گروه سیاسی: سفر نخست‌وزیر عراق به ایران که نخستین سفر یک مقام ارشد خارجی به ایران در زمان ریاست‌جمهوری رئیسی بود، دستاوردهای روی کاغذ زیادی داشت که در صورت اجرایی شدن می‌تواند به تقویت روابط راهبردی دوجانبه بینجامد. این سفر از اهمیت خاصی برخوردار بود؛ به دلیل اینکه همراه کاظمی یک هیات بلندپایه با ۷ وزیر به تهران آمد. به گزارش «وطن‌امروز»، مصطفی الکاظمی که روز یکشنبه به ایران سفر کرد پس از دیدار با حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابراهیم رئیسی، محمدباقر قالیباف رئیس مجلس و علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی، برای زیارت حرم امام رضا‌(ع) شامگاه همین روز به مشهد رفت و سپس به عراق بازگشت. 

در این سفر درباره همکاری‌‌های راهبردی و مسائل فی‌‌مابین گفت‌وگوهایی شد. از مهم‌ترین اهداف کاظمی از این سفر می‌‌توان به هدف‌‌گذاری انتخابات پارلمانی ماه آتی در این کشور و همچنین جلب حمایت ایران برای نقش جدید عراق در مناسبات منطقه‌‌‌‌ خاورمیانه اشاره کرد. 

 

* جلب حمایت ایران برای نقش جدید منطقه‌‌ای عراق

الکاظمی از زمان تصدی مسؤولیت خود در صدد بازتعریف نقش عراق در مناسبات منطقه‌‌ای بوده است؛ راهی که از سوی عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر پیشین عراق آغاز شده بود. اجلاس اخیر بغداد به میزبانی عراق با اینکه نتایج ملموس خاصی نداشت، جزو گام‌‌هایی جهت نیل به این هدف دانسته می‌‌شود. کشور عراق در یک وضعیت چهارگانه قرار گرفته است؛ یک سمت آن همسایگی و رابطه با ایران است، سمت دیگرش کشورهای عربی نظیر عربستان، کویت، عمان، مصر و... قرار دارند و همچنین با کشورهای محور مقاومت هم روابط موثری دارد. عراق در عین حال می‌‌خواهد مناسباتش با اروپا، از جمله فرانسه را تقویت کند. 

به همین منظور الکاظمی نیاز دارد حمایت‌‌های قدرتی مثل جمهوری اسلامی ایران را پشت خود داشته باشد. نخستین گام نیز انتخابات پارلمانی آینده‌ عراق است. وی در آستانه این انتخابات قرار دارد و برایش مهم بود بتواند با دست پر از ایران بازگردد تا با قدرت بیشتری در این زمینه حرکت کند. 

نخست وزیر عراق این نگرانی را دارد که با خلأ شکل گرفته به دنبال خروج نیروهای ایالات متحده از آمریکا، درگیری‌‌های داخلی ایجاد شود و ثبات این کشور را از بین ببرد. بنابراین به ‌‌طور مثال نزدیکی به مصر، اردن یا قدرت‌‌های فرامنطقه‌‌ای برخی از سیاست‌‌هایی است که اجازه ندهد در صورتی که آمریکا از منطقه خارج شد، اتفاقی مثل افغانستان برای عراق رخ دهد، البته عراقی‌‌ها در این زمینه به حمایت ایران نیاز دارند. 

طبق گزارش‌‌های رسیده، در جریان ملاقات خصوصی الکاظمی با رئیسی، پس از درخواست نخست‌وزیر عراق برای حمایت ایران از نقش‌‌آفرینی عراق در منطقه، درباره‌‌ نقش جدید منطقه‌‌ای عراق نیز صحبت به میان آمده و گریزی به اجلاس بغداد ‌زده شده است. رئیسی با اشاره به اینکه تهران حامی گفت‌وگوهای درون‌منطقه‌‌ای بدون مداخله بیگانگان است، حمایت ایران را از نقش‌‌آفرینی منطقه‌‌ای عراق و تثبیت امنیت منطقه بدون مداخله خارجی‌‌ها با حضور ایران، عراق و کشورهای پیرامونی اعلام کرد. 

علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز در نوشتاری که در صفحه‌‌ توئیترش منتشر شد، بر ضرورت تقویت نقش منطقه‌ای عراق به عنوان یک مساله‌‌ راهبردی دوجانبه تاکید کرد. 

 

* تقویت مناسبات اقتصادی و راهبردی دوجانبه

از دیگر مسائل مهم این دیدار، توافقات دوجانبه اقتصادی بود که می‌تواند به تقویت مناسبات دوجانبه بینجامد. مطالبات ایران از نظر بازگرداندن پول‌های بلوکه ارزی که با صادرات برق و تجارت به دست آمده بود، یکی دیگر از مسائلی بود که در مذاکرات دوجانبه مطرح شد. 

در جریان دیدار خصوصی الکاظمی با رئیسی، رئیس‌جمهور کشورمان ضمن تاکید بر اجرای تعهدات عراق درباره مطالبات مالی ایران، تقویت روابط اقتصادی دوجانبه را خواستار شد و گفت: زمان اجرایی کردن توافقات و تعاملات گسترده تجاری و اقتصادی فرا رسیده است. 

همچنین یحیی آل‌اسحاق، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق درباره پول‌‌های بلوکه، اظهار داشت: توافقاتی درباره پول‌های بلوکه ایران در عراق شکل گرفته و تعامل در حال انجام است، از همین رو به نظر جای نگرانی در این باره نیست. وی افزود: روابط ایران و عراق مبتنی بر استراتژی و بلندمدت است. 

هم‌‌اکنون تبادلات تجاری ایران و عراق به 13 میلیارد دلار رسیده‌‌ است که ۲ طرف بر ۲ برابر شدن این میزان به توافق رسیدند که در این صورت نزدیکی ۲ کشور و حمایت‌‌های دوطرفه افزایش خواهد یافت. 

به منظور تقویت روابط اقتصادی و راهبردی دوجانبه اعلام شد کریدور ریلی و ارتباط شلمچه و بصره قرار است با سرعت برقرار شود. این موضوع سال‌‌هاست بین ایران و عراق مطرح است تا این خطوط راه‌آهن و ریلی بین ایران و عراق فعال شود. یکی از آنها بحث خطوط ریلی خرمشهر- شلمچه و وصل شدن آن به راه‌آهن سراسری عراق است که هم برای زائران و هم برای تجارت و تحکیم روابط اقتصادی بسیار مهم است.