کد خبر: 237026تاریخ: 1400/6/1 00:00
با وجود تأمین ۶ میلیارد دلار ارز ترجیحی در نیمه نخست سال جاری قیمت کالاهای اساسی ۱۵ تا 50 درصد افزایش پیدا کرد
ارز ۴۲۰۰ تومانی کار می‌کند؟
هر کیلو مرغ 40 هزار تومان، گوشت گوسفندی 160 هزار تومان و برنج خارجی 30 هزار تومان شد
در روزهایی که دولت جدید در حال رایزنی برای رای اعتماد به وزرای کابینه در مجلس شورای اسلامی و انتقال قدرت در دستگاه‌های اجرایی است و از سوی دیگر پاندمی کرونا بذر یأس و ناامیدی را با رکوردهای جدید مرگ می‌پاشد، افزایش قیمت کالاهای اساسی و پرمصرف خوراکی زخم کهنه نارسایی حوزه معیشت را که سابقه‌ای قریب به یک دهه دارد، دوباره تازه کرد.
بررسی‌های میدانی و نیم‌نگاهی به آمارهای مرکز آمار حاکی از آن است قیمت اکثر اقلام خوراکی از ابتدای سال تاکنون افزایش 100 درصدی داشته و در این بین کالاهای اساسی پیشتاز گرانی هستند؛ کالاهایی که همان‌گونه که از نام آنها پیداست، از ارکان اصلی سفره‌های مردم هستند و در هر شرایطی نیاز آنها کاهش پیدا نمی‌کند.
مرغ، پای ثابت اخبار گرانی‌ها در یک سال اخیر، دیروز در خرده‌فروشی‌های سطح تهران کیلویی 40 تا 42 هزار تومان فروخته شد. البته برخی مراکز میوه و تره‌بار وابسته به شهرداری این ماده پروتئینی را با قیمت مصوب 24 هزار و 900 تومان به فروش می‌رساندند که برای تهیه آن احتیاج به تحمل صف‌های چندین ساعته است. در این میان کماکان تامین نشدن نهاده‌های دامی اصلی‌ترین دلیل افزایش قیمت مرغ بیان می‌شود.
* عامل اصلی گرانی مرغ کمبود نهاده است
رئیس انجمن پرورش‌دهندگان مرغ گوشتی در گفتوگو با «وطن‌امروز» در پاسخ به دلایل گرانی مرغ که باعث شده قیمت هر کیلوگرم مرغ آماده طبخ به بیش از 40 هزار تومان برسد و عرضه مرغ تنظیم بازاری محدود به میادین میوه و تره‌بار و برخی خرده‌فروشی‌ها شود، گفت: یکی از دلایل اصلی گرانی مرغ، کمبود نهاده است و این مشکل روز به روز هم بیشتر می‌شود. محمد یوسفی در پاسخ به وضعیت سامانه بازارگاه و تاخیر در ارسال نهاده‌ها به گونه‌ای که نهاده‌هایی که مرغداران در سامانه بازارگاه خریداری می‌کنند گاه ۳۰ تا ۳۵ روز بعد به دست‌شان می‌رسد و همین قضیه باعث شده مرغداران برای تامین نهاده‌های مورد نیاز خود به بازار آزاد مراجعه کنند که مرغداران را در تامین نقدینگی خود دچار مشکل کرده، چراکه مجبورند برای خرید نهاده به بازار آزاد مراجعه کرده و هزینه‌های گزافی را بپردازند، گفت: باید بر اساس رزرو‌هایی که در سامانه بازارگاه انجام می‌شود، نهاده‌ها از بنادر حمل شود و به دست مرغدار‌ها بر اساس سهمیه‌های داده شده، برسد. مشکل اصلی، تامین نهاده است. وزارت صمت باید ثبت سفارش را زودتر به سرانجام برساند و سهمیه ارزی هم به سرعت تخصیص داده شود و بانک مرکزی هم در این راستا همکاری کند و الا روز‌به‌روز وضعیت بازار مرغ بدتر خواهد شد. اگرچه در همین باره تصمیم گرفته شده برای تسریع روند توزیع، نهاده‌ها با کمک ارتش و سپاه از بنادر به مرغداری‌ها فرستاده شود.
