کسب عنوان سومی کشتی آزاد ایران در رقابت‌های جهانی نروژ هر چند تکرار عنوان جهانی سال ۲۰۱۹ قزاقستان با کادر فنی قبلی بود اما تنوع مدالی و جوانگرایی تیم امسال بر شیرینی این موفقیت افزود. 

پرونده تیم ‌ملی کشتی آزاد ایران در رقابت‌های جهانی ۲۰۲۱ نروژ در حالی با کسب ۳ مدال طلا، ۳ مدال نقره و یک مدال برنز و ایستادن بر سکوی سوم جهان بسته شد که کشتی آزاد چندی پیش با نفراتی کمتر و متفاوت‌تر نتوانست در بازی‌های المپیک نمره قبولی بگیرد. 

روند تغییرات اساسی تیم‌ ملی کشتی آزاد کشورمان بلافاصله بعد از المپیک توکیو با برکناری غلامرضا محمدی و همکارانش آغاز شد؛ تغییراتی که سکان هدایت را به پژمان درستکار و کادر فنی متحول شده‌اش سپرد تا شاید کسب نتایج مطلوب در رقابت‌های جهانی، کمی از تلخی نتایج ضعیف در المپیک بکاهد. 

پژمان درستکار در شرایطی به عنوان سرمربی تیم ‌ملی کشتی آزاد ایران جایگزین غلامرضا محمدی شد که اهالی کشتی واکنش‌های متفاوتی را نسبت به این موضوع نشان دادند. بسیاری از پیشکسوتان این تغییر را هندوانه‌ای دربسته خواندند که تبعات آن در رقابت‌های جهانی مشخص می‌شد. به هر حال مسابقات جهانی هم با درخشش اکثر آزادکاران اعزامی به نروژ همراه بود و مهر تأییدی بر نخستین کارنامه پژمان درستکار و همکارانش در کادر فنی زد. 

 

* نسل طلایی کشتی خوش درخشید

یکی از نکات قابل توجه در سیاست‌گذاری درستکار که با ریسک بالایی همراه بود، اعتماد صددرصدی او به جوانان و قرار دادن آنها در ترکیب تیم ‌ملی بزرگسالان برای حضور در جهانی بود؛ اقدامی که در نهایت به ثمر نشست و نشان داد این جوانان می‌توانند بزودی به عنوان نسل جدید قهرمانان با تجربه و عنوان‌دار در سال‌های آتی برای کشتی ایران افتخار‌آفرینی کنند. 

جوانانی مثل علیرضا سرلک، رحمان عموزاد، امیرمحمد یزدانی، عرفان الهی و محمد نخودی که انصافا نشان دادند حرف‌های زیادی برای گفتن در سال‌های آتی دارند و می‌توانند پاسخ اعتماد کادر فنی را با کسب مدال بدهند. سرلک خیلی باانگیزه و با جسارت کشتی گرفت و در فینال هم تا آخرین لحظه جنگید و پا پس نکشید. امیرمحمد یزدانی هم در فینال اسیر تجربه حریف روس شد که البته این میدان می‌تواند در ۲۱ سالگی برای او تجربه خوبی باشد. محمد نخودی هم در کنار طلای جوانان جهان که چندی پیش به چنگ آورد، توانست در ۲۰ سالگی به مدال نقره بزرگسالان برسد. او بسیار خوب مبارزه کرد اما در فینال به حریف کهنه‌کار و کشتی بلدی به نام «جردن باروز» رسید و هر چه زد به در بسته خورد. عرفان الهی ۱۹ ساله هم بسیار جسور کشتی گرفت و نشان داد آینده متعلق به او و سایر جوانان هم‌قطارش است. 

