روز یکشنبه بخشنامه‌ای با امضای محمدرضا آهنچیان، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی وزارت علوم مبنی بر ممنوعیت شرکت داوطلبان رشته‌های غیرمرتبط در کنکور کارشناسی ارشد ۱۴۰۱ از سوی یکی از کانال‌های خبری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری منتشر شد. با انتشار این خبر، برنامه‌ریزی آن دسته از دانشجویانی که عزم داشتند کنکور سال آینده را در فضایی متفاوت از رشته تحصیلی خود تجربه کنند به هم ریخت و نگرانی‌هایی را برای آنان به همراه داشت. ساعاتی بعد از مخابره این خبر، محتوای آن از کانال خبری وزارت علوم حذف شد. بر اساس مصوبه اخیر شورای سنجش و پذیرش دانشجو، قرار بود از سال ۱۴۰۱ سنجش و پذیرش داوطلبان در آزمون کارشناسی ارشد فقط از بین دانش‌آموختگان دوره کارشناسی رشته‌های مرتبط امکان‌پذیر باشد. در نگاه نخست اینطور به نظر می‌رسید که به دلیل مطرح شدن موضوع در شورای سنجش و پذیرش، به طور قطع این مصوبه از سال ۱۴۰۱ در کنکور کارشناسی ارشد اعمال می‌شود. آهنچیان در این بخشنامه خطاب به مدیران کارگروه‌های تخصصی گسترش و برنامه‌ریزی آموزش عالی از آنها خواسته بود تا روز پنجشنبه ۲۴ تیرماه ۱۴۰۰ رشته‌‌های مرتبط برای هر یک از رشته‌‌هایی را که در آزمون کارشناسی ارشد پذیرش دانشجو دارند، تعیین کنند. 

در ابلاغیه آهنچیان به دانشگاه‌ها آمده بود: تاکنون پذیرش دانشجو در آزمون کارشناسی ارشد در همه رشته‌ها از بین همه داوطلبان و صرف نظر از رشته تحصیلی دانشجو در دوره کارشناسی صورت می‌پذیرفت که آسیب‌های زیادی به کیفیت آموزش عالی وارد ساخته است. امکان شرکت کردن دانش‌آموختگان دوره کارشناسی همه رشته‌ها و حتی رشته‌های یک گروه تحصیلی در آزمون کارشناسی ارشد رشته‌های یک زیرگروه تحصیلی وجود نخواهد داشت، بنابراین درج همه «رشته‌های گروه» برای هیچ رشته‌ای مجاز نیست اما درج همه گرایش‌ها مانعی ندارد. در ادامه این ابلاغیه تاکید شده بود: با توجه به اینکه دفترچه آزمون کارشناسی ارشد ۱۴۰۱ در مردادماه منتشر می‌شود، درباره رشته‌هایی که این اطلاعات تا تاریخ تعیین‌شده به دفتر برنامه‌ریزی آموزشی ارسال نشده باشد، عنوان «فقط رشته‌های همان زیرگروه تحصیلی» درج می‌شود. 

 

* واکنش‌ها به مصوبه جنجالی

با مخابره این خبر واکنش‌های متعددی از سوی برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی، داوطلبان کنکور کارشناسی ارشد و تعدادی دیگر از مخالفان و موافقان این مصوبه شکل گرفت. چنین به نظر می‌رسید نحوه شرکت داوطلبان دارای رشته‌های غیرمرتبط در کنکور کارشناسی ارشد از مدت‌ها قبل در شورای سنجش و پذیرش دانشجو مطرح شده و روی زمین مانده بوده اما با انتشار بخشنامه‌ای که تاریخ آن به ۱۰ تیرماه جاری برمی‌گردد، نگرانی بزرگی به دل داوطلبان کنکور کارشناسی ارشد ۱۴۰۱ رخنه کرد. 

منتقدان طرح مذکور معتقدند این تصمیم‌گیری بر خلاف توسعه علمی است و برخی دانشجویان از رشته خود در مقطع کارشناسی رضایت ندارند و با تغییر رشته در کارشناسی ارشد می‌توانند به پیشرفت علمی مطلوب‌تری دست یابند. 

علیرضا منادی‌سفیدان، رئیس کمیسیون آموزش مجلس در این زمینه گفت: «اجازه اجرایی شدن این مصوبه را در شورای سنجش و پذیرش دانشجو نمی‌دهیم و این موضوع به ضرر دانشجویان است». 

