سمیرا چوبداری‌: هر ساله موسم حج و ایام عید قربان برای ایرانیان یادآور شهادت 464 نفر از حجاج ایرانی بیت‌‌‌الله‌الحرام است که با لباس احرام در سرزمین منا مظلومانه بر خاک افتادند و طنین مظلومیت‌‌شان ایران را داغدار کرد؛ داغی که همچنان با وجود گذشت 6 سال از وقوع حادثه برای خانواده‌‌های شهدای حج سرد نشده است. کوتاهی‌های سعودی‌‌ها در مدیریت حج سال 94 و بدتر از آن کارشکنی‌‌های‌شان در نگهداری و تحویل پیکر شهدا باعث اعتراض‌های گسترده‌‌ای شد. 

در کنار این کارشکنی‌‌ها، اهمال و کوتاهی مسؤولان دولتی اعم از وزارت امور خارجه و وزارت بهداشت نیز مزید بر علت شد تا حقوق خانواده‌های شهدا پایمال شود. کار به جایی رسید که مسؤولان عربستانی خود را بی‌نیاز از پاسخگویی به مسؤولان ایرانی می‌دانستند و وزیر امور خارجه ما برای درخواست ملاقات با سعود‌‌ی‌‌ها جلوی امیر وقت کویت زانو زد تا بتواند از وی به عنوان میانجی بهره بگیرد که آن نیز بی‌فایده بود. اگر هشدار مقام معظم رهبری به مقامات سعودی مبنی بر عکس‌‌العمل سخت و خشن ایران نبود، چه بسا تا به حال نیز بسیاری از پیکرها به خانواده‌‌های‌شان تحویل نشده بود. حال 6 سال پس از این حادثه، همچنان خانواده‌‌های شهدای منا درگیر احقاق حق عزیزان‌‌شان هستند. 

به همین خاطر به مناسبت سالگرد قمری این اتفاق، با خانم زهرا شعبانی همسر شهید سیدحمید‌رضا حسینی یکی از شهدای حادثه منا به گفت‌وگو نشستیم. 

 

*  با عرض سلام و تشکر از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید. شما چه زمان و چطور از حادثه‌‌ اطلاع یافتید؟ آیا می‌‌دانستید همسر شما هم جزو شهدا هستند؟ 

در آن روزها ما هم مثل تمام خانواده‌‌های شهدا، مبهوت و سردرگم بودیم و نمی‌دانستیم چه اتفاقی افتاده است. دیدن آن همه پیکر بی‌‌جان، بهت‌برانگیز و ناامیدکننده بود. روزهای زیادی طول کشید تا شهادت همسرم که به عنوان خبرنگار اعزامی در مکه مکرمه حضور داشت، به قطعیت برسد. 

 

*  تا مدت‌‌ها خبر موثقی از مفقودان حادثه نبود؛ چند روز طول کشید تا شهادت همسرتان به قطعیت برسد؟

‌١٧ روز در خوف و رجا بودیم. نمی‌دانستیم چه کنیم. اخبار هم مدام در حال تکذیب بود و هر روز به آمار شهدا اضافه می‌شد. تا اینکه اعلام کردند مفقودان را نیز باید جزو شهدا به حساب آورد. 

 

*  آیا خانواده‌‌های شهدای منا شکایتی از عربستان انجام دادند؟

درباره بحث اقدامات و شکایت از دولت عربستان تاکنون هیچ اقدام موثری در هیچ دادگاهی از جانب کشور ما علیه سعودی‌‌ها نشده است. هیچ اقدام حقوقی علیه این فاجعه به عنوان یک جنایت بشری که در عرض چند ساعت ۷ هزار نفر به خاک و خون کشیده شدند، انجام نشد. البته در همان روزهای اول تمام خانواده‌هایی که در این فاجعه عزیزان‌‌شان شهید یا مفقود شدند، شکایت‌‌هایی را در دادسرای جنایی تهران تنظیم کردند اما هیچ اقدامی چه در داخل و چه در مجامع بین‌المللی نشد. 

 

*  آیا عربستان که باید در قبال این حادثه عذرخواهی می‌کرد، چنین اقدامی انجام داد؟

دولت عربستان نه ‌تنها عذرخواهی نکرد، بلکه به هیچ عنوان در امدادرسانی و بعد از آن در نگهداری و انتقال پیکرهای شهدا جانب امانت را رعایت نکرد. متاسفانه ما بیشترین ظلم را بعد از شهادت این حجاج شاهد بودیم. حتی اجازه بازبینی دوربین‌‌ها را هم ندادند و نگفتند چرا تمام ابدان مطهر را در کانتینر و در شرایط بد نگه داشتند به طوری که بدن‌‌های مطهر شهدا قابل شناسایی نبود و در بین آنها افراد زنده هم بودند که به خاطر گرما و تشنگی به شهادت رسیدند. 

 

*  برای جبران خسارت، دیه‌ای به خانواده‌های شهدا تعلق گرفت؟

خیر! به هیچ عنوان دیه‌‌ای داده نشده است. برای جبران خسارت‌‌های مادی و معنوی این فاجعه از طرف دولت عربستان که تاکنون هیچ‌‌گونه اقدامی نشده است؛ در داخل کشور نیز متأسفانه دستگاه‌های ذی‌ربط کمترین همکاری را با خانواده‌ شهدا نداشتند و احقاق حقوق این شهیدان به دلیل بیمه‌‌ ناقصی که داشتند، کوتاهی‌‌های سازمان حج و قصوراتی که مدیران کاروان‌ها در این فاجعه داشتند، به نتیجه و جواب مشخصی نرسید. 

 

* در این چند سال چه اقداماتی از سوی دولت برای شما و سایر خانواده‌‌های شهدای منا انجام گرفت؟

هیچ! هر بار فقط وعده داده شد اما به عمل که رسید هیچ بود. 

 

* درخواست شما برای پیگیری و احقاق حق شهدای منا از دولت آینده چیست؟

از خواسته‌‌هایی که ما از سال اول مطرح کردیم و هنوز به نتیجه نرسیده، بحث ثبت انجمن خانواده شهدای منا و مسجدالحرام و نامگذاری روز دوم مهر در تقویم رسمی کشور به نام شهدای منا و نامگذاری خیابان‌‌ها و میادین مهم در شهرهای کشور، بویژه شهرهایی که شهید فاجعه منا داشتند، به نام شهداست. اینها کمترین خواسته‌‌های ما بوده که حقیقتا در این ۶ سال توجهی به آن نشد. قلب خانواده‌ها از این همه بی‌تفاوتی به درد آمده است. 

 

* در آخر اگر صحبتی دارید بفرمایید. 

امید ما از این به بعد به دولت جدید و شخص آقای رئیسی به ‌‌عنوان کسی است که امید داریم صدای مظلومیت این شهدا و خانواده‌‌های نجیب‌‌شان را بشنود. حداقل کاری که می‌‌شود انجام داد تا تسکین درد خانواده‌‌های داغدار شود این ‌است که بعد از سال‌ها ما به کمترین حقوقی که باید داشته باشیم برسیم و حداقل بتوانیم عربستان سعودی را در مجامع بین‌المللی محکوم کنیم. بحثی که وجود دارد این است که به عنوان شخص نمی‌‌توانیم از دولت عربستان شکایت کنیم و این امر باید مستقیما از جانب دولت انجام شود. امیدواریم دولت آینده صدای مظلومیت شهدا را بشنود.