رضا صدرالحسینی*: در حوزه سیاست خارجی، جناب آقای رئیسی پیش از برگزیده شدن به ریاست‌جمهوری و در زمان تبلیغات انتخاباتی، بر چند اصل تاکید و بر آنها پافشاری کردند. یکی از آن‌ اصول، تحکیم روابط با کشورهای همسایه، دوست و مسلمان بود. با توجه به اینکه در سال‌های اخیر اولویت سیاست خارجه ایران از جانب دولت‌های یازدهم و دوازدهم، بیشتر به حوزه کشورهای غربی بویژه کشورهای اروپای غربی و آمریکا معطوف بود، یک تغافلی نسبت به کشورهای پانزده‌گانه پیرامونی خودمان پیش آمد. به همین دلیل به موازات عدم موفقیت تلاش‌ها برای گسترش روابط با کشورهای مورد نظر غربی، رابطه ما با کشورهای همسایه و مسلمان نیز در حال کمرنگ‌‌تر شدن بود. در برخی موارد، پاره‌ای از اختلافات و دشمنی‌هایی که از خارج از منطقه علیه گسترش و تعمیق روابط بین کشورهای منطقه تحمیل می‌شد، این دوری را افزایش می‌داد. در نتیجه‌، تصویری که از سیاست خارجه جمهوری اسلامی به کشورهای منطقه منتقل می‌شد، این بود که ایران تنها با تعداد محدودی از کشورهای غربی مایل به ارتباط است. دولت آقای رئیسی در رابطه با این مساله کار دشواری دارد و آن حل برخی اختلافاتی است که تعدادی از آنها واقعی و تعداد کثیری از آن غیرواقعی است. به طور مثال یکی از اختلافات غیرواقعی، موضوع ایران‌هراسی است که کشورهای فرامنطقه‌ای برای برخی کشورهای منطقه‌ای ایجاد کرده‌اند. این نوع از اختلافات را می‌توان با گفت‌وگو میان مقامات سیاسی و مردم ۲ کشور، حل‌و‌فصل کرد. بعضی از مشکلات هم مشکلات واقعی است مثل حل مشکل مردم مظلوم یمن که باید با گفت‌وگو بین کشورهای منطقه و به رسمیت شناختن استقلال مردم یمن از آسیب دیدن بیش از پیش مردم جلوگیری کرد. عدم دخالت کشورها در استقلال‌خواهی مردم یمن یکی از مسائلی است که می‌تواند باعث نزدیکی کشورهای منطقه شود. باید برای کشورهای منطقه این ذهنیت به وجود آید که جمهوری اسلامی ایران علاقه‌مند به ارتباط گسترده با کشورهای پیرامونی خود است و اختلافات کوچک نمی‌تواند باعث قهر و جدایی بین ایران و کشورهای مذکور شود.  موضوع اقتصاد می‌تواند به عنوان کلیدواژه و نقطه وصل بین ایران و کشورهای منطقه‌ای مطرح شود. با عنایت به اینکه کشورهای همسایه ما بیش از 1000 میلیارد دلار واردات از نقاط مختلف دنیا دارند، ایران می‌تواند با افزایش میزان و کیفیت تولید محصولاتش، در حوزه‌های معدنی، کشاورزی، صنعتی و خدماتی، بخش قابل توجهی از واردات کشورهای اطرافش را تامین کرده و علاوه بر ارزآوری برای کشور، بدین وسیله با این کشورها روابطش را بیش از گذشته تحکیم کند.  به‌هر حال 115 نفر از مقامات 73 کشور جهان، در مراسم تحلیف حضور داشتند و اکثر کشورهای منطقه‌ای در سطح بالا حاضر شدند؛ بدین صورت که یا پیام خود را به وسیله‌ نمایندگان ویژه برای جمهوری اسلامی ایران فرستادند یا مسؤولان ارشد خود را به این مراسم اعزام کردند، در جمع‌بندی با در نظر گرفتن موانعی همچون همه‌گیری بیماری کرونا در جهان و برخی سنگ‌اندازی‌های غربی‌ها، کشورهای منطقه‌ای در مراسم تحلیف ریاست‌جمهوری به میزان قبل توجهی شرکت کردند. حضور گسترده‌ کشورهای منطقه‌ای و همسایه در این مراسم نشان‌دهنده‌ علاقه‌مندی آنها به تعمیق روابط با دولت جدید ایران است. این موضوع می‌تواند چشم‌انداز مناسبی را برای روابط آینده‌ ایران با کشورهای اطرافش به ما بدهد.

* کارشناس مسائل خاورمیانه