طاها دولت‌آبادی:‌ هر سال تعدادی  معلم و دبیر، وارد مجموعه بزرگ آموزش‌و‌پرورش می‌‌شوند. ۲ دانشگاه مهم شهید رجایی و فرهنگیان، دست‌کم متکفل تربیت معلم برای مدارس دولتی هستند. اما در اینجا یکسری سوالات مطرح می‌شود؛ از جمله اینکه: مدارس دیگر بویژه مدارس غیردولتی چه فرآیندی برای جذب و استخدام معلم و دبیر طی می‌‌کنند؟ آیا افرادی که قصد تعلیم و تدریس در مدارس غیردولتی را دارند، دارای صلاحیت‌های لازم و مربوط هستند؟ چه فرد یا افرادی و چه سازمان یا سازمان‌هایی به طور دقیق بر فرآیند جذب نیرو و معلم در مدارس غیردولتی نظارت می‌کنند؟ و... 

متاسفانه جواب این سوالات زیاد خوشایند نیست. امروزه شاهد ورود افرادی به عنوان مربی و معلم در مدارس غیردولتی هستیم که بعضا نه تجربه کافی دارند و نه تخصص لازم. افرادی که دوره‌های مخصوص تربیت معلم را نگذرانده‌اند و مطالعات خاصی هم در زمینه تعلیم و تربیت ندارند. حتی برخی از این افراد رشته دانشگاهی‌‌شان نیز ربطی به آموزش‌و‌پرورش ندارد. پس چه اتفاقی می‌افتد که برخی نودانشجویان به‌سرعت ره صدساله را یک‌ شبه طی می‌کنند و وارد مسیر معلمی در مدارس، بویژه مدارس غیردولتی می‌شوند؟ حداقل ۲ پاسخ را می‌‌توان محتمل دانست؛ یا این افراد به واسطه رتبه برتر و ممتازی که در آزمون سراسری (کنکور) کسب کرده‌اند در مدارس مشغول به کار می‌شوند یا به واسطه معرفی افرادی بانفوذ در مدارس غیردولتی مشغول به فعالیت می‌‌شوند. به این صورت که فرد بانفوذ در مدرسه، به مدیر یا معاونان مدرسه، سفارش کسی را که می‌خواهد در آن مدرسه مشغول به معلمی و مربیگری شود می‌کند و در بهترین حالت مسؤولان مدرسه مذکور بر حسب اعتماد و متعهد بودن فرد معرفی‌کننده، فرد معرفی‌شده را بدون گزینش خاصی در مدرسه استخدام می‌کنند! اگر بخواهیم راحت‌تر سخن بگوییم، اصطلاحا این افراد با زدوبندهای پشت پرده مدارس غیردولتی، براحتی وارد دستگاه مقدس تعلیم و تربیت خواهند شد. این اتفاق در مدارس غیردولتی به وفور دیده می‌شود، زیرا نظارت خاصی بر فرآیند جذب معلم و نیرو در مدارس غیردولتی وجود ندارد و مسؤولان مدارس غیردولتی براحتی و بدون کمترین دردسری می‌توانند هر زمان که دل‌شان خواست فردی را در مدرسه به عنوان معلم یا مربی پرورشی و... استخدام کنند و هر موقع هم که میل‌شان کشید، فردی را از مدرسه اخراج کنند! درباره مورد اول باید گفت بدیهی است کسی که رتبه ممتازی در آزمون سراسری کسب کرده است، لزوما معلم و مربی خوبی نخواهد بود. حتی ممکن است برخی مدارس غیردولتی جویای نام، به دنبال تفاخر از راه به خدمت گرفتن نیرویی که دارای رتبه ممتاز کنکور است باشند، غافل از اینکه در عمل همان نیرو در تربیت دانش‌آموزان، باعث افت آموزشی مدرسه خواهد شد. پس کسب رتبه ممتاز کنکور به تنهایی به هیچ وجه نمی‌تواند عامل مهمی برای معلم شدن باشد، بویژه که کار معلم، تربیت افراد است و نمی‌شود در این مسیر کوچک‌ترین احتمالی را در نظر نگرفت. درباره مورد دوم هم باید گفت پر واضح است وقتی افراد بدون گزینش و نظارت خاصی وارد مدارس شوند و مسؤولیت تربیت دانش‌آموزان را بر عهده بگیرند، معلوم نیست نتیجه این چنین تربیتی چه خواهد شد. وقتی در مدارس غیردولتی بدون ضابطه به روی افراد باز باشد و براحتی بتوان معلم شد، دیگر نمی‌توان به تربیت نسل آینده اطمینان کافی داشت. لازم به ذکر است این ۲ مورد باعث شده‌ بعضا افرادی که هم صلاحیت‌های معلم شدن را دارند و هم علاقه و استعدادی در این زمینه دارند و هم حتی رشته تحصیلی‌شان مانند علوم تربیتی و مشاوره، مرتبط با تعلیم و تربیت است اما به دلیل عدم کسب رتبه بسیار ممتاز در آزمون سراسری و نداشتن معرف و رابطه و فردی که آنان را به مدارس غیردولتی معرفی کند، در این مسیر عقب می‌مانند و نمی‌توانند در مدارس مشغول به فعالیت شوند. 

