محمدجواد ریحانی *: کتک‌کاری و تصادفات متعدد در صف‌های جایگاه‌های سوخت از نظر کارشناس مطالعات بریتانیا به معنی بحران نیست اما اینکه بریتیش پترولیوم سومین تامین‌کننده سوخت در کل دنیا قول رفع مشکل سوخت‌رسانی داده ولی در عمل به آن عاجز مانده و سوخت به بالاترین قیمت از سال۲۰۱۴ رسیده و ارتش انگلیس نیز به حالت آماده‌باش درآمده، بیانگر شدت و نوع بحران در انگلستان است. 

این مشکل بر اثر اعتصاب، سانحه یا حوادث غیرمترقبه روی نداده بلکه به دلیل کمبود بیش از 100 هزار کارگر ساده یا متخصص از جمله راننده، سرآشپز یا فروشنده به وجود آمده است. این کمبود نه تنها قابل پیش‌بینی و پیشگیری برای دولت انگلیس بود بلکه می‌توان آن را مشکلی خودساخته به شمار آورد چرا که در زمان تصویب و اجرای خروج انگلیس از اتحادیه اروپایی، مساله کارگران مهاجر مورد بحث بود اما همین دولتمردان کنونی اصرار به اجرای برگزیت و سختگیری بر مهاجران داشتند و این ناشی از همان روحیه خاص انگلیسی بودن و احساس برتری ‌داشتن است؛ چونان که می‌بینیم حتی در زمان بروز بحران فعلی نیز انگلستان راضی به تغییر قوانین مهاجرت و پذیرش کارگران نیست بلکه فقط با صدور ویزای موقت یا تعلیق قانون رقابت کار، سعی در حل مشکل دارد. این فرهنگ سیاسی برتری‌طلبانه را در تصمیم به استفاده از زندانیان انگلیسی به جای راننده‌های مهاجر نیز می‌توان دید و این حقیقت را آشکارا نشان می‌دهد که دولت ملکه، زندانی انگلیسی را بر کارگر متخصص مهاجر ترجیح می‌دهد. 

 همزمانی این بحران و قتل سابینا نیز ارزش تحلیل دارد. سابینا نسا دختر ۲۸ ساله آسیایی‌تبار مسلمان ساکن لندن که به شغل معلمی مشغول بود، هفته گذشته در راه بازگشت به خانه به قتل رسید. قاتل دستگیر شد و اخبار آن بدون برجسته‌سازی منتشر شد اما در مقابل درباره قتل سارا اورارد که انگلیسی و سفیدپوست بود، هم رسانه‌ها و هم مقامات با پرداختن به جزئیات و پوشش گسترده، موضوع را برجسته کردند و قاتل نیز اخیرا به حبس ابد محکوم شد. تبعیض در واکنش به قتل سابینای مسلمان آسیایی‌تبار و قتل سارا اورارد سفیدپوست کاملا آشکار و برخاسته از همان روحیه خاص خودبرتربینی انگلیسی‌هاست. متاسفانه در ایران نیز چون رسانه‌ها اخبار انگلیس را عمدتا از منابع دست اول تهیه نمی‌کنند و در واقع مصرف‌کننده خروجی رسانه‌های انگلیسی‌اند، قتل سابینای مسلمان بازتاب کمی داشت. 

