گروه سیاسی: نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) در وین با محور اصلی برنامه هسته‌ای ایران آغاز به کار کرد و تا روز جمعه ۱۷ سپتامبر (۲۶ شهریور) ادامه خواهد داشت. 

به گزارش «وطن‌امروز»، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حاشیه نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ارزیابی سفرش به تهران پرداخت و اظهار داشت گفت‌وگوهای سازنده‌ای با مقام‌های ایرانی داشته و موفق‌ شده فعالیت‌های راستی‌آزمایی آژانس اتمی در ایران را تقویت کند. «رافائل گروسی» گفت: «ما با رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در جریان سفرش به وین، گفت‌وگوهایی را انجام خواهیم داد».

مدیر کل آژانس گفت: «من به دنبال گرفتن وعده از طرف ایرانی در جریان دیدارم به تهران نبودم اما بر لزوم ادامه گفت‌وگوها میان ایران و آژانس تأکید کردم». گروسی سپس ادامه داد: «من به ایران گفتم باید دوربین‌های نظارتی در تأسیسات هسته‌ای را به منظور دقیق نگه داشتن اطلاعات چک کنیم». مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره ادامه گفت‌وگوها با دولت جدید ایران گفت: «ما به گفت‌وگوهای صریح با دولت جدید ایران نیاز داریم. دولت جدید ایران نظرات قاطعانه‌ای درباره برنامه هسته‌ای تهران دارد». گروسی با مثبت ارزیابی کردن سفر خود به ایران گفت: «من نخستین فرصت برای بررسی تجهیزات کرج را داشتم». مدیرکل آژانس در پاسخ به سؤال خبرنگار بلومبرگ درباره ساز‌و‌کار نظارت آنلاین بر برنامه غنی‌سازی ایران گفت: «بله! همچنان چنین ساز‌‌و‌کاری وجود دارد».

 

* تکرار ادعاهای قبلی

رافائل گروسی پس از بازگشت از تهران در کنفرانس خبری عنوان کرد: «من توافقی با دولت قبلی داشتم که نیاز داریم دولت جدید نیز به آن متعهد باشد تا موضوعات باقیمانده با آژانس حل شود».

ادعای گروسی در حالی است که توافق ایران و آژانس موقت بوده و بعد از تیرماه سال جاری تهران اراده‌ای برای تمدید آن نداشته است و مشخص نیست مدیرکل بر چه اساسی انتظار دارد ایران همچنان به آن پایبند باشد. 

وی اضافه کرد: «ما به جایگزینی دوربین‌های شکسته شده و خراب شده در کارخانه کرج خواهیم پرداخت و سرویس دوربین‌ها بزودی و طی روزهای آینده انجام خواهد شد». 

مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: «ما به طور کلی درباره برنامه غنی‌سازی ایران صحبت کردیم اما پس از سرویس مجدد دوربین‌ها، نیاز داریم با دولت جدید ایران بنشینیم و درباره موضوعات نگران‌کننده صحبت کنیم و مشکلات را مطرح کرده و با آنها مذاکره کنیم. پس از نشست‌ها و گفت‌وگوها در وین به تهران باز خواهم گشت و با مقام‌های ارشد ایرانی گفت‌وگو خواهم کرد».

 

* نیازی به صدور قطعنامه نیست

گروسی اضافه کرد: «من به شورای حکام نظرات و دیدگاه‌هایم را ارائه خواهم کرد. به آنها چیزهایی را که به دست آوردم توضیح خواهم داد و آنها المان‌های جدیدی را در اختیار خواهند داشت و درباره صدور قطعنامه تصمیم‌گیری خواهند کرد. توافق جدید به ما اجازه می‌دهد کسب اطلاعات درباره فعالیت هسته‌ای ایران در زمینه آب سنگین، روتورها، سانتریفیوژها و غنی‌سازی ادامه یابد».

وی در پاسخ به سوال خبرنگاری در این باره که آیا به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره صدور قطعنامه توصیه‌هایی خواهد داشت، گفت: «به این موضوع نیازی نیست. فکر می‌کنم موفق شدیم فوری‌ترین موضوع را که از دست دادن قریب‌الوقوع اطلاعات بود که تا دیروز با آن مواجه بودیم، برطرف کنیم. ما الان یک راه‌حل داریم». 

 

* فضاسازی برای اقدامات آتی

روز گذشته وبگاه اطلاع‌رسانی آژانس اتمی متن کامل اظهارات مدیرکل را در آغاز نشست شورای حکام در خروجی خود قرار داد که به شرح زیر است: «گزارش من درباره راستی‌آزمایی و نظارت در جمهوری اسلامی ایران ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل، فعالیت‌های مرتبط آژانس در ماه‌های قبل را پوشش داد. تا تاریخ ۲۳ فوریه ۲۰۲۱ آژانس بر اجرای تعهدات هسته‌ای ایران ذیل برجام نظارت داشته و راستی‌آزمایی انجام داد. با این حال از آن تاریخ تاکنون، این فعالیت‌ها در نتیجه تصمیم‌های ایران برای توقف اجرای تعهدات هسته‌ای ذیل برجام از جمله پروتکل الحاقی، بشدت تضعیف شد. 

در این گزارش، من تاکید کردم عدم پاسخگویی ایران به درخواست‌های آژانس برای دسترسی به تجهیزات نظارتی خود، توانایی فنی آژانس برای حفظ تداوم آگاهی را تحت تأثیر قرار داده، [توانایی‌ای] که برای از سرگیری راستی‌آزمایی و نظارت بر تعهدات هسته‌ای ایران در آینده ضروری است. اطمینان آژانس از اینکه می‌تواند آگاهی را حفظ کند طی زمان کاهش یافته و اخیرا نیز بشدت کمتر شد. در صورتی که ایران این وضعیت را اصلاح نکند، این اطمینان همچنان کاهش می‌یابد. 