 

* جلسه فوق‌العاده شورای سنجش و پذیرش

یکی از مسؤولان سازمان سنجش آموزش کشور در گفت‌و‌گو با ایرنا به این نکته اشاره کرد که این موضوع هنوز قابلیت اجرایی شدن ندارد و تا هفته آینده جلسه فوق‌العاده‌ای برای بررسی مجدد این مصوبه برگزار می‌شود. علاوه بر این، رشته‌هایی که می‌توانند در کنکور کارشناسی ارشد مرتبط باشند، از سوی دانشگاه‌ها و وزارت علوم مشخص می‌شوند. 

همچنین فاطمه زرین‌آمیزی، سخنگوی سازمان سنجش آموزش کشور گفت: معاونت آموزشی وزارت علوم برای سنوات آینده رشته‌های امتحانی مرتبط با هر مجموعه امتحانی را در قالب گروه‌های آموزشی بررسی و ارتباط رشته را برای هر رشته امتحانی و نه رشته گرایش، تعیین کرده و برای بررسی و طرح در جلسات آتی شورای سنجش و پذیرش ارائه کند. 

او این اطمینان‌خاطر را داده است که این موضوع بعد از تصویب شورای سنجش و پذیرش به دانشجویان اطلاع‌رسانی می‌شود. 

 

* نظر مخالفان و موافقان مصوبه پرحاشیه

در حالی که علت انتشار و حذف این بخشنامه و ایجاد نگرانی و اضطراب در داوطلبان مشخص نیست، تعدادی از کنکوری‌های کارشناسی ارشد که با قصد تغییر رشته، خود را برای آزمون این مقطع در سال ۱۴۰۱ آماده می‌کنند، می‌گویند برخی منابع رشته‌های جدید را از الان خریداری کرده و در حال مطالعه هستند و این مصوبه در صورت اجرایی شدن، آنها را ناامید می‌کند. البته موافقان مصوبه هم بر این باورند چه دلیلی دارد دانشجوی مقطع لیسانس که در رشته مهندسی تحصیل کرده، ناگهان در کارشناسی ارشد، دانشجوی رشته هنر شود. 

 

* لغو مصوبه دردسرساز

در پی این واکنش‌ها وزارت علوم مصوبه ممنوعیت پذیرش دانشجوی ارشد از رشته‌های غیرمرتبط را تا زمان انجام بررسی‌های بیشتر و کارشناسانه لغو کرد. به گزارش ایسنا، محمدرضا آهنچیان، مدیرکل برنامه‌ریزی آموزش عالی وزارت علوم با ارسال نامه‌ای به معاونان آموزشی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی درباره مصوبه تغییرات احتمالی آزمون کارشناسی ارشد، اعلام کرد: تصمیم‌گیری درباره تغییر در رشته‌های مرتبط برای داوطلبان ورود به دوره کارشناسی ارشد، به انجام مطالعات و بررسی‌های بیشتر موکول شد. در بخشی از نامه آهنچیان آمده است: بر اساس مصوبه هفدهمین جلسه «شورای سنجش و پذیرش دانشجو»، آزمون کارشناسی ارشد به روال سال‌های گذشته انجام می‌شود و تصمیم‌گیری درباره تغییر در رشته‌های مرتبط برای داوطلبان ورود به دوره کارشناسی ارشد، به انجام مطالعات و بررسی‌های بیشتر، موکول شده است. مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی وزارت علوم توضیح داده است که این دفتر مرجع تصمیم‌گیری درباره آزمون‌های ورودی دانشگاه‌ها نیست و تصمیمات مقتضی درباره اجرای مصوبه «شورای سنجش و پذیرش دانشجو در تحصیلات تکمیلی» پس از انجام بررسی‌های کارشناسی در سطح کارگروه‌های تخصصی و طرح و تصویب در شورای گسترش و برنامه‌ریزی آموزش عالی اتخاذ خواهد شد. 

همچنین در این نامه از مدیران دفتر برنامه‌ریزی دانشگاه‌ها درخواست شده است که نقطه‌نظرات دانشگاه‌ها برای ارتقای کیفیت آموزش و توانمندی داوطلبان پذیرفته شده در دوره‌های تحصیلات تکمیلی به این دفتر اعلام شود.