گروه اجتماعی: پرستاران این روزها به دلیل کمبود نیروی کمکی با مشقت فراوان ۳ شیفته کار می‌کنند، چرا که تعداد تخت‌های بیمارستانی و مراکز درمانی بیشتر از نیروهای کادر پرستاری است؛ در چنین شرایطی هر پرستار باید در یک شبانه‌روز بالاجبار به چند بیمار خدمات‌رسانی کند. به گفته رئیس سازمان نظام پرستاری کشور، با شیوع بیماری «کووید-19» در کشور کمبود پرستار بیش از پیش احساس شده است. این در حالی است که بیش از ۵۱ هزار مجوز استخدام پرستار داریم اما فقط حدود ۸ هزار نفر از آنها استخدام شده‌اند. از سویی این روزها میزان واکسیناسیون در کشور نیز رکورد شکسته و به بیش از 880 هزار دوز در روز رسیده است تا مبارزه با ویروس منحوس کرونا بسیار جدی‌تر از قبل دنبال شود. اما با وجود این افزایش تزریق و بالا رفتن حجم واردات واکسن به کشور، سیستم درمانی به دلیل بالا بودن تعداد مبتلایان و بستری‌های روزانه نفسش به شماره افتاده و هم‌اکنون نیازمند یاری است. 

بر اساس آمار ارائه‌شده از سوی وزارت بهداشت، روز گذشته ۲۷ هزار و ۱۳۸ بیمار جدید مبتلا به «کووید-19» در کشور شناسایی و ۳ هزار و ۹۱۴ نفر از آنها بستری شدند تا رقم بیماران مبتلا به «کووید-19» که در بخش‌ مراقبت‌های ویژه بیمارستان‌ها تحت مراقبت قرار دارند به عدد ۷ هزار و ۶۰۶ نفر برسد. به گفته کارشناسان نظام سلامت، پس از ابتلای فرد به «کووید-19»، چگونگی نگهداری از بیمار یکی از مهم‌ترین عوامل برگرداندن سلامت به وی به حساب می‌آید. در این میان اما طی 19 ماه گذشته، پرستاران که مسؤولیت اصلی رسیدگی به بیماران و فراهم کردن شرایط مناسب برای نگهداری از آنان را برعهده دارند، از کمترین میزان مرخصی بهره برده و در این بازه زمانی هر کدام از آنان حداقل یک بار به کرونا مبتلا شده‌اند و بیش از 100 پرستار هم به جمع شهدای مدافع سلامت پیوسته‌اند. بر اساس آخرین اظهارنظرها از سوی معاون توسعه و مدیریت منابع سازمان نظام پرستاری هم‌اکنون به ازای هر 25 مریض یک پرستار در حال ارائه خدمات است که این موضوع می‌تواند کیفیت خدمات ارائه‌شده به بیماران را بشدت کاهش دهد. 