شما همچنین گزارش من با عنوان توافقنامه پادمان‌های «ان‌پی‌تی» با جمهوری اسلامی ایران را دریافت کردید که تلاش‌های آژانس برای شفاف‌سازی سوالات مربوط به صحت و کامل بودن اعلامیه‌های ایران ذیل توافقنامه پادمانی و پروتکل الحاقی را توضیح می‌داد. وجود چندین ذره اورانیوم با منشأ انسانی در ۳ مکان اعلام‌نشده به آژانس در ایران و همچنین وجود ذرات تغییریافته ایزوتوپی در یکی از این مکان‌ها، نشانه واضحی از این است که مواد اتمی یا تجهیزات آلوده به مواد اتمی در آن مکان‌ها وجود داشته است. 

ایران هنوز توضیحات لازم درباره وجود ذرات مواد اتمی در هیچ کدام از این ۳ مکان را که آژانس به آنها دسترسی تکمیلی داشته، ارائه نداده است. همچنین ایران به سوالات آژانس درباره مکان اعلام‌نشده دیگر پاسخ نداده و درباره مکان فعلی اورانیوم طبیعی به‌ شکل دیسک فلزی هم شفاف‌سازی نکرده است. 

من کماکان از اینکه مواد اتمی در مکان‌های اعلام‌نشده در ایران وجود داشته و مکان‌های کنونی آن مواد اتمی برای آژانس نامعلوم است، عمیقا نگرانم هستم. همچنین بعد از حدود ۲ سال، از اینکه مسائل پادمانی فوق‌الذکر مرتبط با ۴ مکان اعلام‌نشده در ایران همچنان حل نشده، نگرانی فزاینده‌ای دارم. 

من بر لزوم شفاف‌سازی ایران و حل فوری این مسائل از طریق ارائه اطلاعات، اسناد و پاسخ به سوالات آژانس تاکید دارم. نبود پیشرفت در شفاف‌سازی سوالات آژانس حول صحت و کمال اعلامیه‌های پادمانی ایران، تأثیر شدیدی بر توانایی آژانس برای اطمینان حاصل‌کردن از ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران گذاشته است. 

من همچنین از ایران می‌خواهم تمام الزامات خود ذیل توافق‌های جانبی توافقنامه پادمانی و بند 1/3 تغییریافته را اجرا کند. من در ارتباط با این ۲ مساله در گزارش‌های قبلی، نشان دادم توانستم به ایران سفر کرده و با اعضای دولت جدید برای صحبت درباره این مسائل با رویکردی برای حل فوری آنها دیدار کنم. امیدوارم از طریق گفت‌وگوی مستقیم، سازنده و همکاری با دولت جدید جمهوری اسلامی ایران، این مسائل اضطراری را بتوان حل کرد». 

گفتنی است کد اصلاحی 1/3 که گروسی تقاضای پایبندی به آن را کرده یک بند اضافه شده به توافق پادمان است. بر اساس کد اصلاحی 1/3 هر کشوری از زمانی که تصمیم به ساخت یک برنامه هسته‌‌ای می‌گیرد، موظف می‌شود آژانس را مطلع کند. این کد اصلاحی در نظارت‌های فراقانونی را باز می‌کند. مدیرکل آژانس در این قسمت با زیاده‌خواهی یک درخواست فراپادمانی را از ایران‌ طلب کرده است. 

تهران طی روزهای گذشته با توجه به رویه غیرحرفه‌ای آژانس در دوره گروسی هشدار داده بود آژانس از بستر فنی برای مقاصد سیاسی استفاده نکند. این در حالی است که آژانس از ۲ سال گذشته با کارسازی رژیم صهیونیستی پرونده جدیدی علیه ایران با ادعای کشف اماکن جدید در ایران با منشأ اورانیوم آغاز کرده تا ابزار فشار تازه‌ای علیه ایران در اختیار آمریکا قرار بگیرد. عمده اظهارات مدیرکل در نشست روز گذشته بر این ادعاها استوار بود.

کاظم غریب‌‌آبادی، نماینده دائم کشورمان در سازمان‌های بین‌المللی در وین و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سه‌شنبه گذشته پس از گزارش اخیر گروسی، از اقدام مدیرکل در گزارش موضوع مربوط به ثبت داده‌های فراتر از پادمان انتقاد کرد و گفت: این اقدام فقط برای ۳ ماه با آژانس تفاهم شده بود و مبنای آن نیز کاملا سیاسی بوده است؛ موضوعی که نه حقی برای آژانس ایجاد می‌کند و نه تکلیفی برای ایران. 

وی همچنین درباره گزارش مدیرکل آژانس درباره چند موضوع باقیمانده پادمانی نیز گفت: صرفا 4 موضوع پادمانی بین ایران و آژانس وجود دارد که مربوط به حدود ۲ دهه قبل است و ایران تاکنون تعاملات مناسب و سازنده‌ای را درباره آنها با آژانس با هدف حل‌و‌فصل این موضوعات به عمل آورده است.

غریب‌آبادی از اینکه آژانس تحت فشار برخی اعضای خاص خود درصدد بزرگنمایی این موضوعات است، انتقاد کرد و گفت: آژانس باید استقلال، بی‌طرفی و حرفه‌ای‌‌گری خود را حفظ کند.

***