* برنج هم رکورد زد
قیمت هر کیلوگرم برنج ایرانی بر اساس مشاهدات میدانی در تهران با افزایشی رکوردگونه 38 تا 45 هزار تومان و برنج هندی نیز 22 تا 30 هزار تومان به فروش می‌رسد. نایب‌رئیس انجمن برنج گفت: قیمت 45 هزار تومانی برنج حباب است و بهترین نوع این محصول در مازندران 34 هزار تومان به صورت خالص و بوجاری به فروش می‌رسد. علی اکبری اظهار داشت: بهترین برنج ایرانی مانند طارم در مازندران به صورت بوجاری و خالص 34 هزار تومان و سایر رقم‌های برنج ایرانی نیز 27 تا 28 هزار تومان به فروش می‌رسد. وی افزود: فروش برنج 45 هزار تومانی در تهران حباب و گرانفروشی است و در صورتی که شرکتی هرکیلوگرم از این محصول را 45 هزار تومان به فروش می‌رساند، باید از آن سوال شود که مگر شالی را به چه قیمتی خریداری کرده است. نایب‌رئیس انجمن برنج گفت: وضعیت تولید برنج در سال جاری مناسب است و در صورتی که بیشتر از سال قبل نباشد، کمتر هم نیست و برآورد می‌شود در پایان فصل برداشت 2 میلیون و 200 هزار تن برنج در کشور تولید شود.
* جدیدترین قیمت گوشت قرمز در بازار
مشاهدات میدانی حاکی از آن است قیمت گوشت قرمز هم افزایش داشته است به طوری که در تیرماه سال جاری قیمت هر کیلو شقه گوسفندی ۱۱۵ تا ۱۳۰ هزار تومان بود که این عدد در مردادماه به ۱۳۰ تا ۱۴۰ هزار تومان رسیده است.
بر اساس مشاهدات میدانی از خرده‌فروشی‌های سطح شهر تهران، قیمت هر کیلو ران تازه گوساله حدود ۱۶۰ تا ۱۷۰هزار تومان، سردست گوساله حدود ۱۶۰ هزار تومان، ران تازه گوسفندی حدود ۱۵۰ تا ۱۶۰ هزار تومان، شقه گوسفندی ۱۳۰ تا ۱۴۰ هزار تومان، ماهیچه گوسفندی ۱۶۰ هزار تومان، سردست گوسفندی ۱۳۰ تا ۱۴۰ هزار تومان و قلوه‌گاه گوسفندی ۱۰۰ هزار تومان است.
براساس نرخنامه میادین میوه و تره‌بار قیمت هر کیلو ران تازه گوسفندی ۱۵۴ هزار و ٧٠٠ تومان، راسته با استخوان گوسفندی ۱۳۸ هزار و۲۰۰ تومان، سردست تازه گوسفندی ۱۳۱ هزار و۹۰۰ تومان، شقه گوسفندی ۱۲۸ هزار و۵۰۰ تومان، راسته گوساله بدون استخوان ۱۵۵ هزار و ۵۰۰ تومان، ران و ماهیچه گوساله ۱۵۵ هزار و۵۰۰ تومان، سردست گوساله ۱۵۳ هزار و۴۰۰ تومان و قلوه‌گاه تازه گوساله ۱۰۸ هزار تومان است.
* گوشت قرمز در ماه‌های آینده گران‌تر هم خواهد شد
در همین حال رئیس اتحادیه صنف فروشندگان گوشت دامی مشهد با اشاره به افزایش قیمت ۲۰ الی ۳۰ درصدی گوشت قرمز نسبت به مدت مشابه سال گذشته، گفت: با توجه به گرانی نهاده‌های دامی، خشکسالی، نبود حمایت جهاد کشاورزی از دامداران و عدم واردات گوشت به کشور به دلیل گرانی ارز در ماه‌های آینده با گرانی چشمگیر قیمت گوشت قرمز روبه‌رو خواهیم شد.