در همین زمینه محمد شریفی‌مقدم، دبیرکل خانه پرستار در گفت‌وگو با «وطن‌امروز» با بیان اینکه جامعه پرستاری در حال حاضر به هیچ عنوان شرایط مطلوبی را نمی‌گذرانند، گفت: بیش از 19 ماه از ورود کرونا به کشور می‌گذرد و این موضوع به اثبات رسیده که مبارزه با این بیماری از طریق رعایت پروتکل‌های بهداشتی و واکسیناسیون مقدور خواهد بود و هر میزان که از این ۲ مؤلفه فاصله بگیریم، میزان فشار وارد شده به جامعه به دلیل شیوع این بیماری افزایش خواهد یافت. وی ادامه داد: ما اکنون در شرایطی قرار داریم که رعایت پروتکل‌های بهداشتی جدی گرفته نمی‌شود، به همین دلیل آمار ابتلای روزانه بیش از 20 هزار نفر در روز است. تا زمانی که ارقام به این شکل صعودی باشد نظام درمانی کشور بشدت تحت فشار خواهد بود و نمی‌تواند در این مسیر نفسی تازه کند. دبیرکل خانه پرستار با اشاره به اینکه بیماران مبتلا به کرونا نیازمند مراقبت جدی هستند، گفت: مراقبت از بیماران بر عهده پرستاران است. هر میزان تعداد مراجعان به بیمارستان‌ها افزایش یابد به همان اندازه مراقبت‌ها نیز کاهش می‌یابد، چرا که تعداد پرستار ما به نسبت جمعیت پاسخگو نیست. وی بیان داشت: بر اساس شاخص‌های موجود در کشور، تعداد پرستاران ما به ازای هر هزار نفر کمتر از یک نفر است. این در شرایطی است که طی سال‌های اخیر به دلیل عدم جذب نیروی جدید در ساختار پرستاری با ریزش در این بخش رو‌به‌رو بوده‌ایم و عملا هم‌اکنون با پاندمی ایجادشده در کشور بیشترین فشار روی پرستاران است و یک نفر باید کار چندین نفر را انجام دهد. شریفی‌مقدم بیان داشت: در بدترین حالت ما به ازای هر یکهزار نفر نیازمند ۳ پرستار هستیم در حالی که این رقم برای کشورهای همسایه ما 5 نفر است و در برخی کشورهای پیشرفته به 10 نفر هم رسیده است. 

وی در ادامه با اشاره به اینکه برخی کشورهای پیشرفته به منظور افزایش سقف نگهداری در نظام سلامت خود به دنبال جذب پرستاران ما هستند، گفت: متاسفانه ما شاهد مهاجرت پرستاران هستیم و این در شرایطی است که ما نتوانسته‌ایم نیازهای پرستاران‌مان را برآورده کنیم. 

دبیرکل خانه پرستار خاطرنشان کرد: در حال حاضر پرستاران با توجه به افزایش تعداد مراجعات به بیمارستان‌ها یک‌دوم یا یک‌سوم از ظرفیت خود را می‌توانند برای خدمات‌دهی به یک بیمار اختصاص دهند. ما 150 هزار پرستار داریم که اگر این تعداد به 300 هزار نفر برسد، تازه می‌توان کف میزان مراقبت‌ها را به بیماران ارائه داد. وی تاکید کرد: کرونا بحرانی گذرا نیست لذا ضرورت دارد برای این شرایط تدبیر لازم اتخاذ شود، چرا که پرستاران تحت فشار شدید روحی، جسمی و مالی قرار دارند. هم‌اکنون استرس پرستاران خیلی بالاست که این موضوع عملا قابلیت و کارایی آنان را با چالش رو‌به‌رو می‌سازد. دبیرکل خانه پرستار گفت: در حالی که هر پرستار باید به 4 بیمار کرونایی رسیدگی کند این رقم هم‌اکنون به بالاتر از 15 بیمار رسیده است. در چنین فضایی میزان خدمات‌دهی به بیمار چگونه خواهد بود؟ 

وی بیان کرد: طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت، به نسبت هر هزار نفر هر میزان تعداد پرستار کاهش یابد مرگ‌و‌میرها صعودی می‌شود. به نظر من درصد زیادی از این میزان بالای مرگ‌و‌میرهای ناشی از کرونا در کشور مربوط به تعداد کم پرستاران است. این یک مطالبه جدی است که کمبود نیرو در جامعه پرستاری مرتفع شود و از 100 هزار پرستار بیکاری که هم‌اکنون در کشور وجود دارد بهترین بهره‌برداری صورت گیرد و سعی نشود آنها را صرفا با قراردادهای 89 روزه به‌کارگیری کنیم. 

