ثمانه اکوان: ایالات‌ متحده، انگلستان و استرالیا روز پنجشنبه اعلام کردند به توافقی تاریخی برای حفظ امنیت حوزه شرق آسیا دست یافته‌اند و قرار است به‌ صورت یک گروه کاملا هماهنگ با تهدیدات موجود در این منطقه مواجه شوند. این توافق، استرالیا را قادر می‌سازد برای نخستین‌‌بار با استفاده از تکنولوژی تهیه ‌شده توسط ایالات ‌متحده به زیردریایی‌های هسته‌ای دست پیدا کند. بر اساس گزارش رسانه‌های غربی، این توافق یکی از بزرگ‌ترین توافق‌ها در زمینه تکنولوژی‌های مدرن روز برای شراکت دفاعی در طول دهه‌های اخیر است. چین که به ‌نظر می‌رسد تنها کشوری باشد که در تمرکز اصلی در این توافق قرار دارد، اعلام کرده ‌است این توافق نشان‌دهنده «بی‌مسؤولیتی شدید کشورهای غربی» ‌است. سخنگوی وزارت‌ خارجه چین در این باره گفته ‌است: «این توافق به‌ صورت شدید و جدی صلح و ثبات منطقه را زیر سوال برده و رقابت‌های تسلیحاتی را افزایش می‌دهد».

سفارت چین در واشنگتن نیز این ۳ کشور را به داشتن «ذهنیت جنگ سرد و همچنین تعصبات ایدئولوژیک» متهم کرده‌ است. 

این توافق در عین ‌حال نه‌تنها به مقابله با چین پرداخته بلکه فرانسه را نیز در خط مقدم حملات لفظی به آمریکا قرار داده ‌است. قرارداد آمریکا و انگلستان با استرالیا برای ارائه تکنولوژی زیردریایی‌های هسته‌ای به این کشور، توافق قبلی موجود بین استرالیا و فرانسه را که قرار بود منجر به تولید ۱۲ زیردریایی هسته‌ای شود، زیر سوال برده و عملا آن را بی‌اثر می‌کند. ژان ایولودریان، وزیر خارجه فرانسه به رادیوی این کشور گفته ‌است: «این کار واقعا از پشت خنجر زدن به فرانسه است».

اگر چه در توافقی که روز پنجشنبه اعلام شد اشاره مستقیمی به چین نشده ‌است اما رهبران این ۳ کشور که به‌ صورت ویدئویی با یکدیگر گفت‌وگو می‌کردند بیان کردند نگرانی‌های امنیتی آنها در حوزه شرق آسیا بشدت افزایش پیدا کرده‌ است. بن والاس، وزیر دفاع انگلستان در همین باره به بی‌بی‌سی گفته ‌است: «چین بزرگ‌ترین بودجه دفاعی در طول تاریخ را سال گذشته هزینه کرد». او همچنین افزوده‌ است: «چین در حال گسترش دادن نیروهای هوایی و دریایی خود در مقیاسی کاملا بزرگ است. این مساله مطمئنا بسیاری از متحدان ما در منطقه را تهدید می‌کند. شرکای ما در این مناطق می‌خواهند توان نظامی خود را حفظ کنند». بوریس جانسون نیز که انتقادات زیادی را از طرف همتای فرانسوی خود شاهد بوده‌ است روز پنجشنبه در گفت‌وگویی بیان کرد روابط با فرانسه چنان یک صخره سخت پابرجاست. 

 تحلیلگران غربی در عین‌ حال معتقدند توافق امنیتی بین ۳ کشور آمریکا، انگلستان و استرالیا بزرگ‌ترین توافق امنیتی دنیا بعد از جنگ دوم جهانی است، اگر چه مهم‌ترین بخش این توافق رسیدن استرالیا به زیردریایی‌های هسته‌ای است اما بخش جالب ‌توجه دیگر این همکاری مشترک به توانایی‌های سایبری ۳ کشور و همچنین سایر تکنولوژی‌های روز می‌پردازد. 