مهدی باقری در گفتوگو با ایسنا درباره افزایش قیمت گوشت قرمز اظهار کرد: احتمال دارد این افزایش قیمت از اوایل پاییز آغاز شود. قیمت دام سبک در ماه جاری نسبت به ماه گذشته افزایشی نداشته لیکن دام سنگین در هر کیلو ۱۰ هزار تومان افزایش قیمت داشته است.
* ارز ۴۲۰۰ تومانی کار می‌کند؟
قیمت هر کیلو مرغ از ابتدای زمستان سال گذشته تاکنون حدود 100 درصد افزایش یافته و همین موضوع تداوم تامین ارز 4200 تومانی را برای آینده در هاله‌ای از ابهام قرار داده است.
این افزایش قیمت مرغ در حالی رخ داده است که آنچنان تغییری در میزان تخصیص و تامین ارز ترجیحی نهاده‌های دامی رخ نداده است. آنطور که مسؤولان بانک مرکزی و وزارت جهاد کشاورزی گزارش داده‌اند، هیچ مشکلی در تامین نهاده‌های دامی که می‌توان آن را ماده اولیه تولید مرغ دانست، وجود نداشته و ندارد. دولت حسن روحانی در تصمیمی عجیب از 8 میلیارد دلار برنامه‌ریزی شده ارز 4200 تومانی برای سال 1400، هدف‌گذاری کرده که قریب به 6 میلیارد دلار را در نیمه ابتدایی سال جاری برای تامین کالاهای اساسی هزینه کند و تنها 2 میلیارد دلار برای نیمه دوم سال باقی بماند. آنطور که اکبر کمیجانی، رئیس‌کل بانک مرکزی نقل کرده است، تا نزدیک به 20 روز پیش حدود 5/5 میلیارد دلار از اعتبارات در نظر گرفته شده برای نیمه نخست سال جاری تخصیص یافته و منتظر تامین اعتبار توسط بانک مرکزی هستند. این یعنی دولت سیزدهم در روزهای ابتدایی شروع به کار خود باید تصمیم بزرگی را در رابطه با ارز 4200 تومانی که به دلار جهانگیری هم معروف است بگیرد. مسلما دولت سیزدهم نمی‌تواند نیمه دوم سال را با حدود 2 میلیارد دلار ادامه بدهد.
اولین تصمیم این است که دولت جدید با صادرات نفت، روند تخصیص ارز 4200 تومانی را ادامه دهد که در نتیجه با همین دست فرمان قیمت کالاهای اساسی افزایش پیدا می‌کند.
* یارانه نقدی جایگزین یارانه غیرمستقیم می‌شود؟
در صورتی که ارز ترجیحی قطع شود، دولت مسلما گرانی‌های ناشی از آن را با طرح‌های حمایتی جبران می‌کند. این مهم حتی در پیشنهادهای کمیسیون تلفیق بودجه مجلس شورای اسلامی هم آورده شده بود. زمزمه‌های اعطای کارت اعتباری پس از حذف ارز ترجیحی 4200 تومانی شنیده می‌شود؛ یارانه‌ای که قرار است به ۵ دهک اول پرداخت شود.
حجت‌الاسلام سید ابراهیم رئیسی در برنامه اقتصادی‌ای که پیش از انتخابات منتشر کرده بود وعده داده برای کاهش هزینه خانواده‌ها کارت اعتباری معیشت صادر می‌شود.
بر این اساس به ازای هر یک از اعضای خانوار در ۳ دهک اول ۲۰۰ هزار تومان و ۲ دهک بعدی ۱۵۰ هزار تومان اعتبار ماهانه قرض‌الحسنه با کارمزد ۲ درصد تخصیص می‌یابد. یعنی یک خانواده ۵ نفره در دهک‌های اول، دوم و سوم از آذرماه علاوه بر یارانه نقدی و معیشتی، کارت اعتباری به مبلغ یک میلیون تومان دریافت می‌کند. این خانواده در این شرایط ۲۰۵ هزار تومان یارانه معیشتی بنزین، ۲۲۷ هزار و ۵۰۰ تومان یارانه نقدی و یک میلیون تومان کارت اعتباری دریافت می‌کند، در مجموع یک میلیون و ۴۳۲ هزار تومان. حالا اگر این خانواده در دهک چهارم و پنجم باشد، ۲۰۵ هزار تومان یارانه معیشتی بنزین، ۲۲۷ هزار و ۵۰۰ تومان یارانه نقدی و ۷۵۰هزار تومان کارت اعتباری دریافت می‌کند.
