رضا عدالتی‌پور: 2 دهه تجاوز نظامی آمریکا و ناتو به افغانستان ویرانی عظیم و تلفات نابخشودنی را برای مردم این کشور برجا گذاشته است. در این بین کودکان افغان را می‌توان بزرگ‌ترین و مهم‌ترین قربانیان این تجاوز دانست. بر اساس آخرین آمارها که از سوی سازمان مردم‌نهاد «حفاظت از کودکان» در باره تلفات جنگ افغانستان منتشر شده، تا بهار امسال 32645 کودک افغان قربانی این تجاوز نظامی شده بودند. به عبارت دیگر در این 20 سال به طور متوسط هر 5 ساعت یک کودک افغان جان خود را به شکل مستقیم بر اثر جنگ از دست داده است. این عدد بدون در نظر گرفتن تعداد کودکانی است که در این سال‌ها بر اثر گرسنگی، فقر و بیماری جان باخته‌اند. چندی قبل نیز حمله پهپادی آمریکا به کابل منجر به کشته ‌شدن دست‌کم 7 کودک شد. پنجشنبه هفته قبل «مارتین گیریفیث» معاون دبیرکل سازمان ملل در «امور انسانی و هماهنگ‌کننده امدادرسانی‌ها در موارد اضطراری» در گفت‌وگو با سی‌ان‌ان درباره اذعان ارتش آمریکا به خطا در حمله پهپادی در کابل که به کشته شدن شماری از غیرنظامیان انجامید، گفت: ما همیشه با آمریکا درباره اثرات انسانی اقداماتش صحبت می‌کنیم. بر اساس آمار گیریفیث طی 6 ماه نخست امسال بیش از ۴۵۰ کودک در افغانستان بر اثر حملات نظامی کشته و بیش از ۱۲۰۰ کودک هم بشدت زخمی شده‌اند.

 اخیرا آمار حیرت‌آوری از تعداد کودکان کشته شده از سوی نظامیان انگلیسی در افغانستان در این 20 سال و نحوه مواجهه آنها با خانواده‌ها و بازماندگان قربانیان منتشر شد که نشان از نگاه سراسر تبعیض‌آمیز و غیرانسانی آنها به مردم افغانستان دارد.

به گزارش «وطن‌امروز»، مؤسسه «اقدام علیه خشونت مسلحانه» در گزارشی با عنوان «پول خون» به بررسی پرداخت غرامت انگلیس به بازماندگان کشته‌شدگان غیرنظامی جنگ افغانستان که از سوی نیروهای نظامی انگلیسی مورد هدف قرار گرفتند، پرداخته است. نکته جالب توجه اینکه این گزارش نه از سوی وزارت دفاع انگلیس که بر اساس بررسی اسناد و مدارک موجود توسط این مؤسسه منتشر شده و انتقاداتی جدی را به دلیل پنهانکاری متوجه این وزارتخانه کرده است. بر اساس تجزیه و تحلیل مؤسسه اقدام علیه خشونت مسلحانه، وزارت دفاع انگلیس برای کشته شدن دست‌کم 289 غیرنظامی از جمله 43 زن و 86 کودک در 189 «حادثه نظامی» در افغانستان (که از سوی نیروهای نظامی انگلیس کشته شدند) بین سال‌های 2006 تا 2013 در مجموع 688 هزار پوند غرامت پرداخت کرد‌ه است. به این معنی که متوسط غرامت برای غیرنظامیان کشته شده 2380 پوند (3256 دلار) بوده است. بیشتر قربانیان این جنایات در ولایت هلمند افغانستان بوده‌اند. در این میان اطلاعات منتشر شده از نوع و نحوه پرداخت غرامت حقایق تلخ و ناگواری را آشکار کرده است. به عنوان مثال در یک مورد در دسامبر 2009 چهار کودک توسط‌ «ISAF»‌ (نیروی بین‌المللی ائتلاف) مورد اصابت گلوله قرار گرفتند و یک ماه بعد، وزارت دفاع معادل 4223 پوند (6800 دلار) به عنوان غرامت مرگ به بازماندگان آنها پرداخت کرد. در همان ماه، یک پسر 3 ساله به عنوان خردسال‌ترین قربانی که در پی اقدامات ارتش انگلیس در افغانستان جان خود را از دست داده بود، معرفی شد. در این بین مبالغ پرداخت شده به عنوان غرامت بسیار ناسازگار بود. یک خانواده تنها 42/586 پوند برای مرگ پسر 10 ساله خود در دسامبر 2009 دریافت کردند. در حالی که فوریه 2008، به خانواده‌ای فقط 104 پوند برای تلفات جانی و خسارت مالی در ولایت هلمند داده شد. نکته جالب توجه اینکه در گزارش‌های نظامی، جزئیات بیشتری در این باره ارائه نشده است. نکته اسفناک آنجاست که گاهی برای پرداخت غرامت لوازم الکترونیکی و حیوانات بیشتر از جان انسان ارزش‌گذاری شده است. در سال مالی 10-2009 میلادی 106 مورد مربوط به اموال (شامل محصولات کشاورزی، وسایل نقلیه و ساختمان‌ها) وجود داشت که پرداختی آن بیشتر از غرامت پرداخت شده برای مرگ پسر 10 ساله (586 پوند) یا مصدوم ناشناس 2008 (104 پوند) بود. به عنوان مثال آنها برای یک جرثقیل آسیب دیده 873 پوند پرداخت کردند یا برای مرگ 6 چهارپا 662 پوند و برای یک گراز وحشی 240 پوند غرامت پرداخته‌اند. همچنین 110 پوند به عنوان جبران خسارت تلفن همراه از دست رفته در کمپ باستیون پرداخت شده است. موارد متعددی وجود دارد که پرداخت‌های کمتری برای قربانیان در نظر گرفته شده و دلیل این مساله این است که ارتش انگلیس از پذیرش مسؤولیت کشتار برخی قربانیان خودداری کرده است. به عبارت دیگر آنها با تغییر مفاهیم در اسناد، برخی پرداختی‌ها را تحت عنوان «پرداخت بر اساس حسن‌نیت» انجام داده‌اند تا مسؤولیتی در قبال کشته‌شده‌ها نداشته باشند. با این حال این پرداخت‌ها از منظر حقوقی نافی مسؤولیت ضمنی ارتش انگلیس نیست. ‌

