گروه بینالملل: افغانها در یک تجربه مردمسالاری بزرگ دیگر امروز برای انتخاب رئیسجمهور آینده پای صندوقهای رای میروند. این سومین انتخابات ریاست جمهوری است که از زمان سقوط طالبان تاکنون در این کشور برگزار میشود و آنچه که این روزها بیش از پیش به آن اشاره میشود، نگرانی از تقلب است.انتخاباتی که بیش از هر چیز تحت تاثیر مدل مطلوب حامد کرزی، نخستین رئیسجمهور تاریخ افغانستان برای ادامه حیات سیاسیاش در راس هرم قدرت قرار گرفته است. پیشبینی میشود الگوی پوتین- مدودف که به منزله دست به دست شدن قدرت میان دو چهره سیاسی متحد در روسیه معاصر از طریق انتخابات دموکراتیک بوده است، حال در انتخابات 2014 افغانستان توسط حامد کرزی و گزینه مورد نظرش
زلمی رسول، وزیر خارجه پیشین آزموده شود، کسی که حتی برادر رئیسجمهور، عبدالقیوم کرزی در اقدامی نمایشی در آخرین لحظه به نفع او کنارهگیری کرد. سایه افکندن مدل روسی کرزی-رسول بر انتخابات افغانستان باعث شده که نامزدهای رقیب
زَلمی رسول نظیر عبدالله عبدالله، کسی که در دوره پیش هم مدعی تقلب در آرا بود، آشکارا نسبت به سلامت انتخابات هشدار بدهند. پیش از این، تقلب در انتخابات باعث شده بود که در سال ۲۰۰۹ میلادی بیش از یک میلیون رای باطل شود و اکنون نیز هیچ نشانهای مبنی بر تفاوت انتخابات امسال با ادوار گذشته وجود ندارد و این موضوع باعث شده که نامزدها بارها درباره احتمال تقلب آن هم در مقیاس وسیع اظهارنگرانی کنند. قانون اساسی افغانستان حامد کرزی را از اینکه برای سومین بار شخص اول افغانستان شود، منع میکند اما او بهطور واضح اعلام کرده که نمیخواهد بهطور کامل خط مقدم سیاست افغانستان را ترک کند و بازنشسته شود. اگرچه
زلمی رسول در نظرسنجیها عقبتر از رقبای اصلیاش «عبدالله عبدالله» وزیر خارجه اسبق و رهبر ائتلاف ملی و «اشرف غنیاحمدزی» مسؤول پیشین برنامه انتقال مسؤولیتها از ناتو به نیروهای افغان قرار دارد اما نفوذ حامد کرزی ممکن است باعث شود در نهایت او بتواند آنها را پشت سر بگذارد. هیچکدام از نامزدها به احتمال زیاد نمیتوانند بیش از ۵۰ درصد از رایها را کسب کنند زیرا تفاوتهای قومی و نژادی در افغانستان بسیار زیاد است و به همین دلیل انتظار میرود انتخابات به دور دوم کشیده شود. طالبان اعلام کردهاند در این انتخابات اختلال ایجاد خواهند کرد و به همین دلیل در این روزها حملات مرگباری را علیه افغانها و خارجیها در کابل انجام دادهاند. آنها طی یک هفته دو بار به دفتر کمیسیون مستقل انتخابات در این کشور حمله کردهاند اما با وجود این خشونتها، همچنان بسیاری از افغانها مصمم هستند در این رای گیری تاریخی شرکت کنند. اما مساله دیگری که شاید به همان قوت مدل کرزری- رسول بر انتخابات امروز سایه انداخته مانور استادانه رئیسجمهور افغانستان در موضوع امضای موافقتنامه امنیتی با آمریکا و ناتو است. کارشناسان از ماهها پیش که حامد کرزی در ماههای پایانی ریاست جمهوریاش از تمدید قرارداد ادامه حضور نیروهای آمریکایی در کشورش سر باز زد آن را حربهای سیاسی برای انتخابات پیش رو برمیشمردند. با این حربه کرزی با فرورفتن در نقش یک مخالف دوآتشه جنایات و مشکلات بهوجود آمده توسط نیروهای بیگانه در کشورش نه تنها رقبای خود (یا رقبای زلمی رسول) را از مخالفخوانی درباره وضع امنیتی اسفبار افغانستان خلع سلاح کرد بلکه عملا باعث شد هیچ نامزدی جرات نکند با دادن قول مستقیم برای تامین ادامه حضور امنیتی و نظامی آمریکا و متحدانش در میان مردم وحشتزده از بازگشت طالبان رای جمع کند و همچنین به این بهانه وارد مذاکره مستقیم با آمریکا برای جلب حمایت از خود شود. برای افغانها، انتخابات تنها به دلیل انتخاب رئیسجمهوری جدید اهمیت ندارد بلکه فرصتی است که به کمک آن میتوانند به ثبات در آینده، رفاه و امنیت در کشورشان امید داشته باشند. درست است که مخالفان کرزی بویژه اشرف غنی احمدزی مبتکر آنچه «افغانیسازی امنیت» نام گرفته تاکید میکنند که اگر توافقنامه امنیتی با ایالات متحده آمریکا امضا نشود آنگاه کمکهای بینالمللی به نیروهای افغان متوقف میشود و به این ترتیب نیروهای نظامی افغانستان بدون حمایت نیروهای خارجی، دیگر توانایی مقابله با تروریستها و طالبان را نخواهند داشت اما آنها در سایه ژست وطنپرستانه کرزی نمیتوانند این ایده را به عنوان یک شعار انتخاباتی استفاده کنند.