این ۵ دهک در واقع همان حدود 5۰ میلیون نفری هستند که هر دو یارانه معیشتی و نقدی را دریافت می‌کنند. با عملی شدن وعده سیدابراهیم رئیسی، یارانه این 5۰میلیون نفر بیش از ۳ برابر می‌شود و از ۴۳۲ هزار تومان به یک میلیون و ۴۳۲ هزار تومان می‌رسد.
***
برای نجات نهاده، ارز ۴۲۰۰ تومانی را حذف کنید
رئیس هیأت‌مدیره انجمن صنایع خوراک دام، طیور و آبزیان با بیان اینکه نخستین گام در حل چالش نهاده‌های دامی حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی است، گفت: باید دید در متمم بودجه که از سوی دولت به مجلس ارائه می‌شود، این سیاست ادامه می‌یابد یا خیر.
مجید موافق‌قدیری اظهار داشت: یارانه ارز 4200 تومانی باید به صورت نقدی در اختیار حداقل ۵ دهک اول کم‌درآمد جامعه قرار گیرد. وی تصریح کرد: باید دید در متمم بودجه که توسط دولت به مجلس ارائه می‌شود، آیا سیاست تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی تا آخر سال ادامه خواهد یافت یا رأی به حذف آن داده می‌شود. موافق‌قدیری اضافه کرد: از دیگر راهکارها این است که دولت حداقل به مدت ۲ ماه، ۲ برابر نیاز بازار نهاده عرضه کند تا عطش بالای بازار در این باره گرفته شود. نیاز روزانه کشور به انواع نهاده‌های دامی حدود ۴۴ هزار تن است، حال به عنوان مثال بدون وقفه و به مدت ۲ ماه روزانه حداقل ۱۰۰ هزار تن انواع نهاده دامی به بازار مصرف تزریق شود تا نگرانی و عطش بازار کاسته شود و تولیدکنندگان خوراک دام و محصولات پروتئینی نسبت به انبار طولانی‌مدت نهاده و خواب سرمایه اقدام نکنند و تولیدکننده اطمینان داشته باشد درباره سیر کردن شکم دام حداقل ۴ تا ۵ ماه مشکلی نخواهد داشت. قدیری برنامه‌ریزی دقیق‌تر و یکصدا شدن سازمان‌های متولی تجارت کشور برای واردات نهاده‌های دامی و در اولویت قرار گرفتن تأمین ارز این محصولات را از جمله دیگر راهکارها برای افزایش انگیزه تجارت و کسب‌وکار در زنجیره تأمین محصولات پروتئینی اعلام کرد. وی ادامه داد: سود بازرگانی نهاده‌های دامی و مواد افزودنی خوراک دام و تمام پول‌هایی که در قالب عوارض دولتی گرفته می‌شود، از جمله استاندارد و دامپزشکی، باید حداقل به مدت یک سال حذف شود تا بتوان افزایش قیمت نهاده‌ها بعد از حذف ارز ترجیحی را راحت‌تر مدیریت کرد. قدیری همچنین با اشاره به اینکه امسال به واردات حداقل 16 میلیون تن انواع نهاده دامی جو، ذرت و کنجاله سویا به کشور نیاز داریم، گفت: بر اساس آمار تاکنون حدود ۶ و نیم میلیون تن از این مقدار واردات انجام شده و تا آخر سال باید حداقل ۱۰ میلیون تن دیگر وارد کنیم که اندکی از برنامه واردات عقب هستیم و هر چه به فصل سرما نزدیک می‌شویم، تأمین نهاده‌ها دشوارتر و قیمت آنها نیز گران‌تر می‌شود. به گفته این فعال بخش خصوصی، کشور در شرایط عادی سالانه به حدود ۲۱ میلیون تن انواع نهاده‌های دامی در قالب ۱۰ میلیون تن ذرت، 5/4 میلیون تن کنجاله سویا و 5/6 میلیون تن جو نیاز دارد.