نکته جالب‌ توجه در این‌ میان این است که استرالیا در گذشته روابط بسیار خوبی با چین داشت و پکن بزرگ‌ترین شریک تجاری این کشور بوده ‌است اما در طول چند سال اخیر این شراکت روزبه‌روز کمتر شده و تنش‌های سیاسی منجر به دور شدن ۲ کشور از هم شده ‌است؛ تنشی که در حال حاضر این توافق را بشدت تهدید می‌کند، تنش بین فرانسه و آمریکا بر سر زیردریایی‌های هسته‌ای است. توافق استرالیا با آمریکا برای خرید سرویس زیردریایی‌های هسته‌ای این کشور باعث شده ‌است توافق قبلی برای خرید ۱۲ زیردریایی هسته‌ای از فرانسه به ارزش ۵۰ میلیارد دلار از بین‌ رفته و دیگر اثری نداشته باشد. وزیر خارجه فرانسه در همین باره گفته ‌است: «ما ارتباطات خود با استرالیا را براساس اعتماد پایه‌گذاری کرده بودیم اما به این اعتماد خیانت شد». 

 اما سوال اصلی در این باره این است: چرا در شرایط فعلی آمریکا و انگلستان به این نتیجه رسیده‌اند که استرالیا باید زیردریایی هسته‌ای داشته باشد؟ این زیردریایی‌ها در عین ‌حال که سریع‌تر و مطمئن‌تر از زیردریایی‌های معمولی هستند، می‌توانند برای ماه‌ها زیر آب بمانند و موشک‌هایی را شلیک کنند که برد بسیار بیشتری نسبت ‌به سایر موشک‌های زیردریایی‌های قبلی دارد. مستقر کردن این زیردریایی‌ها در استرالیا برای ایالات ‌متحده در جهت حفظ اثرگذاری‌اش بر منطقه بشدت حیاتی است. آمریکا برای نخستین‌بار است که تکنولوژی زیردریایی‌های خود را در طول ۵۰ سال گذشته در اختیار یک کشور دیگر قرار می‌دهد. تا قبل از این، این تکنولوژی تنها به بریتانیا داده‌ شده بود. با این توافق استرالیا به هفتمین کشور دنیا تبدیل می‌شود که زیردریایی هسته‌ای داشته و از آن استفاده می‌کند؛ تاکنون تنها ایالات‌ متحده، انگلستان، فرانسه، چین، هند و روسیه دارای چنین تکنولوژی‌ای بودند. 

استرالیا تاکید کرده ‌است به ‌دنبال دستیابی به سلاح‌های هسته‌ای نیست اما در همین‌ حال نیوزیلند اعلام کرده ‌است این زیردریایی‌ها حق حضور در آب‌های این کشور را ندارند و به ‌نظر می‌رسد نیوزیلند نیز از این اقدام آمریکا نگران شده‌ است. 

نکته مهم‌تر در این باره این است که کشورهای آمریکا و انگلستان برای فروش زیردریایی هسته‌ای به استرالیا، از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مجوز لازم را اخذ نکرده‌اند. مسؤولان مرتبط با این مساله در واشنگتن و لندن اعلام کردند بزودی مذاکرات خود را با آژانس در این باره آغاز خواهند کرد. 

فرانسه اما به‌گونه‌ای از آمریکا و دولت بایدن عصبانی است که اعلام کرده جشنی را که قرار بوده در سفارت این کشور در واشنگتن به ‌مناسبت دویست‌و‌چهلمین سالگرد انقلاب آمریکا برگزار شود، لغو می‌کند. لودریان در گفت‌وگوی دیگری چنان با عصبانیت درباره این قرارداد صحبت کرده که نیویورک‌تایمز نوشته ‌است: درجه عصبانیت فرانسه از این اقدام آمریکا را می‌توان با میزان عصبانیت این کشور در سال 2003 از حمله واشنگتن به عراق مقایسه کرد. لودریان در این زمینه بایدن را با ترامپ مقایسه کرده و گفته ‌است این اقدام را توهین به پاریس ارزیابی می‌کند. او همچنین تصریح کرده ‌است توقع نداشته ‌است بایدن به همان میزان که ترامپ غیرقابل‌پیش‌بینی بوده ‌است، اقداماتی انجام دهد که آن را با متحدان اروپایی خود در میان نمی‌گذارد. 

فرانسه پیش ‌از این نیز از اینکه آمریکا درباره خروج نیروهایش از افغانستان «حتی یک تلفن» به مسؤولان فرانسوی نزده بود، بارها انتقاد کرده و بیان کرده بود دوره اقدامات یکجانبه در جهان گذشته ‌است. در بیانیه‌ فرانسه درباره این توافق نیز آمده ‌است: «فرانسه تنها کشور اتحادیه اروپایی است که در منطقه ایندو- پاسیفیک حضور دارد و میلیون‌ها شهروند و در حدود ۷ هزار پرسنل نظامی در این منطقه مستقر کرده ‌است؛ با این ‌حال درباره این توافق، هیچ مشورتی با پاریس نشد».