 

* کارنامه قبولی مدال‌آوران باتجربه

مسابقات جهانی نروژ یک اتفاق جالب و غرورآفرین هم برای کشتی ایران رقم زد و مجالی شد برای انتقام‌گیری حسن یزدانی از «دیوید تیلور» آمریکایی که ۳ بار مغلوب او شده بود. حسن یزدانی در نروژ با اقتداری مثال‌زدنی انتقام شکست المپیک توکیو را از تیلور گرفت و نشان داد اگر با تاکتیک و نقشه خودش به میدان برود، هیچ حریفی جلودار او نیست. کامران قاسم‌پور هم در نخستین میدان جهانی خود در رده بزرگسالان توانست سرانجام از زیر سایه سنگین حسن یزدانی خارج شود و با اقتدار در یک وزن بالاتر به عنوان قهرمانی جهان برسد. سوی دیگر میدان هم امیرحسین زارع در سنگین وزن توانست با کسب مدال طلای قهرمانی جهان، یک مدال ارزشمند دیگر را در کنار مدال برنز المپیک توکیوی خود قرار دهد تا بتواند به عنوان مدعی جوان سنگین وزن جهان برای رقبای خود خط و نشان بکشد. اما مجتبی گلیج به رغم کسب مدال برنز در جهانی نروژ چندان شادمان و باانرژی نبود، چرا که او می‌توانست یک پای فینال باشد اما در ثانیه‌های پایانی مبارزه نیمه‌نهایی مغلوب حریف باتجربه آمریکایی خود شد. مطمئنا اگر این اتفاق برای او نیفتاده بود، گلیج هم می‌توانست شانس خود را برای کسب مدال طلای چهارم ایران در جهانی محک بزند اما تقدیر برای او مدال برنز را کنار گذاشته بود. 

 

* میدان دادن به مربیان جوان

البته بحث جوانگرایی در ترکیب تیم ‌ملی کشتی آزاد با میانگین سنی ۲۲ سال فقط منتهی به کشتی‌گیران نبود و درستکار با انتقال مربیان جوان تیم‌های پایه به کادر فنی تیم بزرگسالان، ریسک دیگری انجام داد. درستکار در جهانی نروژ ترجیح داد در کنار مصطفی میرعمادیان با‌تجربه و میدان‌دیده، از 4 مربی جوان دیگر مثل احسان امینی، بهنام احسان‌پور، مصطفی آقاجانی و اباذر اسلامی هم سود ببرد؛ تصمیمی که این هم مثل جوانگرایی تیمش جواب داد و با اقبال در مسابقات جهانی روبه‌رو شد. 

 

* مسؤولیت پژمان سخت‌تر شد

کشتی آزاد ایران در دوره قبلی مسابقات جهانی (۲۰۱۹ قزاقستان) با هدایت غلامرضا محمدی صاحب یک مدال طلا، یک نقره، ۲ برنز و عنوان سومی جهان شد اما طبیعتا تکرار عنوان سومی با کسب ۳ طلا، ۳ نقره و یک برنز توسط شاگردان پژمان درستکار شیرینی بیشتری داشت و شروع خوبی برای کشتی ایران در مسیر المپیک ۲۰۲۴ پاریس تلقی می‌شود. بی‌تردید با پایان رقابت‌های جهانی ۲۰۲۱ نروژ، کار تیم کشتی آزاد با سرمربیگری درستکار و همکارانش، تازه شروع شده و این تیم باید بزودی خودش را برای حضور در بازی‌های آسیایی و میادین مهم پیش رو مهیا کند. 

***

چرا حسن یزدانی مهم‌ترین قهرمان امروز ورزش ماست؟

به رغم اینکه گفته می‌شود زمانه، زمانه‌‌ ظهور قهرمان‌ها نیست و دیگر حتی در فیلم‌های سینمایی هم خبری از قهرمان‌های کلاسیک نیست اما ما در این مملکت و در همین زمانه قهرمان کم نداشته‌ایم. حسن یزدانی امروز مهم‌ترین قهرمان عرصه ورزش ایران است. او این موهبت را هم بسادگی به دست نیاورده و فراتر از تکنیک و عضله و بدنش، فکر و نگاهش و نوع مواجهه‌اش با حرفه‌اش به کمک او آمده؛ یک استعداد خالص که برخلاف بسیاری از ورزشکاران در باد آن نخوابیده و مغلوب آن نشده است. 