هشدار عبدالله درباره ناامنی و تقلب
در یک اتفاق نمادین، مقامات افغان از کشف 1200 کارت رأیدهی تقلبی در ایالت کونار این کشور خبر دادند، نکته جالب اینجاست که در یکی از موارد عکسی از حسین جعفری (بازیگر نقش دوران کودکی حضرت یوسف) بر یکی از کارتهای تقلبی نقش بسته است. اگرچه کارتهای رای به سبک انتخابات آمریکا وارد انتخابات افغانستان شدهاند اما بعید است بتوانند بیم تقلب گسترده را در رایگیری امروز بویژه در مناطق پشتوننشین و مناطق قبایلی که هنوز سایه طالبان از آنها رخت بر نبسته، تقلیل دهند.
بیدلیل نبود که «عبدالله عبدالله» یکی از 3 بخت اصلی ریاستجمهوری افغانستان در آخرین ساعات رقابتهای انتخاباتی خود در یک نشست خبری، ناامنی و تقلب را 2 چالش بزرگ فراروی انتخابات خواند. عبدالله گفت چندین عضو ستاد انتخاباتی وی و مردم عادی در جریان رقابتهای انتخاباتی، جان خود را از دست دادهاند که بیانگر ناامنی در افغانستان است. او هشدار داد اگر نیروهای امنیتی و دفاعی افغان برای تأمین امنیت روز انتخابات تلاش نکنند، ناامنی میتواند این روند را در برخی از مناطق به چالش بکشاند. دکترعبدالله 5 سال پس از شکست تلخ و ابهامآمیزش در انتخابات سال 2009 از کرزی با تبلیغاتی مدرن و شعارهایی جوانپسندانه وارد کارزار انتخابات 2014 شده است و استقبال وسیعی در شهرهای بزرگ مثل کابل، قندهار، مزارشریف و هرات از او به عمل آمده است. چهره او به عنوان یک فرد معتدل و تحصیلکرده بازتاب وسیعی در میان تحصیلکردگان، متخصصان و جوانان شهرنشین داشته است. همچنین او تنها نامزدی است که رگه تاجیکی- فارسی (از طرف مادرش) دارد و روابط نزدیکی نیز با دو همسایه پارسی زبان افغانستان دارد که این اقبال او را در میان اقوام تاجیک و هزاره افزایش میدهد که مجموعا بیش از یک سوم جمعیت 5/15 میلیون نفری افغانستان را تشکیل میدهند. با همه اینها ساختار اجتماعی و سیاسی بشدت سنتی این کشور و نفوذ دولت فعلی و طالبان که هر دو دشمن عبدالله محسوب میشوند، در مناطق قبایلی و پرت جنوبی و شرقی، بخت او را بشدت در مقابل «زَلمی رسول» نامزد پیشتاز پشتونها که گزینه مطلوب حامد کرزی نیز هست کاهش میدهد. بسیاری بر این باورند که کرزی در وجود «زَلمی رسول» همان چیزی را یافته است که زمانی ولادیمیر پوتین رئیسجمهور روسیه در وجود دیمیتری مدودف نخستوزیر دولتش یافته بود و آنها جایشان را برای دو دوره انتخابات ریاست جمهوری عوض کردند. نامزدهای راهیافته به دور نهایی انتخابات ریاستجمهوری افغانستان در ابتدا 11 کاندیدا بودند که 2 نفر از آنان بهنامهای عبدالقیوم کرزی و نادر نعیم در جریان رقابتهای انتخاباتی از ادامه این مبارزات انصراف دادند. بدین ترتیب خارج از مثلث اصلی رقابت رسول- اشرف - عبدالله، 6 نامزد فرعی باقی میمانند که عبارتند از: «عبدالرب رسولسیاف» از رهبران جهادی و نماینده پیشین مجلس، «عبدالرحیم وردک» وزیر دفاع پیشین، «هدایت امین ارسلا» مشاور ارشد پیشین حامد کرزی، «قطبالدین هلال» رئیس پیشین کمیته سیاسی حزب اسلامی به رهبری گلبدین حکمتیار،«گلآقا شیرزوی» والی پیشین ننگرهار و«محمد داوود سلطانزوی» عضو پیشین مجلس نمایندگان.