلگر برجسته جهان عرب و سردبیر روزنامه رای الیوم در مقالهای به تنشهای اخیر میان عربستان سعودی و امارات عربی متحده در اوپک پلاس پرداخت و نوشت: کشورهای عربی حوزه خلیجفارس طی 30 سال گذشته همواره تمایل داشتند خود را از سایر اعراب جدا کنند و میخواستند این تمایز نهتنها در میزان ثروت، بلکه از نظر توانایی این کشورها در کنترل امور خود و برقراری ثبات و جلوگیری از بروز انقلابهای مشابه سایر کشورهای عربی منعکس شود. این کشورها همچنین تلاش میکردند از هویت جمعی خود در منطقه خلیجفارس محافظت کنند و در اتحاد با یکدیگر باشند اما نگاهی گذرا به نظام منطقهای شورای همکاری خلیجفارس و روابط بین کشورهای این شورا طی دوره اخیر تصویری کاملا متفاوت از آنچه کشورهای مذکور آرزو میکردند، ارائه میدهد. تنش میان عربستان و امارات حداقل طی ۳ سال گذشته در حال افزایش بوده و اختلاف در زمینه نفت بهانه تازهای برای بروز مجدد این تنشها شد. برجستهترین موارد اختلاف میان ریاض و ابوظبی را میتوان در موارد زیر خلاصه کرد: رقابت اقتصادی میان ۲ کشور که با سیاستهای آشکار محمد بنسلمان، ولیعهد سعودی و اصرار برای رقابت با امارات در زمینه گردشگری موجب کاهش تعداد گردشگران سعودی در امارات میشود و همین امر موجب نگرانی ابوظبی شده است. مورد دوم آشتی سریع عربستان با قطر بدون هماهنگی با امارات است که همچون صاعقهای برای ابوظبی بود. توافقنامه آشتی برای رفع محاصره قطر که در منطقه «العلا»ی عربستان به امضا رسید، یک توافق کاملا دوجانبه میان ریاض و دوحه بود که همین امر خشم متحدان عربستان یعنی بحرین و امارات و شاید مصر را که با پیروی از ریاض اقدام به تحریم قطر کرده بودند، برانگیخت. سوم اینکه عربستان سعودی اخیرا در یک تصمیم ناگهانی اعلام کرد شرکتهای فعال در اراضی آن باید مقرهای خود را از امارات به عربستان منتقل کنند و هر شرکتی که این دستور را نقض کند، از تمام فعالیتهای خود منع خواهد شد. این تصمیم ضربه مهلکی به اقتصاد امارات وارد میکند، بویژه برای دوبی بسیار زیانبار خواهد بود، چرا که مقر اصلی شرکتهای مذکور در آنجا قرار داشته و درصد زیادی از آنها سعودی هستند. در مقابل، امارات تصمیم به خروج یکجانبه از ائتلاف نظامی متجاوز به یمن در سال 2019 بدون هماهنگی و مشورت قبلی با ریاض گرفت. در آخر اینکه امارات، عربستان را متهم میکند این کشور را به سمت توافق عادیسازی با رژیم صهیونیستی و عجله در امضای توافقنامههای عادیسازی سوق داده؛ به این صورت که محمد بنسلمان در یک توافق محرمانه با ابوظبی متعهد شده بود ریاض بلافاصله بعد از امارات به این توافقنامهها میپیوندد اما ولیعهد سعودی به دلیل ترس از واکنشهای داخلی در عربستان و همچنین پس از شکست «دونالد ترامپ» در انتخابات ریاستجمهوری آمریکا که مهمترین حامی بنسلمان بود، از اعلام برقراری روابط علنی با رژیم صهیونیستی خودداری کرد.