موضوع ناراحت‌کننده دیگر اینکه وزارت دفاع انگلیس هنگام بررسی پرداخت غرامت در هر قلمرو (بر اساس جغرافیا) نگاه متناقضی دارد. به نحوی که آنها غرامتی بیشتر از افغانستان را به اهالی قبرس به دلیل وارد آوردن خساراتی به محصولات و دام‌های آنها پرداخته‌اند. بر این اساس وزارت دفاع انگلیس با وجود 2 دهه جنگ در افغانستان 36 درصد بیشتر به قبرسی‌ها پرداخت کرده است. پرداخت‌ها در شمال غرب اروپا هم از سال 2001 بیش از ۳ برابر بیشتر از افغانستان بوده است. در فاصله 2009 تا 2010 تقریبا 90 درصد از 17/1 میلیون پوند پرداخت شده مربوط به جابه‌جایی وسایل نقلیه در داخل و اطراف آلمان بوده است. چنین تفاوتی بین غرامت پرداخت شده به خانواده‌های افغان‌های کشته شده و مطالبات در اروپا که عمدتا بر اساس خسارت اموال است، سوالاتی را درباره مغرضانه بودن سیستم پرداخت غرامت دولت انگلیس بر اساس ارزش پول ملی، عرف محلی و ملیت ایجاد می‌کند. ضمن اینکه از 688 هزار پوند غرامت پرداخت شده بین آوریل 2006 تا مه 2014 میلادی 417 پرداخت برای 289 غیرنظامی کشته و 240 زخمی انجام شده است. با این حال، اکثریت (69 درصد) دعاوی افغان‌ها از سوی انگلیسی‌ها رد شده است و تنها یک‌چهارم دعاوی مرگبار تسویه‌حساب دریافت کرده‌اند. از میان تلفاتی که وزارت دفاع تصمیم به پرداخت آن گرفته است، 71 مورد زن (43 کشته و 28 زخمی) و حداقل 28 مورد کودک (16 کشته و 12 زخمی) ذکر شده است، اگرچه این میزان می‌تواند تا 138 خردسال باشد (86 کشته و 52 مجروح). 

 

* جان افغان‌ها یک‌صدم ارزش جان انگلیسی‌ها

«فرانک لدویج» افسر سابق اطلاعات نظامی در عراق و «مشاور قضایی» در افغانستان، سال 2013 در کتاب «سرمایه‌گذاری در خون: هزینه واقعی جنگ افغانستان در بریتانیا» نوشته است بر اساس گزارش‌های روزنامه‌نگاران و شاهدان برآورد می‌شود در سال 2007 دست‌کم 220 غیرنظامی توسط نیروهای انگلیسی کشته یا زخمی شدند ولی فقط 36 مورد برای آن سال فهرست شده است. لدویج در مقایسه غرامت اعطا شده به اعضای ارتش انگلیس تحت طرح جبران خسارت نیروهای مسلح اظهار داشت: «منصفانه است اگر گفته شود جان و اندام افغان‌ها از نظر مالی بین یک‌بیستم تا یک‌صدم یک سرباز انگلیسی ارزیابی می‌شود». لدویج گفته است: «انگیزه‌های نادرستی برای کاهش تعداد قربانیان غیرنظامی وجود داشت و این تا پایان جنگ ادامه داشت. به همین دلیل است که آمار اعلامی قربانیان، تنها بخشی از واقعیت است».