روز گذشته در پی انفجار شدید در مراسم نماز جمعه در مسجد شیعیان در ولایت قندوز افغانستان بیش از 100 نفر شهید و نزدیک به 200 نفر زخمی شدند. خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از منابع خود گزارش داد تلفات انفجار در مراسم نماز جمعه در مسجد جامع شیعیان در ولایت قندوز، به حداقل ۱۰۰ شهید و بیش از ۱۵۰ مجروح افزایش یافته است. شهر قندوز مرکز ولایت قندوز در شمال افغانستان و در نزدیکی دره فرغانه(پایگاه داعش در آسیای مرکزی) قرار گرفته است. دفتر هیات نمایندگی سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) نیز با ابراز نگرانی از آمار بالای تلفات حمله دیروز به نمازگزاران در ولایت قندوز، اعلام کرد گزارش‌های اولیه نشان می‌دهد بیش از ۱۰۰ نفر در این حمله کشته شده‌اند. منابع خبری اعلام کردند انفجار ظهر دیروز هنگام ادای نماز جمعه در مسجد شیعیان در شهرستان سیدآباد ناشی از حمله انتحاری بوده است.  به گزارش «وطن امروز»، سازمان پزشکان بدون مرز در ولایت قندوز در شمال افغانستان نیز اعلام کرد در حمله تروریستی در مسجدی در ولسوالی (شهرستان) سیدآباد این ولایت ۵۰ نفر شهید و ۱۰۰ تن هم زخمی شده‌اند. این منبع گفته است اجساد ۴۰ تن را مشاهده کرده است اما گروه طالبان تا زمان تنظیم خبر شهادت ۲۸ نفر را تایید کرد.  

بر این اساس این انفجار از سوی یک تروریست انتحاری در حین برگزاری نماز جمعه در مسجد جامع سیدآباد در مرکز ولایت قندوز در شمال افغانستان به وقوع پیوست. شاهدان عینی می‌گویند یک فرد انتحاری، بمبی را در داخل مسجد سعید‌آباد در میان شمار زیادی از نمازگزاران نماز جمعه منفجر کرد. اگرچه تاکنون هیچ گروهی مسؤولیت این حمله انتحاری را به عهده نگرفته اما محمد جلال، عضو کمیته فرهنگی گروه طالبان در توئیتر نوشت: داعش مسؤول این حمله است. این نخستین انفجار در قندوز پس از تسلط طالبان بر افغانستان است. پس از تسلط طالبان بر افغانستان، چندین انفجار در کابل و ولایت‌ها رخ داده است که مسؤولیت برخی از این حملات را گروه تروریستی داعش بر‌ عهده گرفته است. طالبان بارها گفته‌ داعش تهدید جدی برای افغانستان نیست و جنگ علیه این گروه آغاز شده است. پیش از این داعش مسؤولیت حمله به فرودگاه کابل را که به کشته شدن ۱۷۰ تن انجامید، پذیرفته بود.

 ذبیح‌الله مجاهد، معاون وزارت اطلاعات و فرهنگ و سخنگوی طالبان این حمله را جنایت توصیف کرده و با اعلام محکومیت آن گفته است نیروهای ویژه طالبان به منطقه رسیده و موضوع را بررسی می‌کنند. سخنگوی طالبان درباره جزئیات این حادثه در پیامی در صفحه توئیتر خود نوشت: ظهر امروز (دیروز جمعه) در منطقه خان‌آباد، مرکز ولایت قندز در مسجد هموطنان اهل تشیع انفجاری رخ داد که بر اثر آن تعدادی از هموطنان ما شهید و زخمی شدند. وی افزود: واحد ویژه طالبان در منطقه حضور داشته و بررسی در این رابطه آغاز شده است. وزارت بهداشت افغانستان در ساعات ابتدایی انفجار شمار شهدا و زخمیان را به ترتیب 15 و بیش از 90 نفر اعلام کرد. این در حالی بود که شاهدان عینی به خبرنگاران گفتند بیش از ۵۰ جسد و زخمی از این حادثه در ساعات ابتدایی به بیمارستان قندوز منتقل شدند. ویدئوهایی که کاربران از این انفجار در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌کنند، نشان‌دهنده تلفات سنگین غیرنظامیان است. 

 

* معاون نخست‌وزیر طالبان: همه اقشار در افغانستان با یکدیگر برابرند

معاون نخست‌وزیر طالبان در دیدار با جمعی از بزرگان شیعه در افغانستان گفت همه اقشار در این کشور از جمله شیعیان با یکدیگر برابرند. «محمد نعیم» سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در قطر از دیدار و گفت‌وگوی «عبدالسلام حنفی» معاون نخست‌وزیر طالبان با تعدادی از بزرگان شیعیان در افغانستان خبر داد. معاون نخست‌وزیر طالبان در این دیدار اظهار داشت تمام مردم در افغانستان از جمله شیعیان با هم برابرند. عبدالسلام حنفی همچنین اظهار داشت مردم افغانستان از همه اقشار باید برای بهبود وضعیت این کشور تلاش کنند. معاون نخست‌وزیر طالبان پیش از این نیز گفته بود: در افغانستان بین اهل تشیع و تسنن هیچ نوع تبعیض و اختلافی وجود ندارد و به هیچ‌کس اجازه دامن زدن به اختلافات مذهبی را نمی‌دهیم. طالبان چندی قبل نیز تاکید کرده بود برای تشکیل «نظام اسلامی» تلاش می‌کند و در رابطه با حقوق شیعیان در این نظام نیز تصریح کرده بود: «به هر کسی حق خداداد شرعی‌اش می‌رسد و به هیچ کسی ظلم نمی‌شود». طی هفته‌های اخیر، یکی از خواسته‌های شیعیان در افغانستان، ایجاد دولت فراگیر و رسمیت یافتن مذهب جعفری در قانون اساسی این کشور بوده است. 

