کمتر از 5 ماه پس از توافق کرملین با دولت بایدن برای تمدید پیمان دوجانبه محدودیت زرادخانه‌های هسته‌ای ۲ طرف، روس‌ها رسما نگرانی خود را درباره عدم پایبندی آمریکایی‌ها به این پیمان ابراز می‌کنند.

وزارت خارجه روسیه در بیانیه‌ای تعداد پرتابگرهای موشکی و بمب‌افکن‌های پنتاگون که سازگار با تسلیحات هسته‌ای باشند را بسیار بیش از حد تعیین‌شده در پیمان کاهش تسلیحات راهبردی جدید (نیو استارت) عنوان کرد. مسکو اعلام کرد قادر به تأیید نیست که 56 پرتابگر موشکی و 41 بمب‌افکن سنگین ظاهرا متعارف که در اختیار ارتش آمریکا هستند، برای کاربرد تسلیحات هسته‌ای مناسب نباشند.  مقامات کنترل تسلیحات روسیه همچنین از حذف 4 سیلوی موشکی زیرزمینی آمریکا که می‌تواند برای حملات هسته‌ای احتمالی مورد استفاده قرار بگیرند مطمئن نیستند. 

استارت جدید نخستین‌بار در دوران اوباما سال 2011 به اجرا درآمد و از آن زمان سنگ بنای کنترل سلاح‌های هسته‌ای جهانی گذاشته شد. زمستان گذشته در دومین ماه ورود بایدن به کاخ سفید، رئیس‌جمهور جدید آمریکا در حالی به تمدید این پیمان هسته‌ای چراغ سبز نشان داد که فقط ۲ روز از تاریخ انقضای پیمان قبلی می‌گذشت. پوتین و بایدن این پیمان را تا سال 2026 تمدید کردند. با این حال مسکو درباره حسن نیت طرف آمریکایی برای بهبود روابط بین ۲ ابرقدرت هسته‌ای تردیدهایی دارد. به گزارش رویترز، روسیه در گذشته نیز نگرانی‌های مشابهی را مطرح کرده بود. ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه ماه گذشته گفته بود: «ایالات متحده بارها توضیح داده رویه‌هایی که در پیش گرفته کاملا با تعهداتش در معاهده مطابقت دارد و آماده عمل به آن است».

انستیتوی تحقیقات صلح بین‌المللی استکهلم (SIPRI)، در گزارش‌های سالانه خود درباره وضعیت جهانی تسلیحات هسته‌ای به عدم شفافیت اکثر کشورها درباره ذخایر هسته‌ای خود اشاره کرده است. به عنوان مثال، گزارش سال 2019 سیپری تایید می‌کرد آمریکا در حال ادامه برنامه نوسازی هسته‌ای است که توسط دولت اوباما آغاز شده بود. در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ، تمرکز برنامه به سمت گسترش توانایی‌های سلاح‌های هسته‌ای غیرراهبردی تغییر یافت. در حالی که برنامه نوسازی شرایط پیمان استارت جدید را نقض نمی‌کند اما تصویری شوم از مسیری که سلاح هسته‌ای بدون چنین معاهده‌ای می‌تواند طی کند، ترسیم می‌کند. در گزارش مزبور آمده که ماجراجویی هسته‌ای ایالات متحده ممکن است سایر کشورها را وادار به پیروی از این الگوی جدید کند. سیپری هشدار می‌دهد روسیه تلاش‌های هسته‌ای خود را در همان مسیر آمریکا شروع کرده و ممکن است چین نیز وارد این مسیر شود، در حالی که به هیچ عنوان نمی‌توان گفت توسعه تسلیحات هسته‌ای غیرراهبردی خطر کمتری برای کره زمین و بشریت دارد. 

اگر چه پوتین، رئیس‌جمهور روسیه سال 2019 هشدار داده بود بدون تمدید پیمان استارت جدید توسط آمریکا و روسیه، هیچ اهرمی برای مهار مسابقه تسلیحاتی باقی نخواهد ماند اما مساله اینجاست که تداوم همکاری مسکو و واشنگتن در قالب این پیمان نیز الزاما به معنای تلاش جدی ۲ طرف برای خلع سلاح هسته‌ای نخواهد بود. استارت جدید فقط فضایی برای تنفس موقت در میان رقابت هسته‌ای بیش از پیش آمریکا و روسیه و دیگر کشورهای باشگاه هسته‌ای ایجاد می‌کند. 

آمریکا تحت حاکمیت دموکرات‌ها بود که این رقابت هسته‌ای خطرناک را از دهه پیش آغاز کرد و حالا بایدن مسیر اوباما را ادامه می‌دهد بی‌آنکه تمدید 5 ساله پیمان استارت جدید با روسیه چشم‌انداز چندان مثبتی در ایجاد صمیمیت و شفافیت در روابط واشنگتن با مسکو برای کنترل رقابت هسته‌ای به‌وجود آورده باشد. بدون این چشم‌انداز، هر گونه اقدام دیپلماتیک یا سیاست ظریف برای خلع سلاح هسته‌ای در مناطق جهان نیز محکوم به شکست خواهد بود. 

منبع: سازمان صلح جهانی (OWP)