اساسا از آنجا که انگلستان با اختلال شبکه توزیع مواجه است، کمبود یا حتی نبود اقلام ضروری و خرده‌فروشی کاملا ادامه‌دار خواهد بود، بویژه اینکه مراسمات سال نو میلادی و افزایش تقاضا و همچنین هراس عمومی از کمبود کالا بر شدت بحران خواهد افزود. جامعه مدنی انگلیس و همچنین ساختار شغلی حاکم بر آن، خود به خود توان حل چنین بحرانی را ندارد چرا که یک کارمند انگلیسی متوسط حتی اگر بیکار هم شده باشد حاضر به انجام مشاغل خرد نیست چون با دریافت بیمه بیکاری از مزایای بیشتری برخوردار می‌شود لذا به ناچار دولت انگلستان به مهاجران روی خواهد آورد اما به دلیل مشکلات مهاجران از جمله ترددهای زیاد فرامرزی و همچنین شیوع کرونا، روند حل بحران کند خواهد بود. واکنش رسانه‌های انگلیسی بویژه بی‌بی‌سی بسیار جالب توجه است چراکه ضمن کوچک و عادی جلوه دادن بحران سوخت، بیشتر به حل مساله پرداخته است تا پوشش رسانه‌ای شدت و نوع اصل بحران؛ مثلا از رانندگان بیکار خواسته است مشکلات‌شان را برای سرکار رفتن بیان کنند و این تجربه ارزشمندی برای رسانه‌های ایران است چراکه در موضوعات مشابه داخلی آنقدر به اصل بحران شاخ و برگ رسانه‌ای می‌دهند که اساسا مساله غیرقابل حل جلوه داده می‌شود.  دولت انگلیس بحران سوخت را بیشتر بحرانی امنیتی می‌داند چرا که هر مهاجری که به مرزهای سرزمین ملکه وارد شود حفره امنیتی محسوب می‌شود، بویژه اینکه شکست انگلیس در جنگ افغانستان بر شدت تقاضای مهاجرت افزوده است و دقیقا به همین دلیل است که می‌توان وقوع عملیات تروریستی در انگلستان طی چند ماه آینده را پیش‌بینی کرد. 

دولتمردان جمهوری اسلامی ایران بویژه سیاست‌گذاران دیپلماسی کشور بخوبی با روحیه برتری‌طلبانه انگلیسی‌ها آشنا هستند و حتما در مذاکرات پیش روی هسته‌ای و در برخورد قاطع با سفیر انگلیس در تهران آن را مدنظر قرار می‌دهند. سفیر پیشین انگلیس در تهران به بهانه همدردی با بازماندگان سقوط هواپیمای اوکراینی، شبانه به خیابان آمد و دستگیر شد و سفیر جدید نیز در بدو ورود و در سالگرد اشغال ایران توسط قوای سه‌گانه روس، آمریکا و انگلیس به سفارت روسیه رفت و با خالی گذاشتن جای نماینده آمریکا عکسی چالش‌برانگیز منتشر کرد و اخیرا نیز در بحبوحه چالش تهران و باکو به سفارت آذربایجان در تهران رفت و عکس و خبر آن را رسانه‌ای کرد. چقدر خوب است که ما مردم ایران این روحیه خود برتربینی و خودخواهی انگلیسی‌ها را که حتی در مواجهه با بحران‌ها بروز واضح دارد، بشناسیم و واکنش مناسب و متقابل آن را از مسؤولان مطالبه کنیم. 

* کارشناس ارشد مطالعات بریتانیا

***

عقب‌نشینی جانسون از قوانین سختگیرانه مهاجرت

پس از استیصال دولت انگلیس در بهبود وضعیت سوخت‌رسانی در لندن، بوریس جانسون، نخست‌وزیر انگلیس با عقب‌نشینی از مواضع قبلی خود در اظهاراتی گفت: قوانین مهاجرت را مورد بازنگری قرار خواهم داد و برای مقابله با کمبود راننده که موجب کمبود شدید سوخت در کشور شده است، ویزاهای موقت بیشتری صادر خواهیم کرد. بر اساس این گزارش، انگلیس هفته گذشته اعلام کرد برای 5000 راننده خارجی کامیون و 5500 کارگر مرغداری ویزای موقت کار صادر خواهد کرد. ابتلای تعداد زیادی از رانندگان انگلیسی به ویروس کرونا و قرنطینه شدن آنها موجب شده است این کشور با بحران کمبود سوخت روبه‌رو شود. تا روز جمعه بسیاری از ایستگاه‌های عرضه سوخت در انگلیس با کمبود شدید سوخت روبه‌رو بودند. اگرچه وزرای کابینه بوریس جانسون ادعا کرده‌اند بحران کمبود سوخت تا حد زیادی فروکش کرده است ولی خرده‌فروشان می‌گویند هنوز بیش از 2000 جایگاه عرضه بنزین با کمبود شدید سوخت مواجه هستند. وزرای کابینه انگلیس برای مذاکره درباره چگونگی حل‌وفصل معضل مربوط به کمبود بیش از 100هزار راننده کامیون دیدار و گفت‌وگو کردند. منتقدان بر این باورند دولت انگلیس برای جلوگیری از بروز وضع موجود پیش‌‌بینی لازم را نکرده بود و حتی این احتمال وجود دارد که فروش سوخت در روز‌های آینده سهمیه‌بندی شود.