فرزانه دانایی‌: پس از حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱، آمریکا به بهانه مبارزه با تروریسم به حضور خود در منطقه مشروعیت بخشید. پس از آن سال‌ها آمریکا در جنگ‌های متعددی حضور داشت که همراه با هزینه‌های زیادی بود. از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۹، جنگ‌های ایالات‌متحده در افغانستان، عراق، سوریه و پاکستان، 4/6 تریلیون دلار برای آمریکا هزینه داشته است.1 اکنون آمریکا قصد دارد تا پایان ماه آگوست، تمام نیروهایش را به طور کامل از افغانستان خارج کند. این تصمیمی بود که از سوی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا مطرح شد و جو بایدن نیز این سیاست را عملی کرد. این تصمیم اما آنقدرها هم که بایدن تصور می‌کرد با استقبال رو‌به‌رو نشد و نتیجه آن افزایش انتقادها هم در رسانه‌ها و هم در بین شخصیت‌های سیاسی علیه بایدن بود. این در حالی است که 20 سال حضور آمریکا در منطقه هزینه‌های زیادی هم برای آمریکا و هم برای افغانستان در پی داشت. 

جنگ افغانستان بالاترین هزینه را برای آمریکا داشت؛ هم از نظر هزینه مالی هم تلفات انسانی. 

به گزارش آسوشیتد‌پرس2، در گزارش وزارت دفاع آمریکا منتشر شده در سال ۲۰۲۰ آمده است هزینه‌های جنگ در افغانستان در طول این سال‌ها، 815 میلیارد دلار بوده است. این هزینه‌های عملیاتی ارتش آمریکا در افغانستان از سوخت و غذا گرفته تا سلاح، مهمات، هاموی، تانک و خودروهای زرهی و ناو هواپیمابر را شامل می‌شده است. برخلاف سایر درگیری‌ها در تاریخ آمریکا، واشنگتن برای تأمین بودجه جنگ خود در افغانستان، وام‌های سنگینی گرفت و برای بازپرداخت این وام‌ها حدود ۵۳۰ میلیارد دلار سود پرداخت کرد. همچنین ۲۹۶ میلیارد دلار صرف هزینه‌های دارویی/ درمانی و هزینه‌های مربوط به مراقبت از مصدومان جنگی شد که این پرداختی سال‌ها ادامه خواهد داشت. 

اگر چه در ابتدا آمریکا با هدف مقابله با تروریسم برای جنگ با طالبان و القاعده وارد افغانستان شد اما ایالات‌متحده و ناتو خیلی سریع به این سمت چرخیدند تا «مأموریت ملت‌‌سازی» در مقیاسی گسترده‌ را پیاده کنند؛ ماموریتی که هیچ انتها و سرانجامی نداشت. طبق گزارش بازرسان ویژه افغانستان (سیگار‌3)، واشنگتن از سال ۲۰۰۲ بیش از ۱۴۳ میلیارد دلار برای این پروژه هزینه کرد. از این میزان ۸۸ میلیارد دلار برای آموزش و تجهیز و بودجه نیروهای نظامی و پلیس افغانستان اختصاص یافت،  ۳۶ میلیارد دلار صرف هزینه‌های بازسازی، آموزش و زیرساخت‌های مهم مانند پروژه‌های راه‌سازی و سد‌سازی شد، ‌ 1/4 میلیارد دلار صرف کمک‌های بشردوستانه شد و ‌ ۹ میلیارد دلار به مبارزه با قاچاق مواد مخدر بویژه هروئین و تریاک اختصاص یافت. 

دانشگاه براون ۲ هفته پیش با یک بررسی همه‌جانبه، مجموع هزینه‌های ایالات متحده در ۲۰سال گذشته در افغانستان را  را 26/2 تریلیون (هزار میلیارد) دلار برآورد کرده است.

همچنین طی 20 سال اشغال افغانستان آمار رسمی تلفات نظامیان آمریکایی نزدیک به 2500 کشته و 20هزار مجروح است که این جز آمار تلفات نیروهای پیمانی و نیروهای ویژه‌ای است که محل خدمت‌شان برای مخفی‌کاری، پایگاه های آمریکایی خارج از افغانستان اعلام شده است.