حال معنا و مفهوم بیانات مقام معظم رهبری دامت برکاته را بهتر متوجه می‌شویم. ایشان در جلسه‌ای که شهریورماه سال گذشته یعنی سال 99 با رؤسا و مدیران آموزش‌و‌پرورش داشتند، به لزوم ورود معلم به آموزش‌و‌پرورش تنها از راه ۲ دانشگاه شهید رجایی و فرهنگیان اشاره کردند. حتی ایشان نگفتند منظور از ورود معلم از طریق این ۲ دانشگاه، فقط مخصوص مدارس دولتی است، بلکه اینطور که به نظر می‌رسد فرمایشات ایشان، ورود معلم به مدارس غیردولتی را نیز به همین نحو شامل می‌شود؛

«... مساله‌ دوم، مساله‌‌‌ جذب معلم است؛ از کجا معلم پیدا کنیم؟ چه جوری معلم تربیت کنیم؟ به نظر من این ۲ دانشگاهی که شما دارید، بسیار چیزهای خوبی است. من سال ۹۷ در دانشگاه فرهنگیان همین‌ها را گفتم. دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه شهید رجایی یکی از آن بهترین مراکزی است که در کشور برای مسائل فرهنگ و مانند اینها به وجود آمده. باید اینجور باشد که حتی یک معلم از غیر این مسیر وارد آموزش‌وپرورش نشود. ما دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه شهید رجایی را جوری ظرفیت‌سازی کنیم و جوری سازماندهی کنیم که همه‌ معلمان به قدر کفایت بیایند از اینجا عبور کنند و وارد آموزش‌و‌پرورش [بشوند]. حتی دوره‌های کوتاه‌مدتی که حالا برنامه‌ریزی شده و دوره‌هایی که وجود دارد، مثلا یک‌ساله و مانند اینها هم در سایه و در ضمن و با مسؤولیت این دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه شهید رجایی باشد؛ این کار بسیار لازمی است. خب! پس یک نکته این شد که مسیر عبور معلم و ورودش به آموزش‌وپرورش صرفا از اینجا باشد. حالا من اینجا به عزیزان مجلس هم سفارش کنم اینطور نباشد که یک جوری تصویب کنند که مثلا یک جمعی، یک وقت بی‌حساب به شکل برف‌انباری، همین‌جوری وارد آموزش‌وپرورش بشوند؛ این جوری مصلحت نیست. هر کاری انجام می‌گیرد، ورودی معلمان [باید] از طریق این ۲ دانشگاه باشد».

ایشان در ادامه فرمایشات‌شان، به لزوم رعایت صلاحیت‌ها در جذب و گزینش معلم نیز اشاراتی داشته‌اند: «... کار دوم اینکه خود این ۲ دانشگاه در جذب، صلاحیت‌ها را رعایت کنند؛ صلاحیت دینی را، صلاحیت اخلاقی را، صلاحیت سیاسی را تا آنجایی که ممکن است، توجه کنند. جذب کنند و به معنای صحیح کلمه گزینش کنند افراد را و وارد کنند...».

نتیجه این موضوع آنکه باید یک نظارت اساسی و بنیادی بر فرآیند جذب معلم و نیرو بر مدارس غیردولتی انجام شود تا افرادی شایسته و به دور از داشتن معرف و رابطه، بتوانند به عنوان معلم خدمت کنند. مثلا یکی از کارهایی که می‌تواند صورت گیرد این است که ۲ دانشگاه شهید رجایی و فرهنگیان، دوره‌ها و آزمون‌هایی را طراحی کنند تا افرادی که خارج از مجموعه این ۲ دانشگاه هستند و قصد فعالیت در مدارس غیردولتی را دارند، با کسب گواهی‌های لازم از این ۲ دانشگاه بتوانند در مدارس غیردولتی مشغول به فعالیت شوند. همچنین لازم است وزارت آموزش‌و‌پرورش تمام مدارس غیردولتی را ملزم به جذب افرادی کند که دارای گواهی‌های مربوطه از این ۲ دانشگاه یا وزارت آموزش‌و‌پرورش باشند و در این مسیر باید نظارت مستحکمی از سوی این وزارت انجام شود. این پیشنهاد یکی از ده‌ها راهکارهای حل این مساله است. 

ان‌شاءالله وزیر آتی آموزش‌و‌پرورش توجه کافی و لازم را به این دغدغه داشته باشد تا تربیت نسل آینده این مرز و بوم به بهترین نحو ممکن رقم بخورد...