از همه‌گیری کرونا در ایران حدود 18 ماه می‌گذرد. در این بازه زمانی طبق آمار ارائه شده از سوی وزارت بهداشت، تاکنون 4 میلیون و 926 هزار و 964 فرد مبتلا به کرونا در کشور شناسایی و از این تعداد حدود 106 هزار و 482  نفر جان باخته‌اند. این در حالی است که با ورود کشور به پیک پنجم و همه‌گیری دلتا کرونا، روزانه بیش از 30 هزار بیمار جدید شناسایی می‌شوند. 

آمار جان‌باخته‌ها طی ۲ هفته گذشته چندان مناسب نیست و تعداد آن به رقم بی‌سابقه‌ای بین 600 تا 700 فوتی در روز رسید، این در حالی است که بر اساس گفته ایرج حریرچی، معاون وزیر بهداشت میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی به 37 درصد تقلیل یافته است. در همین ارتباط، رهبر انقلاب در دیدار با اعضای هیأت دولت با اشاره به موضوعات مربوط به درمان، پیشگیری، مراقبت و غربالگری و واکسیناسیون عمومی، این امر را بسیار مهم برشمردند و گفتند: «یکی از موارد ضروری، قرنطینه هوشمند و مراقبت جدی در بخش مربوط به مرزها و جلوگیری از ورود گونه‌های جدید بیماری است». ایشان به وظایف مردم برای مقابله با بیماری کرونا نیز اشاره و خاطرنشان کردند: «مردم باید 4 مسؤولیت یعنی «ماسک زدن»، «رعایت فاصله»، «اهمیت به تهویه و گردش هوا» و «شست‌وشوی دست‌ها با صابون» را قبول کنند و قطعا رعایت این موارد در کاهش تلفات سنگین کنونی مؤثر خواهد بود».  تاکید مقام معظم رهبری نسبت به مسؤولیت‌پذیری اجتماعی برای مقابه با کرونا در حالی است که بر اساس آمار رسمی وزارت بهداشت تاکنون حدود 26 میلیون و 176 هزار و 126 دوز واکسن کرونا در ایران تزریق شده و بر این اساس 18 میلیون و 261 هزار و 245 نفر دوز اول واکسن کرونا را دریافت کرده و حدود 7 میلیون و 914 هزار و 881 نفر نیز دوز دوم را تزریق کرده‌اند اما با این وجود به دلیل سرایت‌پذیری بالای دلتا کرونا حتی افرادی که دوز دوم واکسن کرونا را دریافت کرده‌اند نسبت به این بیماری مصون نبوده و همچنان باید رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی از جمله زدن ماسک، شست‌وشوی مدام دست و فاصله‌گذاری اجتماعی را مورد توجه قرار دهند. کارشناسان بر این باورند که واکسیناسیون و رعایت پروتکل‌های بهداشتی به میزان 90 درصد در سطح جامعه تنها راه مقابله با گونه دلتا است اما رعایت پروتکل‌ها با سقوط چشمگیری رو‌به‌رو شده که نمونه این موضوع را می‌توان در آماری دید که از سوی پلیس راهور اعلام شده است. در این زمینه سردار هادیانفر، رئیس پلیس راهور ناجا گفت: «در طول اجرای طرح ممنوعیت‌های تردد ۱۲ روزه، یک میلیون و ۱۰۰ هزار خودرو اعمال قانون شدند».

این رقم حکایت از آن دارد میزان همراهی مردم با طرح‌های مقابله‌ای کرونا کاهش یافته و میزان رعایت دستورالعمل‌ها با سقوط آزاد رو‌به‌رو شده است. در حالی این عادی‌انگاری در برابر بیماری کرونا در کشور ایجاد شده که حتی کشورهای موفق در واکسیناسیون که چندی پیش جشن برداشتن ماسک را برگزار کرده بودند، یک بار دیگر به رعایت پروتکل‌های بهداشتی بازگشته‌اند. حال سوال اینجاست: چگونه با رعایت 37درصدی پروتکل‌های بهداشتی می‌توان توقع داشت بر بیماری فائق آمد، در شرایطی که درصد رعایت پروتکل‌های بهداشتی باید بین 90 تا 100درصد باشد؟

 

