مانیلو دینوچی*: بمب اتم دیگر آن سلاحی نیست که زمانی به آمریکا امکان داد ژاپن را مجبور کند تسلیمش شود. امروز این سلاحی رایج با ارزشی فوق برتر است که فقط تصمیم گرفته شده شلیکش در اولویت دوم نسبت به سلاح‌های متعارف قرار بگیرد، بنابراین سناریوها تکامل پیدا می‌کند و رفته‌رفته کیفیت بر کمیت غالب می‌شود. 

در پایگاه ردژیکوووی لهستان، کار نصب سامانه «آئجیس اشور» (ساحل اژه) با هزینه‌ای بالغ بر 180 میلیون دلار آغاز شده است. این دومین پایگاه موشکی آمریکا در اروپا پس از «دوسلو»ی رومانی است که از 2015 عملیاتی شده است. کارکرد رسمی این پایگاه‌ها با تکیه بر سپر موشک‌های رهگیر سیم-3، حفاظت از نیروهای آمریکایی و متحدان اروپایی‌شان در ناتو در مقابل تهدید‌های فعلی رو به رشد از سوی موشک‌های بالستیکی است که از خارج محدوده اروپا- آتلانتیک شلیک شوند. 

افزون بر این ۲ تاسیسات زمینی، 4 فروند کشتی مجهز به سامانه آئجیس نیز که توسط نیروی دریایی آمریکا از پایگاه لاروتای اسپانیا اعزام شده‌اند در دریا‌های مدیترانه، سیاه و بالتیک جولان می‌دهند. ناوگان آمریکا 120 قایق تورپدو(اژدر) انداز و ناوچه سریع مجهز به سامانه موشکی دارد. 

هم این کشتی‌ها و هم تاسیسات زمینی آئجیس مزبور سازگار با پرتابگرها عمودی ‌ام کی لاکهید مارتین هستند: تیوب‌هایی عمودی (در بدنه کشتی یا در زاغه‌های زیرزمینی) که موشک‌ها از آنها پرتاب می‌شوند. این خود لاکهید مارتین است که با تصویر‌سازی از مشخصات فنی این تیوب، سند آورده است که می‌تواند موشک‌هایی را برای هر ماموریتی پرتاب کند: ضدموشک، ضدهواپیما، ضدکشتی، ضدزیردریایی و البته حمله‌برنده به اهداف زمینی. 

هر تیوب پرتابگر با هر نوع موشکی سازگار است، از جمله آنهایی که برای حملات دوربرد هستند مثل موشک کروز تام هاوک؛ موشکی که می‌تواند مجهز به کلاهک هسته‌ای نیز شود. بنابراین امکان ندارد بدانید واقعا کدام نوع موشک‌ها در پرتابگرهای عمودی پایگاه «آئجیس اشور» رومانی یا پایگاه دیگری که در لهستان مستقر شده است قرار گرفته. یا اینکه کدام نوع موشک روی عرشه کشتی‌هایی آماده شلیک هستند که در محدوده آب‌های روسیه تردد می‌کنند. مسکو ناتوان از تشخیص این موضوع، مجبور است فرض بگیرد همه اینها تهدید حمله هسته‌ای هستند. همین سناریو در شرق آسیا وجود دارد؛ جایی که کشتی‌های جنگی آئجیس از ناوگان هفتم در عرض دریای چین جنوبی جولان می‌دهند. متحدان اصلی آمریکا در منطقه – ژاپن، کره‌جنوبی و استرالیا – نیز چنین کشتی‌هایی دارند که مجهز به سامانه آمریکایی آئجیس هستند. 

این سامانه موشکی تنها موردی نیست که ایالات متحده در حال گسیل‌شان به اروپا و آسیاست. ژنرال جیمز سی مک کانوایل، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا ماه مارس طی سخنرانی در مدرسه رسانه و روابط عمومی جورج واشنگتن گفت ارتش آمریکا نیرویی عملیاتی‌ای را تدارک می‌بیند با «قابلیت دقت آتش دوربرد که می‌تواند هر جایی را هدف بگیرد که این شامل موشک‌های مافوق صوت، موشک‌های برد متوسط و موشک‌های هدفگیری دقیق هم می‌شود» و اینکه «این سامانه‌ها قادرند به فضای موانع ضدهوایی نیز رخنه کنند». ژنرال [آمریکایی] توضیح داد: «ما برنامه داریم تا یکی از این نیروهای عملیاتی‌مان را به اروپا و احتمالا ۲ تا را به اقیانوس آرام اعزام کنیم».

در چنین وضعیتی، نباید چندان عجیب باشد که روسیه آرایش موشک‌های قاره‌پیمای جدید خود را با کلاهک‌های هسته‌ای شتاب بخشد آن هم در مسیر موشک‌های بالستیکش که هزاران کیلومتر را با سرعت مافوق صوت گز می‌کنند. عجیب نیست واشنگتن‌پست گزارش داده چین در حال ساخت 100 سوله جدید برای موشک‌های بالستیک بین‌قاره‌ای با قابلیت هسته‌ای است. مسابقه تسلیحاتی آنقدر که در زمینه‌های کیفی (سرعت، ظرفیت رخنه‌گری و توزیع جغرافیایی حامل‌های هسته‌ای) پیش می‌رود در زمینه‌های کمی (تعداد و قدرت کلاهک‌های هسته‌ای) وجود ندارد. پاسخ در لحظه یک حمله یا آنچه حمله هسته‌ای فرض می‌شود، به طور فزاینده‌ای به هوش مصنوعی بستگی پیدا می‌کند که باید تصمیم بگیرد موشک‌های هسته‌ای ظرف چند ثانیه شلیک شوند. احتمال در حال ازدیاد درگرفتن جنگ هسته‌ای به‌‌واسطه اشتباه، چند برابر ریسکی‌تر از دوران جنگ سرد شده است. 

پیمان منع تسلیحات هسته‌ای (TPNW) که سال 2017 توسط سازمان ملل مطرح شده و امسال( 2021) به اجرا گذاشته شد، تا حالا توسط 86 دولت امضا شده و 54 دولت آن را - به عنوان یک قانون داخلی- تصویب کرده‌اند. هیچ یک از 30 کشور عضو ناتو نه آن را مصوب کرده و نه حتی امضا کرده‌اند! در اروپا فقط اتریش، ایرلند، مالت، سان مارینو و واتیکان به این پیمان پیوسته‌اند. هیچ یک از دولت‌های هسته‌ای- ایالات‌متحده، روسیه، فرانسه، بریتانیا، اسرائیل، چین، پاکستان، هند و کره شمالی- نیز این پیمان را نه تصویب و نه حتی امضا کرده‌اند. 

* کارشناس ایتالیایی حوزه ژئوپلیتیک و نظامی

منبع: روزنامه ایل مانیفستو