مصطفی پور‌کیانی: بر اساس نظرسنجی مرکز تحقیقات رسانه ملی از مخاطبان سیما در فصل بهار ۱۴۰۰، 1/78 درصد مردم در فصل بهار بیننده برنامه‌های مختلف سیمای رسانه ملی بوده‌اند، 2/53 درصد بینندگان از برنامه‌های سیما ابراز رضایت کرده‌اند و به ‌طور میانگین ۳ ساعت و ۱۱ دقیقه پای برنامه‌های تلویزیون نشسته‌اند. به گزارش «وطن‌امروز»، نتیجه نظرسنجی مرکز تحقیقات رسانه ملی نشان می‌دهد در میان شبکه‌های مختلف سیما، میزان بیننده شبکه‌های سه با 1/51 درصد، یک سیما با 8/45 درصد، خبر معاونت سیاسی با 9/40 درصد، آی‌فیلم برون‌مرزی با 6/38 درصد و ۲ سیما با 3/34 درصد از دیگر شبکه‌ها بیشتر بوده است. وقتی نظرسنجی مخاطبان سیما در بهار ۱۴۰۰ را با نظرسنجی بهار ۹۹ مقایسه می‌کنیم، مشخص می‌شود شبکه‌های ورزش، آموزش و ۴ سیما بیشترین رشد مخاطب را در مقایسه با آمار بهار سال گذشته از آن خود کرده‌اند. بیشترین دلیل بینندگان برای تماشای برنامه‌های تلویزیون، «سرگرمی و تفریح» (9/43 درصد) و «کسب خبر و اطلاع» (2/43 درصد) بوده است. در ادامه این گزارش قصد داریم با نگاهی تحلیلی، عللی را که شبکه‌های مختلف سیما در جذب مخاطب موفق بوده‌اند، به طور اجمالی بررسی کنیم. معمولا در سال‌های اخیر و در نظرسنجی‌های مختلف صدا و سیما، شبکه ۳ سیما در صدر این لیست در جذب مخاطب قرار گرفته است. داغ شدن تنور مسابقات فوتبال در بهار امسال و پخش آن از این شبکه، بدون شک مخاطبان فراوانی را جذب این شبکه کرده است؛ از لیگ داخلی کشورمان که هفته‌های حساس پایانی خود را پشت سر می‌گذارد تا پخش مسابقات فوتبال اروپا و حتی مسابقات لیگ جهانی والیبال که بر اساس همین نظرسنجی جایگاه سوم را در میان برنامه‌های شاخص تلویزیون در جذب بیننده داشته است. از مسابقات ورزشی که بگذریم، برنامه - مسابقه‌های ترکیبی تلویزیون نیز همواره طرفداران خود را داشته است؛ مسابقه «زوجی نو» شبکه ۳ با اجرای باربد بابایی یکی از برنامه‌های پربیننده سیما به شمار می‌رود و توانسته در صدرنشینی شبکه ۳ نقش فراوانی داشته باشد. در میان سریال‌ها نیز که بخش زیادی از تماشای بینندگان تلویزیونی را شامل می‌شود، ۲ سریال «یاور» و «کلبه‌ای در مه» شبکه ۳ جزو پربیننده‌های سیما بوده‌اند؛ سریال ماه رمضانی «یاور» در رقابتی تنگاتنگ با «احضار» شبکه یک، در رتبه دوم این نظرسنجی جا گرفته است. شبکه اول سیما نیز در سال‌های اخیر توانسته با تولید سریال‌های پرمخاطب، جایگاه خود را از میانه این جدول جدا کرده و چند سالی است که شانه به شانه شبکه ۳ در حال رقابت برای جذب مخاطب است. گواه این ادعا سریال‌های پرمخاطب این شبکه است که مدتی است صدرنشین جعبه جادویی شده است؛ سریال ماه رمضانی «احضار» این شبکه با 7/49 درصد مخاطب و پس از آن فصل دوم «زیرخاکی» توانستند سایر سریال‌ها را پشت سر بگذارند، همان‌طور که فصل نخست «زیرخاکی»، سریال خانه امن و مجموعه پایتخت در زمان پخش خود بارها و بارها صدرنشین این لیست بوده‌اند. در این میان نباید از نقش معاونت سیما در بالا بردن این جایگاه شبکه یک غافل بود، چرا که این معاونت با مدیریت تولید و پخش این سریال‌ها از این شبکه نقش بسزایی در دیده شدن آن داشته است. البته در فصل بهار، پخش مناظره‌های انتخاباتی از این شبکه هم کمک بسیاری برای بالا بردن میزان مخاطب آن بوده است.