از بعد فنی و تکنیکی یزدانی یکی از جسورترین و فنی‌ترین کشتی‌گیران تاریخ کشتی ایران است. در زمانه‌ای که فن زدن و تکنیک در کشتی به واسطه غالب شدن تکنیک‌های بدنسازی سخت شده و حتی در بازه‌ای از زمان تا پای حذف از المپیک نیز به دلیل تماشاگرپسند نبودن پیش رفت، یزدانی هیبت یک جنگجوی نترس و تهاجمی را دارد که از همان ثانیه اول انگار وارد یک میدان نبرد حیثیتی می‌شود. این جسارت و روحیه‌‌ جنگندگی او حتی بیش از عنوان‌ها و مدال‌هایش برای او محبوبیت آورده، اگر نه چند ورزشکار مدال‌آور همچون او نیز در 3-2 دهه اخیر داشته‌ایم اما باید اعتراف کرد هیچ‌کدام اقبال عمومی به اندازه یزدانی کسب نکردند و به اندازه او دیدن کشتی‌های‌شان تبدیل به یک آیین عمومی و ملی نشد. 

اما همه‌‌ آنچه یزدانی را به این جایگاه رسانده، فن و تکنیک و روش مبارزه‌اش نیست و چه بسا عامل مهم‌تر، دیدگاه و طرز فکر و شخصیت او حول حرفه‌اش باشد که او را به جایگاهی ممتاز در تاریخ ورزش ایران رسانده است. باید جای یزدانی بود که هر روز تو را ستایش کنند و به همان اندازه از تو انتظار داشته باشند تا فشاری را که این همه نگاه و انتظار از تو دارد، بتوانی مدیریت کنی. اغلب نابغه‌هایی که مورد ستایش جامعه قرار می‌گیرند، از ترس شکست یا برآورده نکردن انتظارات، زود از دنیای رقابت کنار می‌روند اما یزدانی یکی از معدود ورزشکاران ایرانی است که توانسته با شکست کنار بیاید. 

اغلب افرادی که به واسطه باهوش بودن و داشتن استعداد خاص مورد ستایش قرار می‌گیرند، معمولا به خاطر ترس از شکست یا به خاطر اینکه شکست، باور خودشان درباره مستعد بودن‌شان را زیر سوال می‌برد، تن به چالش‌های جدید نمی‌دهند. چه بسیار ورزشکارانی که خود را به مصدومیت زده‌اند تا در رقابتی مهم حاضر نشوند! اما یزدانی به طرز عجیبی توانسته از این مهلکه‌‌ خودفریبی و ترس خود را نجات دهد و این همان پارامتر شخصیتی و فکری است که نظیر آن کمتر در بین ورزشکاران ایرانی بویژه نابغه‌هایش دیده شده است. 

می‌توان گفت موقعیت یزدانی از نظر سطح انتظاراتی که مردم از او دارند و نگاهی که مردم به او به عنوان قهرمانی نابغه و شکست‌ناپذیر می‌کنند، مشابه موقعیت غلامرضا تختی است. همچون تختی، دوم شدن هم باعث شرمساری یزدانی می‌شود و انگار جز قهرمانی و مدال طلا هر نتیجه‌ای برای او ناکامی محسوب می‌شود. اما تختی با آن روحیه خاص، چنان خود را در مردم و انتظارات‌شان حل کرد که در آخر تاب نیاورد. آقا تختی عنوان جهان‌پهلوان را از مردم گرفت؛ عنوانی که این روزها براحتی به هر کسی بذل و بخشش می‌شود اما شاید بار این عنوان چنان روی دوش او سنگینی کرد که تاب آوردنش با روحیه‌‌ او همخوانی نداشت. 

این روزها هر چند سعی می‌شود عنوان پهلوان را به نام یزدانی اضافه کنند و تصویرگران برای کشیدن طرحی از دست انداختن او بر گردن تختی با هم مسابقه دارند اما چه بهتر که اجازه دهیم او گره‌های ذهنی و فکری تختی را نداشته باشد و تنها قهرمانی بماند که حتی با علم به داشتن نبوغ و استعداد، از جنگیدن، مبارزه کردن و بلند شدن پس از شکست نمی‌هراسد. 

چه خوب که قهرمان عزیزکرده ما از چالش‌های جدید نمی‌هراسد و بیشتر به خاطر دل خود و برای خود کشتی می‌گیرد. او با ادامه‌‌ این روند می‌تواند یک الگوی مناسب حتی برای محققان روانشناسی باشد که تا سال‌ها نحوه‌‌ رویارویی‌اش با شکست‌ را با وجود داشتن نبوغ و استعداد به عنوان روش درست و شخصیت مناسب برای زندگی هر انسانی مثال بزنند.