مهدی باقری: حمایت از تولید داخل و تشویق مصرفکنندگان به استفاده از محصولات تولید داخل منجر به رشد اقتصاد، اشتغالزایی، کاهش واردات غیرقانونی و افزایش قدرت ارز ملی میشود و به همین علت حمایت از تولید داخل در دستور کار کشورهای پیشرفته جهان است و با بررسیهای موجود، متوجه اهمیت این امر در رشد اقتصادی میشویم.
حمایت از تولید داخل علاوه بر اینکه موجب رشد اقتصادی میشود، باعث اشتغالزایی نیز میشود که شرایط امروز جامعه ایران و نرخ بالای بیکاری، اهمیت این موضوع را دوچندان میکند. به همین علت باید با استفاده از تجربیات کشورهای پیشرفته در حمایت از تولید داخل، بهترین تصمیم و راهکار در این رابطه گرفته شود. در ادامه چند مورد از مزیتهای حمایت از تولید داخل و تجربه کشورهای مختلف را بیان میکنیم.
یکی از مهمترین مزیتهای حمایت از تولید داخل، افزایش اشتغال و کاهش نرخ بیکاری در جامعه است. با توجه به پیوند اقتصادی بین تولیدکننده و مصرفکننده، تقاضا برای منابع نیروی کار محلی ایجاد و باعث اشتغالزایی میشود.
یکی دیگر از مزیتهای حمایت از تولید داخل افزایش قدرت ارز ملی است. قدرت هر ارز در برابر ارزهای جهان عمدتا تابعی از تعادل تراز پرداختی آن است. بنابراین با مصرف کالاهای محلی، ایجاد ذخایر ارز خارجی برای حمایت از موقعیت تراز پرداخت کشور تسهیل میشود و همچنین با افزایش کیفیت محصولات و بالا بردن تولید، میتوان از طریق صادرات کالا و محصولات، ارزآوری داشت.
سومین مزیت حمایت از تولید داخل، ثبات قیمت کالاها و محصولات است. از آنجا که اقلام مصرفی و بعضی محصولات و قطعات از طریق واردات یا قاچاق وارد کشور میشود، قیمت محصولات وابسته به ارز است و با تغییر قیمت ارز شاهد گران شدن محصولات هستیم. اما زمانی که از تولید داخل حمایت کنیم و دیگر وابستگی به واردات نداشته باشیم، میتوان قیمت کالاها را کنترل و بر اساس درآمد اقشار مختلف جامعه تنظیم کرد.
از چین میتوان به عنوان موفقترین کشور در حمایت از تولید داخل نام برد. نخستین سیاست چین حمایت از تولید داخل است و بقیه سیاستها بر اساس این سیاست تعیین میشود. صنایع اصلی چین بسیار گسترده است و شامل محصولات آهن و استیل، زغال سنگ، اسباببازی، غلات، ماشینآلات و... است. نکته مهم در اقتصاد چین و سیاستهای اشتغالزایی این کشور، ممنوعیت صادرات مواد خام طبیعی است؛ ممنوعیتی که باعث اشتغالزایی گسترده در چین شده است. همچنین دولت چین یک دولت کارآفرین است که ریسک سرمایهگذاریهای پرخطر را به عهده میگیرد و این امر به خلق فرصتهایی برای تولیدکنندگان منجر شده است. به عنوان مثال بعد از سال 1389، بانک توسعه چین 47 میلیارد دلار برای تامین مالی 15 تولیدکننده پیشتاز چینی در تکنولوژیهای برق خورشیدی اختصاص داد و منجر به این شد که امروز و بعد از گذشت 11 سال، چین یکی از پیشگامان برق خورشیدی در دنیاست.
یکی از حمایتگرترین کشورها در زمینه تولید داخل آمریکاست. حمایت دولت آمریکا از تولید داخل ریشه 200 ساله دارد و بر 9 محور اصلی شکل گرفته است که شامل «اعمال سیاستهای تجاری»،«اعطای یارانه به صنایع»، «سیاستهای مالیاتی»، «نجات شرکتهای بزرگ از ورشکستگی»، «هدایت پول به کسبوکارها و طرحهای بزرگ»، «خریدهای دولتی»، «حمایتهای صادراتی»، «نوسازی بافت شهری آمریکا» و «حمایت از کسبوکارهای کوچک» میشود. مهمترین نکته در حمایت آمریکا از تولید داخل، وضع تعرفههای سنگین بر واردات به منظور حمایت از صنایع تازه جان گرفته است.
در ایران از آغاز دهه 90، حمایت از تولید داخل در دستور کار مسؤولان کشور قرار گرفت و حال بعد از گذشت 10 سال با تمام کموکاستیها توانستهایم با حمایت از صنایع مختلف به اشتغالزایی و رشد اقتصادی برسیم که یکی از این صنایع موفق صنعت لوازم خانگی است که علاوه بر اشتغالزایی برای بیش از 20 هزار نفر در کمتر از یک سال از خروج شرکتهای کرهای، ارزآوری 200 میلیون دلاری از طریق صادرات داشته است و باید با اعمال سیاستهای حمایتی از تولید داخل مثل تعرفه سنگین بر واردات یا ممنوعیت واردات بعضی کالاهای دارای مشابه داخلی از تولیدکنندگان حمایت کنیم؛ تولیدکنندگانی که با شرایط سخت تحریمی هنوز چراغ صنعت داخل را روشن نگه داشتهاند.