 

* فرمت روسیه برای افغانستان 

همزمان با تلاش طالبان برای شناساندن خود به عنوان تنها دولت حاکم بر افغانستان، فرستاده ریاست‌جمهوری روسیه در افغانستان اعلام کرد این کشور خواستار نشستی با «فرمت مسکو» درباره افغانستان شده که قرار است ۲۰ اکتبر سال جاری میلادی (۲۸ مهر) در پایتخت روسیه برگزار شود. به گزارش خبرگزاری آناتولی، «ضمیر کابلوف» فرستاده ریاست‌جمهوری روسیه در افغانستان در مسکو به خبرنگاران گفت طالبان که ۱۵ آگوست سال جاری میلادی قدرت را در افغانستان به دست گرفته برای شرکت در نشست مسکو دعوت شده است. وی ادامه داد: نشست تروئیکای گسترش یافته با حضور روسیه، آمریکا، چین و پاکستان نیز بزودی برای بحث درباره جدیدترین تحولات در افغانستان گردهمایی دارد اما تاریخ دقیق آن مشخص نیست. «فرمت مسکو» یک مکانیسم گفت‌وگو است که سال ۲۰۱۷ با هدف رسیدگی به مسائل پیرامون افغانستان تشکیل شد و شامل افغانستان، چین، ایران، پاکستان، هند و سایر کشورها می‌شود و چندین دور گفت‌وگو در مسکو در ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ برگزار کرده است. در همین حال، «ماریا زاخارووا» سخنگوی وزارت خارجه روسیه نیز در بیانیه‌ای جداگانه اعلام کرد مسکو  نگران اقدامات و تحرکات داعش در افغانستان بویژه در منطقه‌ای نزدیک به سفارت روسیه در کابل است. این گروه تروریستی مسؤولیت حمله اخیر در کابل را که ۲۰ کشته بر جا گذاشت، بر عهده گرفته است. وی ادامه داد: ما از مقام‌های افغان می‌خواهیم اقدامات بیشتری را برای تضمین امنیت هیات دیپلماتیک روس و همچنین شهروندان این کشور در افغانستان اتخاد کنند. زاخارووا همچنین در پاسخ به سوالی درباره افزایش تنش‌ها در مرز افغانستان- تاجیکستان نیز هشدار داد روسیه در این باره، اقدامات قاطعی را اتخاذ خواهد کرد. 

 

* هزینه‌های سنگین بی‌سرانجام آمریکا در افغانستان

حضور ۲۰ ساله نظامیان آمریکایی در افغانستان در حالی به پایان رسید که نه تنها اثری از بازسازی ادعایی آمریکا در این کشور آسیب‌دیده مشاهده نشده است، بلکه هزینه‌های گزاف و بیهوده این کشور با عناوینی چون «هدررفت، کلاهبرداری و سوء‌استفاده» مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفته است. تارنمای اسپانیایی شبکه تلویزیونی «سی‌ان‌ان» در گزارشی تفصیلی پیرامون هزینه‌های گزاف و بیهوده حضور نظامی ۲۰ ساله آمریکا در افغانستان نوشت: حدود ۵۰۰ میلیون دلار برای هواپیماهایی که به زحمت در طول یک سال پرواز می‌کردند، هتلی عظیم به ارزش ۸۵ میلیون دلار که هرگز افتتاح نشد و در حال تخریب است، ۲۴۹ میلیون دلار هزینه ساخت بزرگراه نیمه‌کاره بین شهرهای قیصار و لامان، یونیفرم‌های استتار برای ارتش افغان که الگوی خاص آن، ۲۸ میلیون دلار هزینه اضافی داشت و احداث یک مرکز بهداشتی در دریای مدیترانه؛ این هزینه‌ها بخشی از فهرست شکایات مربوط به «اتلاف، کلاهبرداری و سوءاستفاده» در چارچوب اهداف و برنامه‌های بازسازی آمریکا در افغانستان است؛ برنامه‌ای که هزینه‌های آن در طول ۲۰ سال به ۱۴۵ میلیارد دلار رسید؛ هزینه‌هایی که دسترسی عموم به جزئیات آنها به دلیل ممیزی‌های فراوان و عمدتا به درخواست وزارت خارجه آمریکا و به بهانه نگرانی‌های امنیتی امکان‌پذیر نیست. سی‌ان‌ان داده‌های پنتاگون از ۸۲۵ میلیارد دلار مجموع هزینه جنگ افغانستان را رقمی پایین می‌داند و معتقد است حتی جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا از هزینه‌ای بیش از ۲ تریلیون دلار، حدود ۲ برابر بیشتر از برآوردهای پنتاگون خبر داده است؛ رقمی که هزینه‌های جنگ افغانستان در بلندمدت همچون مراقبت از کهنه‌سربازان را شامل می‌شود. یکی از موارد این فهرست بلندبالا مربوط به پروژه ساخت یک جاده کمربندی برای سراسر افغانستان به ارزش میلیاردها دلار از کمک‌های جهانی بود. ۲۳۳ کیلومتر این جاده در شمال افغانستان بین شهرستان قیصار در استان شبرغان و لامان در استان بادغیس است که به پیمانکاران خارجی داده شد. هزینه این بخش جاده ۲۴۹ میلیون دلار بود اما فقط ۱۵ درصد این جاده احداث شد و در فاصله سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷، عملا هیچ کاری در این جاده نشد. پیمانکار این قرارداد میلیون‌ها دلار از شرکت‌های کوچک دخیل در این پروژه گرفت و از افغانستان خارج شد، بدون آنکه پول این شرکت‌ها را بپردازد.