* رعایت پروتکل‌های بهداشتی؛ کاربردی‌ترین راه مقابله با کرونا

نتیجه‌بخش‌ترین راه‌حل برای مقابله با کرونا خودمراقبتی و رعایت پروتکل‌های اجتماعی است. این موضوع ثابت کرده است چنانچه واکسیناسیون هم انجام شود اما نسبت به پروتکل‌های بهداشتی بی‌توجهی شود بیماری دوباره عود می‌کند. یک جامعه‌شناس و پژوهشگر اجتماعی در این باره گفت: عادی‌انگاری و بی‌توجهی به رعایت پروتکل‌های بهداشتی استقبال از مرگ است، چرا که بیماری «کووید-19» در کمین افرادی است که خواسته یا ناخواسته دستورالعمل‌های بهداشتی را جدی نمی‌گیرند. 

علیرضا شریفی‌یزدی در گفت‌وگو با «وطن‌امروز» درباره علل کاهش رعایت پروتکل‌های بهداشتی با وجود اینکه کرونا روزانه میانگین 600 مبتلای به این بیماری را در کشور به کام مرگ می‌برد، گفت: بیش از 18 ماه از ورود ویروس کرونا به کشور می‌گذرد، حال با توجه به وضعیت پایدار و طولانی شدن بیماری و از طرفی جهش ویروس به اشکال مختلف و بروز سویه جدید، همچنین نامعلوم بودن ریشه‌کنی آن، متاسفانه خیلی‌ها نسبت به خودمراقبتی و رعایت پروتکل‌ها بی‌توجه شده‌اند که این موضوع باعث شیوع و ماندگاری بیماری می‌شود.  وی افزود: با طولانی شدن هر پدیده‌ای به مرور زمان آن پدیده برای مردم تا حدودی عادی می‌شود به همین دلیل واکنش‌هایی که در ماه‌های اول شیوع کرونا در کشور وجود داشت، اکنون کمتر به چشم می‌خورد و خیلی‌ها پروتکل‌ها بهداشتی و فاصله‌گذاری‌های اجتماعی را رعایت نمی‌کنند. 

شریفی‌یزدی دلیل دوم کاهش میزان پروتکل‌های اجتماعی را خستگی، سرخوردگی و احساس ناامیدی خیلی‌ها نسبت به زدوده نشدن این بیماری در جوامع عنوان کرد و اظهار داشت: مردم ابتدا فکر می‌کردند کرونا طی چند ماه جمع می‌شود اما با مواجه شدن با پیک‌های پی‌درپی و موج‌های جدید بیماری به این نتیجه رسیدند که همچنان باید با این بیماری کنار بیایند، این عامل نیز بر کاهش رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی تاثیرگذار شده است. 

وی با اشاره به وضعیت واکسیناسیون افزود: راه‌حل این است که در شرایط فعلی برای مردم توضیح داده شود و شرایط اقتصادی کشور را بازگو و به صراحت اعلام کنند بهترین راه‌حل برای کاهش آسیب‌های کرونا، رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی است. این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: کارآمدترین، اثرگذارترین و امکانپذیرترین راه مقابله با کرونا مساله خودمراقبتی است و وقتی با مردم در این زمینه با صراحت و صادقانه صحبت شود، مردم نیز نسبت به رعایت پروتکل‌های بهداشتی حساس می‌شوند.  

 

* برای رفع عادی‌انگاری باید با مردم صادقانه گفت‌وگو کنیم

اصلی‌ترین مدل مقابله با بیماری «کووید-19» خودمراقبتی و رعایت پروتکل‌های بهداشتی است. رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور در این باره با اشاره به شیوع گسترده کرونا در کشور گفت: به منظور افزایش رعایت ضوابط بهداشتی و کاهش و رفع عادی‌انگاری اجتماعی کرونا، باید با مردم صادقانه گفت‌وگو کرد و اطلاعات واکسیناسیون و آمار و ارقام مربوط به این واقعه صریح به جامعه انتقال داده شود. محمد حاتمی افزود: یکی از علل اصلی شیوع کرونا، عادی‌انگاری اجتماعی این بحران است. برای کاهش و رفع این آسیب در حال حاضر می‌توان از راهکار‌های برخی مدل‌های موفق همچون کره‌جنوبی، چین و بعضی کشورهای اروپایی استفاده کرد. وی ادامه داد: در برخی کشورها تبعیت همگانی از شیوه‌نامه‌های بهداشتی قابل‌ توجه بوده و این امر یکی از علل اصلی مدیریت «کووید-19» در این کشورها بوده است.