در همین ارتباط معاون توسعه و مدیریت منابع سازمان نظام پرستاری نیز با بیان اینکه از مهم‌ترین مشکلات حوزه پرستاری، کمبود نیرو است، گفت: مهم‌ترین مشکل در پیک پنجم کرونا موضوع کمبود نیرو بود تا حدی که از برخی استان‌ها و شهرستان‌ها گزارشاتی به دست‌مان می‌رسید که ۲۵ بیمار را یک پرستار مدیریت می‌کند و این شرایط اصلا خوب نیست. حمیدرضا عزیزی با اشاره به معضل کمبود نیروی پرستاری در کشور گفت: متاسفانه در حدود ۴ سال گذشته وزارت بهداشت جذب نیروی مناسبی نداشته است و تنها در مقاطع کوتاه و تعداد کم جذب صورت گرفته است که در برابر میزان خروجی ناشی از بازنشستگی، استعلاجی‌ها، مهاجرت و... بسیار ناچیز بوده است. در حال حاضر تعداد پرستار نسبت به تخت بیمارستانی در کشور در بدترین حالت و حدود 8/0 به ازای هر تخت است. این عدد در شهرهای محروم نظیر زاهدان و... به 5/0 رسیده که یک فاجعه است. وی گفت: استاندارد موجود نسبت پرستار به تخت در برخی نقاط دنیا ۴ پرستار به ازای یک تخت است. ما در پایین‌ترین حد استاندارد 5/2 پرستار به ازای هر تخت را در نظر گرفتیم که حتی به این عدد هم نرسیدیم. وی افزود: اهمالی‌ که مسؤولان وزارت بهداشت داشتند سبب شد تا نسبت پرستار به تخت روز به ‌روز کمتر شود و متاسفانه موضوعی که اخیرا باعث گلایه پرستاران شد و نامه‌ای هم به همین دلیل برای معاونت درمان وزارت بهداشت ارسال کردند این بود که وزارت بهداشت به جای آنکه بیاید مشکل کمبود نیرو را اساسی و ریشه‌ای حل کند، آمده بخشنامه‌ای صادر کرده و طی آن به‌کارگیری دانشجویان و گروه‌هایی مثل مامایی، اتاق عمل و... به جای پرستار را مشروعیت داده که این از جهتی مخالف مسائل قانونی است و از جهتی در حالی که می‌خواهند مشکل کمبود نیروی پرستاری را حل کنند، همکاران سایر بخش‌ها هم به مقدار نیاز نیست. 

او با بیان اینکه عدم جذب پرستار در سالیان گذشته آسیب زیادی به نظام سلامت وارد کرده است، اظهار کرد: یکی از مشکلات اصلی که در پیک پنجم کرونا با آن مواجه بودیم همین موضوع کمبود نیرو بود تا حدی که از برخی استان‌ها و شهرستان‌ها گزارشاتی به دست‌مان می‌رسید که ۲۵ بیمار را یک پرستار مدیریت می‌کند و این شرایط اصلا خوب نیست. این موضوع به کلانشهرها هم رسیده است و در همین تهران در برخی بخش‌ها ۱۵ بیمار بد حال توسط یک پرستار رسیدگی می‌شدند و این فاجعه است. مسؤولان سال گذشته قول‌هایی برای استخدام دادند که وزارت بهداشت در اوج بی‌تدبیری به‌رغم برگزاری آزمون آن هم در حالی که در ۶ یا ۷ ماه اخیر بدترین شرایط جنگی با کرونا را داشتیم و رکوردهای ابتلا و مرگ‌و‌میر شکسته شد، حتی یک نفر را از آن تعداد به سیستم تزریق نکرد. 

وی افزود: درخواست اساسی ما این است که سربازان خط مقدم دفاع از سلامت مردم مانند سایر مدافعان کشور شارژ روحی شوند تا خستگی و فرسودگی طولانی‌مدت آنها برطرف شود. از بعد مالی نیز حداقل کاری که می‌شود انجام داد این است که مانند خیلی از کشورهای دنیا بخشودگی مالیات بر حقوق پرستاران حداقل در دوران کرونا اعمال شود.