گروه اقتصادی: با تجمیع ۲ گزارش تفریغ بودجه ۲ ماهه دیوان محاسبات می‌توان به تصویر مناسبی از میزان درآمدهای محقق‌شده دولت در 4 ماه ابتدایی سال جاری و برآورد دقیقی از میزان کسری بودجه رسید. با توجه به اینکه در مدت یاد شده از 455 هزار میلیارد تومان درآمدهای مختلف گمرکی،‌ مالیاتی،‌ عوارض و... مندرج در بودجه تنها 350 هزار میلیارد تومان محقق شده است، می‌توان نتیجه گرفت اگر کشور با همان فرمان قبلی از نظر هزینه‌ها و درآمدها اداره شود، پیش‌بینی کسری بودجه 315 هزار میلیارد‌تومانی دور از ذهن نیست. 

در کوتاه‌مدت اجرای همزمان ۲ سیاست کاهش هزینه‌های جاری و افزایش درآمدها و در بلندمدت در صورت همراهی دولت و مجلس ارائه متمم بودجه باید در دستور کار قرار گیرد. 

به گزارش «وطن‌امروز»، دیوان محاسبات در ابتکاری بی‌سابقه برای نخستین‌بار برای بودجه سال 1400، هر ۲ ماه یک بار گزارش تفریغ بودجه را منتشر کرده و در اختیار نمایندگان و دولتمردان قرار می‌دهد تا کارنامه موقتی از اجرای قوانین بودجه باشد. این گزارش ‌بی‌بدیل، چراغ راهی برای تصمیم‌گیری‌های آینده دولت است و می‌تواند مانع از انحرافات گسترده از قانون بودجه شود. 

طبق اعداد استخراج‌شده از ۲ گزارش 2 ماهه دیوان محاسبات درباره درآمدهای پیش‌بینی شده در بودجه، در این بخش دولت با 315 هزار میلیارد تومان کسری مواجه است. 

بر این اساس، از 455 هزار میلیارد تومان درآمد پیش‌بینی شده برای ۴ ماه ابتدایی سال، نزدیک به 77 درصد یعنی 350 هزار میلیارد تومان محقق شده است. 

به عبارت دیگر میزان کسری بودجه در ۴ ماه ابتدایی سال 105 هزار میلیارد تومان بوده است که اگر بخواهیم آن را به کل سال تعمیم دهیم، میزان کسری بودجه دولت در سال 1400 به بیش از 300 هزار میلیارد تومان می‌رسد. 

با ریز شدن بر درآمدهای محقق نشده به ۳ بخش واگذاری‌ دارایی‌های سرمایه‌ای، واگذاری دارایی‌های مالی و نارسایی اخذ مالیات می‌رسیم. 

از 395 هزار میلیارد تومان درآمد پیش‌بینی شده برای واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای تنها 11 هزار میلیارد تومان محقق شده که معادل 7/8 درصد است. همچنین از 87 هزار میلیارد تومان درآمد پیش‌بینی شده واگذاری‌ دارایی‌های مالی، 198 میلیارد تومان معادل 2 درصد محقق شده است. 

همچنین این گزارش می‌افزاید از رقم پیش‌بینی شده مربوط به درآمدهای نفتی 10 درصد محقق شده است. 

در بازه زمانی ۴ ماه ابتدایی سال، از مجموع ۱۷۵ بند، تبصره، مفاد و ۶۰ حکم 5/34 درصد به صورت کامل اجرا شده است و تعداد ۵۵ حکم معادل ۳۰ درصد از احکام به صورت ناقص اجرا شده و ۶۰ حکم معادل 5/34 درصد کلا اجرا نشده است. 

یافته‌های دیوان محاسبات کشور نشان می‌دهد بیش از ۹۰ درصد درآمدهای مالیاتی مستقیم در ۴ ماه ابتدایی سال نسبت به میزان پیش‌بینی‌شده در قانون بودجه محقق شده که این میزان نسبت به مدت مشابه ۲ ماه ابتدایی سال گذشته رشد نشان می‌دهد. یادآور می‌شود مالیات بر خانه‌های لوکس و خودروهای لاکچری به جهت عدم تصویب مقررات در دولت، همچنان صفر است. 

خسارتی که از عدم تهیه و تدوین و ابلاغ مقررات فقط در ۲ موضوع مالیات بر خانه‌های گرانقیمت و خودروهای لوکس به بیت‌المال وارد شده، بالغ بر 4/2 هزار میلیارد تومان طی ۴ ماه ابتدایی سال ۱۴۰۰ بود. سال 98 بود که نایب‌رئیس کمیسیون تلفیق لایحه بودجه سال 99 کل کشور از مصوبه این کمیسیون درباره تعیین مالیات برای واحدهای مسکونی خالی و همچنین مالیات بر خودروهای سواری با قیمت بیش از یک میلیارد تومان و واحدهای مسکونی بالای 10 میلیارد تومان خبر داد اما این مصوبه به تصویب دولت دوازدهم نرسید و نقش دکور را در بودجه بازی کرد. در بودجه سال 1400 نیز درآمد مالیاتی از محل املاک و خودرو‌های گرانقیمت پیش‌بینی شده بود اما حالا بر اساس گزارش دیوان محاسبات، به جهت عدم تصویب مقررات در دولت هنوز هم درآمدی از محل مالیات بر دارایی خانه‌های گرانقیمت و خودروهای لوکس به دست نیامده است. 

بیشترین درصد تحقق منابع درآمدی در ۴ ماه منتهی به تیرماه، مربوط به فروش و واگذاری انواع اوراق مالی و اسلامی و درآمدهای مالیاتی و کمترین میزان تحقق در بخش واگذاری شرکت‌های دولتی، منابع حاصل از واگذاری طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای و فروش و واگذاری اموال منقول و غیرمنقول دستگاه‌های اجرایی بوده است. 

در این شرایط بهترین فرضیه این است که دولت با همکاری مجلس متمم بودجه ارائه کند اما در گام بعدی در صورتی که این مهم محقق نشود، احتیاج به کاهش هزینه‌های و افزایش درآمدهای پایدار (‌مالیات) است. این اتفاق باید هر چه زودتر رخ دهد و دولت سیزدهم زمان کافی برای تصمیم دیگری ندارد. در صورتی که این اصلاحات انجام نشود، دولت سید‌ابراهیم رئیسی باید مانند دولت حسن روحانی از بانک مرکزی تنخواه دریافت کند که آسیب‌های تورمی خاص خود را در آینده خواهد داشت. 

***