برای نخستین‌بار پس از حمله آمریکایی‌ها به افغانستان، گروه طالبان نخستین ولایت (ایالت) این کشور را به طور تقریبا کامل به تصرف خود درآورد. شامگاه جمعه رسانه‌ها از سقوط مرکز ایالت نیمروز به دست این گروه آن هم بدون مقاومت خاصی از سوی نیروهای دولتی خبر دادند. به نظر می‌رسد طالبان آخرین بند از توافق خود با آمریکا را هم زیر پا گذاشته باشد، چرا که چندی پیش «محمد نعیم» سخنگوی دفتر سیاسی این گروه در قطر گفته بود آنها بر اساس توافق دوحه، عملیات‌های خود را به‌ طور محسوس کاهش داده و به شهرهای بزرگ حمله نخواهند کرد. در حالی ‌که مقامات ولایت نیمروز در منتهی‌الیه جنوب غربی افغانستان هم‌مرز با استان‌های سیستان‌وبلوچستان و خراسان جنوبی ایران، بر مقاومت در برابر حملات طالبان تاکید کرده بودند و حتی برای جلوگیری از ورود مهاجمان اقدام به بمباران هوایی برخی مناطق مرکزی غیرنظامی شهر زرنج، مرکز این ایالت کرده بودند اما روی زمین مقاومت خاصی در برابر طالب‌ها نشد. به گزارش تسنیم، ساختمان استانداری، ساختمان فرماندهی پلیس و فرودگاه شهرستان زرنج بدون درگیری به طالبان واگذار شده است. این در حالی است که تنها چند ساعت پیش‌تر، سرپرست وزارت دفاع و والی (فرماندار) نیمروز تصریح کرده بودند این شهرستان سقوط نخواهد کرد! فعالان مدنی ضمن ابراز نگرانی از اوضاع نامناسب امنیتی، تاکید کرده بودند هر چند این ولایت در نزدیکی مقر تیپ 215 میوند (ارتش) قرار دارد اما نیروهای امنیتی این پایگاه در جنگ هلمند درگیر هستند و کاری برای نیمروز از پیش نبردند. همچنین مشخص شد ادعای این تیپ مبنی بر کشتن «عابد مولوی» سرکرده امارت اسلامی (گروه طالبان) در نیمروز صحت نداشته است. بدین ترتیب طالبان با تصرف شهرستان زرنج، مرکز ولایت نیمروز، برای نخستین‌بار از آغاز دور جدید حملات گسترده خود در افغانستان، نخستین مرکز ولایت را تصرف کرد. آنها با حمله به زندان‌های ایالتی، اعضای خود را نیز آزاد کردند. همچنین با تصرف زرنج، تمام ایالت راهبردی نیمروز تحت کنترل طالبان درآمده است. به گزارش روزنامه افغانستانی هشت صبح، تا پیش از ظهر دیروز چهارمین شهر ولایت نیمروز نیز به دست طالبان افتاده بود. صبح دیروز بود که «محمدنبی براهویی» معاون والی (فرماندار) نیمروز که یک روز جلوتر مدعی باقی ماندن خود در ساختمان فرمانداری شهرستان کنگ شده بود، تلویحا اعلام کرد متعاقب درگیری‌های سنگین جمعه‌شب به همراه نیروهای دولتی شهر را ترک کرده است. یک منبع محلی خبر داد در این حمله بیش از 20 نیروی امنیتی کشته و دست‌کم 15 نفر دیگر اسیر شده‌اند. شهرستان کنگ در فاصله 60 کیلومتری از زرنج، مرکز ولایت راهبردی نیمروز که محل گذرگاه‌های مرزی با ایران و پاکستان است قرار دارد. پیش از این نیز شهرستان‌های «دلارام»، «خاشرود» و «چخانسور» در حملات طالبان سقوط کرده بودند. در همین حال مجمع علما و شورای مردمی ولایت نیمروز در بیانیه‌ای ضمن محکوم کردن حملات هوایی نیروهای دولتی به مناطق مسکونی زرنج، این حملات را بیهوده خوانده و خواستار توقف فوری کشتار غیرنظامیان شدند. بر اساس این بیانیه، پس از کشیده شدن جنگ به داخل شهر، نیروهای دولتی که عملا کنترل شهر را از دست داده‌اند، مناطق غیرنظامی را کورکورانه بمباران کرده‌اند. در ایالت هلمند، همسایه شرقی نیمروز نیز اوضاع چندان مناسب نیست. پس از سقوط حوزه چهارم امنیتی شهر لشکرگاه، مرکز این ولایت در مرزهای شمالی پاکستان به دست طالبان، نیروهای دولتی تلاش دارند به قیمت بمباران مناطق مسکونی شهر توسط هواپیماهای آمریکایی، طالبان را عقب برانند. جالب اینکه طبق معمول سخنگوی والی (استاندار) هلمند فرار نیروهایش از پاسگاه‌های شهر را عقب‌نشینی تاکتیکی خوانده است. با وجود ادعای او مبنی بر انجام عملیات نیروهای ویژه ارتش در بزرگراه شماره یک برای حفظ شهرستان‌های «ناوه» و «نادعلی» و منطقه «چاه انجیر» از دست طالبان اما خبرنگاران محلی می‌گویند منطقه همچنان در تصرف طالبان است و درگیری‌ها در حوزه سوم امنیتی لشکرگاه و شهرستان‌های ناوه و نادعلی جریان دارد. بمب‌افکن‌های آمریکایی جمعه شب گذشته بار دیگر قلب شهر لشکرگاه را بمباران کردند که در نتیجه آن بازار شهر و تعداد زیادی از خانه‌های غیرنظامیان تخریب شد و همچنان شعله‌های آتش در بخش‌های مختلف این شهر زبانه می‌کشد و فروشگاه‌ها و خانه‌های مردم در حال سوختن است. «محمودخان» فعال مدنی اهل هلمند با اشاره به آسیب دیدن غیرنظامیان از این درگیری‌ها از دولت افغانستان و طالبان خواست خشونت را متوقف کند. به گفته سیدمحمد رامین، رئیس امور مهاجران ولایت هلمند، تا روز جمعه 4500 خانواده از منطقه باباجی و نیز شهرستان‌های نادعلی و ناوه این ولایت آواره شده‌اند. 

 

* افغانستان؛ سوریه‌ جدید؟

در چنین شرایطی نشست شورای امنیت سازمان ملل با موضوع بحران افغانستان نیز روز جمعه در نیویورک برگزار شد ولی بدون نتیجه‌گیری خاصی پایان یافت. در این نشست نمایندگان کشورهای عضو شورای امنیت نسبت به افزایش کم‌سابقه خشونت‌ها، تشدید حملات طالبان و تلفات غیرنظامیان در این کشور ابراز نگرانی کردند. جالب اینکه اعضای شورای امنیت به جای آنکه دولت مستقر کابل را برای کنترل اوضاع خطاب قرار دهند، از طالبان خواستند راه صلح و آتش‌بس را در پیش گیرد.  «دبورا لاینز» نماینده ویژه سازمان ملل در امور افغانستان در سخنرانی آغازین این نشست وضعیت افغانستان را خطرناک خواند و با ذکر آمار 100 کشته غیرنظامی در درگیری‌های اخیر هلمند و 460 غیرنظامی در ولایت قندهار در یک ماه گذشته، تعداد قربانیان جنگ طالبان و نیروهای دولتی را هزاران نفر برآورد کرد. او هشدار داد افغانستان می‌تواند به سوریه‌ای جدید بدل شود.