مؤسسه آمریکایی کوئینسی در گزارشی فاش کرد مقامات سعودی بشدت در تقلا هستند بحران فقر در عربستان را که بر اثر افزایش شکاف طبقاتی میان خاندان حاکم و مردم و همچنین گسترش فساد مالی، آشکارتر از قبل شده، لاپوشانی کنند. تارنمای سعودیلیکس به نقل از گزارشی که اخیرا توسط اندیشکده «مؤسسه کوئینسی در زمینه حاکمیت مسؤولانه» منتشر شده، فاش کرد نرخ گسترش فقر در جامعه عربستان در حال افزایش است و آلسعود تلاش دارد این حقیقت سیاه را پشت زرق و برق خود پنهان کند. بر این اساس، بانک جهانی گزارش داد رژیم سعودی به دنبال کاهش فروش نفت و بحران کارآمدی دوران کرونا، با مشکل فقر قریبالوقوع و همچنین درآمد نابرابر مواجه بوده و یکی از بدترین دولتها درباره رسیدگی به بحران فقر محسوب میشود. کوئینسی فاش کرده در آستانه ته کشیدن منابع مالی سیستم بازنشستگی عربستان، رژیم ریاض در حال حاضر ایده افزایش سن بازنشستگی و افزایش مشارکتها را بررسی میکند. العوده گفت: «آنچه من اکنون میبینم، فریب و تحریک تمام مؤلفههایی است که ثبات عربستان را برای طولانیمدت تضمین میکند. ما همواره میشنویم بنسلمان در این پادشاهی محبوبیت دارد اما کدام آمار مستقل این ادعا را تایید میکند؟» بر این اساس کوئینسی پیشبینی میکند خطر اجرای آنچه توسط بنسلمان به اصطلاح اصلاحات ساختاری عربستان خوانده میشود، بشدت بر فقیر شدن طبقه متوسط و کارگر تأثیر گذارد. بدین ترتیب اقتصاد عربستان هزینه سرمایهگذاریهای ناپایدار و ناموفق محمد بنسلمان در دیگر کشورها یا در زمینههای بلندمدت فاقد بازده را در سایه فساد دولتی و عدم برنامهریزی یا مکانیسمهای نظارت و پاسخگویی پرداخت میکند.
در تازهترین مورد که به دست روزنامه تلگراف انگلیس فاش شد، صندوق ثروت عربستان سهام شرکت خودروسازی مکلارن را به مبلغ ۵۵۰ میلیون پوند خرید و این در حالی است که فروش این شرکت انگلیسی سال گذشته ۶۰ درصد کاهش یافت و ۳۱۲ میلیون پوند ضرر کرد. یکهتازی بنسلمان و عدم نظارت مردمی یا پارلمانی بر تصمیمات او، خطر قابل ملاحظهای را برای تضییع تدریجی تواناییها و ثروت عربستان سعودی به همراه دارد. صندوق سرمایهگذاری عربستان یک نمونه مستقیم با توجه به کاهش مداوم و فروش داراییهای آن است. همین اواخر خبرگزاری رویترز گزارش داد صندوق سرمایهگذاری عمومی در نظر دارد بخشی از سهام خود را در شرکت سعودی تلکام به فروش برساند. رویترز به نقل از برخی منابع گزارش داد این صندوق، بانک گلدمن ساکس و الاهلی کپیتال را برای مدیریت این معامله تعیین کرده است. صندوق سرمایهگذاری عمومی صاحب ۷۰ درصد از سرمایه شرکت سعودی تلکام است که معادل ۱۴۰۰ میلیون سهم میشود. بنسلمان سمت ریاست صندوق سرمایهگذاری را در دست دارد و از هیچ صندوق، شرکت یا پول دولتی دست نمیکشد، مگر اینکه آن را تحت حاکمیت خود قرار داده باشد. به نوعی، این نشاندهنده ذهنیت حاکم مستبد است. با این حال، این ادغامها و برنامههای نسنجیده خطرات شکست چشمانداز ۲۰۳۰ بنسلمان را برای تنوع بخشیدن به منابع درآمد در این پادشاهی افزایش میدهد. انتظار میرود بدهی دولت عربستان از تولید ناخالص داخلی افزایش و داراییهای خالص خارجی دولت سعودی در کوتاهمدت کاهش یابد. این آژانس اعلام کرد: «دولت عربستان حاشیه امنیت مالی زیادی را حفظ خواهد کرد... سپردهها در بانک مرکزی از ۱۰ درصد تولید ناخالص داخلی فراتر میرود و وابستگی به نفت در حال حاضر امکانپذیر است... اما شاخصهای ضعف حاکمیتی و قرار گرفتن در معرض شوکهای ژئوپلیتیک رتبهبندی را محدود میکند». انتظار میرود کسری بودجه عربستان در سال ۲۰۲۱ از 3/11 درصد در سال ۲۰۲۰ به 3/3 درصد از تولید ناخالص داخلی کاهش یابد، با فرض اینکه متوسط قیمت هر بشکه نفت ۶۳ دلار باشد. این فعال خاطرنشان کرد پیشبینی میشود بدهیهای دولتی سعودی تا پایان سال ۲۰۲۳ به ۳۵ درصد از تولید ناخالص داخلی برسد، در حالی که در حال حاضر این رقم به طور متوسط ۳۳ درصد است.
***
اعتراضات مردمی به بحران آب در عربستان
بحران آب در منطقه نجران، اوضاع را در این شهر جنوبی شبهجزیره عربستان بیش از پیش مغشوش و امنیتی کرده است. تارنمای سعودیلیکس فاش کرد صبر شهروندان عربستانی از بحرانهای معیشتی در نجران به سر رسیده و بویژه کمبود آب فریاد آنها را بلند کرده است. خشم و نارضایتی مردم این منطقه نزدیک مرز یمن زمانی بیشتر شد که رژیم سعودی با وجود اخذ مالیاتهای گزاف برای آب و برق، خدمات بسیار ضعیف و نامتناسب با مالیاتها ارائه میدهد. محلههای «زور وادعه »، «الحضن»، «الجربه»، «القابل»، «رجلاء»، «الشرفه» و «أبا السعود» در شهر نجران محلههایی هستند که با بحران مکرر آب دست و پنجه نرم میکنند. در یک اقدام بحثبرانگیز، وزارت محیطزیست، آب و کشاورزی سعودی از زمان آغاز اجرای «سیستم جدید آب» (10 اکتبر 2020 )این است که نهتنها قیمت سهمیه آب زراعی در نجران را به 60 ریال افزایش داده، بلکه بهرهبرداری از منابع آب را جز با مجوز دولت قدغن کرده است. در همین حال خرابی دستگاههای آبشیرینکن در سایه افزایش دمای این منطقه در تابستان مردم را عاصی کرده است.