اما نکته بارز و آشکار این گزارش، جایگاه هفتم شبکه نسیم در این نظرسنجی است. شبکه نسیم معمولا در نظرسنجی‌های چند سال اخیر سیما بین ۳ شبکه برتر تلویزیون در جذب مخاطب بود؛ شبکه‌ای که با وجود محتوای برنامه‌های خود مبنی بر سرگرمی و مسابقه، مدتی است نتوانسته انتظارات مخاطبان خود را برآورده کند. «خندوانه» رامبد جوان سری هفتم خود را در حالی این شب‌ها روی آنتن دارد که چه به لحاظ محتوا و چه فرم برنامه نتوانسته نوآوری خاصی برای مخاطب خود داشته باشد و با تکرار همان مسابقه‌های خود در فصول گذشته، عملا فقط آنتن را پرکرده است و نبود خلاقیت در این برنامه محبوب، بسیار آزاردهنده شده است. با این وجود هنوز مخاطب به دلیل عادت پای این برنامه می‌نشیند و آن را دنبال می‌کند به نحوی که در نظرسنجی بهار سیما، «خندوانه» جزو برنامه‌های شاخص تلویزیون بوده ولی قطعا با یک برنامه، شبکه نسیم نمی‌تواند خود را در صدر شبکه‌های سیما حفظ کند. این درحالی است که سری جدید برنامه «دورهمی» مهران مدیری نیز که از حالت قبلی به مسابقه تبدیل شده، به‌رغم تبلیغات فراوان رسانه‌ای نتوانسته مانند دورهمی‌های گذشته در جذب مخاطب موفق عمل کند و گویا مخاطب تلویزیون، مدیری در قالب مجری و شومن را بیشتر از مدیری اجرا‌کننده مسابقه دوست دارد. همه اینها در حالی است که خود مدیری این مسابقه را یک کپی از مدلی خارجی عنوان کرده است؛ قطعا تماشاگر حرفه‌ای تلویزیون از مدیری و تیم او انتظار بیشتری در نبوغ و خلاقیت در فرم و قالب برنامه دارد، البته شاید در ادامه این برنامه انتظارات مخاطب را بیشتر از اینها برآورده کند. شبکه مستند سیما در مقایسه با بهار سال گذشته در این لیست صعود خوبی داشته و مستند‌های حیات وحش این شبکه  چند سالی است که جزو پربیننده‌ترین برنامه‌های سیما بوده است.شبکه ۲ سیما درحالی با 3/34 درصد بیننده در رتبه پنجم این نظرسنجی و بالاتر از شبکه‌های مستند و نسیم قرار گرفته که همیشه و در باقی نظرسنجی‌ها نیز در میانه این جدول بوده و هیچ وقت به عنوان رقیبی جدی، صدرنشین را تعقیب نکرده است و شاید این جایگاه نیز به خاطر تنزل رتبه‌های شبکه‌هایی مثل نسیم، آموزش و تماشا بوده است. اما نکته قابل تأمل این گزارش و نظرسنجی، جایگاه شبکه افق است که در آخرین رتبه این لیست با 6/8 درصد مخاطب قرار گرفته است؛ شبکه‌ای که مدت‌هاست در نظرسنجی‌های مختلف صداوسیما در این جایگاه و پایین‌تر از شبکه‌هایی مانند چهار، آموزش و سلامت قرار دارد و هیچ تلاشی برای جذب مخاطب بیشتر از خود نشان نداده است.