 

* هزینه‌های خروج آمریکا از افغانستان

آمریکا در حال حاضر از خروج از افغانستان می‌گوید، آن هم در شرایطی که ساختارهای اساسی یا شکست‌‌خورده یا نیمه‌کاره رها شده‌اند. بسیاری از تحلیلگران بر این عقیده‌اند خروج آمریکا از افغانستان، آغاز جنگ داخلی است؛ جنگی که سایر دستاوردهای نصفه و نیمه آمریکا در زمینه تحصیل، حقوق زنان و بهداشت را نیز از بین خواهد برد. 

فساد سربازان آمریکایی، عدم نظارت دقیق بر مبادلات مالی و فساد و ضعف حکومت مرکزی و بی‌میلی آمریکایی‌ها به ساخت افغانستان باثبات و دموکراتیک باعث شده این کشور روزهای بلاتکلیفی را بگذراند. آمریکا اگر در افغانستان می‌ماند، باید هزینه پرداخت می‌کرد و حالا که از افغانستان خارج شده است نیز باید هزینه‌های سیاسی و بین‌المللی زیادی بپردازد. 

زمانی که «جو بایدن»، رئیس‌جمهور آمریکا، به قدرت رسید، او نیز مانند سایر رؤسای‌جمهور 20 سال اخیر آمریکا، جنگ در افغانستان را به میراث برد که باید در برابر آن تصمیم‌گیری می‌کرد، بویژه آنکه دونالد ترامپ نیز از بی‌نتیجه بودن حضور در افغانستان گفته بود و خواستار خروج نیروهای نظامی آمریکایی از افغانستان شد. از این رو، ۳ گزینه برای بایدن مطرح بود؛ پایبندی به توافق ترامپ و خروج کامل نیروها تا یکم ماه مه، تعدیل توافق ترامپ با حفظ تعهد به خروج اما تمدید زمان‌بندی و مشروط ساختن آن به نوعی توافق سیاسی بین دولت افغانستان و طالبان یا رد کامل توافق ترامپ و نگه داشتن نیروهای آمریکایی در افغانستان تا زمان نامحدود. بایدن ترکیبی از ۲ گزینه یک و ۲ را انتخاب کرد؛ به این معنا که به تعهد مبنی بر خروج نیروهای آمریکایی- صرف‌نظر از آنکه چه پیش خواهد آمد- پایدار ماند اما بازه زمانی خروج نیروها را تا ۴ ماه تمدید کرد. این تصمیم اما واکنش‌های منفی متعددی را به همراه داشت؛ هم رسانه‌ها و هم چهره‌های سیاسی به این تصمیم معترض شدند و بایدن را مسؤول پیامدهای خروج آمریکا از افغانستان دانستند. 

 

* آخرین هزینه‌های آمریکا در فرودگاه کابل

آخرین هزینه‌های سیاسی آمریکا دقیقا در روزهایی شکل گرفت که این کشور در حال خروج از افغانستان و پذیرفتن شکست در جنگ 20 ساله‌اش در این کشور بود. کشته شدن 13 سرباز آمریکایی در فرودگاه کابل، تحقیر آمریکا در جهان و اظهار تردید کشورهای مختلف جهان در قابل اعتماد بودن ایالات‌متحده، همه هزینه‌های جانی و سیاسی‌ای بود که آمریکا در روزهای آخر حضورش در افغانستان پرداخت کرد. امروز آخرین روز از فرصتی است که طالبان به آمریکا داده بود تا نیروهای خود و همکارانش را از افغانستان خارج سازد. از فردا کنترل فرودگاه کابل به دست طالبان می‌افتد و حالا بحث در رسانه‌های دنیا و محافل سیاسی این است که آیا دولت بایدن یا سایر دولت‌های اروپایی باید حکومت طالبان را به رسمیت بشناسند یا نه. افغانستان در آستانه تحولی بسیار بزرگ است و مطمئنا آمریکا دیگر شریک قابل اطمینانی برای این کشور یا هر کشور دیگری در دنیا به حساب نمی‌آید. 

***

----------------------------------

پی‌نوشت

1- https://www.cnbc.com/2019/11/20/us-spent-6point4-trillion-on-middle-east-wars-since-2001-study.html

2-‌https://apnews.com/article/asia-pacific-afghanistan-middle-east-business-5e850e5149ea0a3907cac2f282878dd5

3-‌SIGAR (Special Inspector General for Afghanistan Reconstruction)