عباس اسماعیل‌گل: بیش از یک دهه است استان کرمان سالانه میزبان جشنوار ملی موسیقی نواحی است و بدون شک طی این سال‌ها مسؤولان مختلف استان و هنرمندان و فرهیختگان این استان با توجه به پتانسیل و امکانات خود تمام تلاش‌شان را کرده‌اند به بهترین شکل میزبان جشنواره سراسری موسیقی نواحی در کشور باشند و از حق نگذریم در این مساله تا حدودی موفق هم بوده‌اند. البته طی سالیان اخیر برخی کارشناسان و فعالان موسیقی نواحی معتقد بودند جشنواره ملی موسیقی نواحی باید به صورت دوره‌ای در یک استان برگزار شود تا به معنای حقیقی نام جشنواره ملی برازنده آن باشد، همچنین دوره‌ای میزبان شدن استان‌های مختلف، ضمن اینکه موجب رعایت عدالت فرهنگی و هنری از سوی مسؤولان فرهنگی کشور می‌شود، معرفی بیشتر پتانسیل‌های فرهنگی و موسیقایی استان‌ها و مناطق مختلف را در پی دارد. از سویی برخی‌ها که متولی برپایی جشنواره موسیقی جوان به صورت متمرکز در استان کرمان هستند، به این مساله اشاره می‌کنند که با توجه به برپایی متمرکز جشنواره موسیقی فجر در تهران، هیچ ایرادی ندارد جشنواره موسیقی نواحی هم به صورت متمرکز در یک استان برگزار شود که در پاسخ به این عده باید گفت از آنجا که جشنواره موسیقی نواحی ویترین فرهنگ و هنر اصیل مناطق مختلف کشور است، به لحاظ محتوایی با نفس برپایی جشنواره موسیقی فجر بسیار متفاوت است و باید این حق را برای هنرمندان موسیقی نواحی سراسر کشور قائل شد که جشنواره ملی موسیقی نواحی به صورت دوره‌ای، هر سال در یک استان برگزار شود تا با این اقدام انگیزه‌های هنرمندان استانی که میزبان خواهد بود، دو چندان شود. همچنین یکی از معضلاتی که موسیقی نواحی در کشور طی سالیان اخیر با آن دست و پنجه نرم می‌کند، خطر از بین رفتن تاریخ شفاهی بزرگان و پیشکسوتان موسیقی نواحی مناطق مختلف کشور است که بدون شک یکی از مهم‌ترین راه‌های نجات موسیقی نواحی از این خطر بزرگ، شناساندن موسیقی نواحی هر منطقه به نسل جوان آن منطقه است تا نسل جوان با دریافت انگیزه‌هایی مبنی بر حفظ فرهنگ و هنر بومی منطقه خود، به طور خودجوش نسبت به حفظ و اشاعه آن اقدام کند. در چنین شرایطی برپایی جشنواره ملی موسیقی نواحی برای جوانان آن منطقه و استان این انگیزه‌ را به اوج می‌رساند که تمام توان خود را صرف معرفی موسیقی نواحی زادگاه خود کنند. از این رو امیدواریم با تدبیر مدیران جدید وزارت ارشاد در دولت سیزدهم از سال آینده جشنواره ملی موسیقی نواحی هر سال در یک استان برگزار شود. 

البته ناگفته نماند هیچ کدام از کسانی که با برپایی متمرکز جشنواره ملی موسیقی نواحی در استان کرمان مخالفند، به تعطیلی دائم جشنواره موسیقی کرمان اعتقاد ندارند و مسؤولان فرهنگی استان کرمان می‌توانند برای حفظ برند، این جشنواره را به صورت استانی یا چندسالانه برگزار کنند. 

در پایان این گزارش بد نیست به وضعیت اسفناک پیشکسوتان موسیقی نواحی هم اشاره شود. قطعا اساتید پیشکسوتی در سراسر کشور هستند که از شرایط مالی مناسبی برخوردار نیستند اما این قشر صرفا به دنبال تکریم و احترام از سوی مسؤولان فرهنگی هستند و بدون‌شک مستمری ماهانه 100 هزار تومانی در شرایط فعلی جامعه، برای اساتید هنر کشور نوعی تحقیر محسوب می‌شود. دوم آنکه منظور از حمایت از بزرگان و اساتید موسیقی اصیل و نواحی این مرز و بوم صرفا کمک مالی به این قشر نیست، بلکه باید بخش قابل توجهی از بودجه‌هایی که به اسم حمایت از موسیقی اصیل و فاخر در اختیار نهادها و مراکز گذاشته می‌شود، هزینه ضبط، نگهداری و توزیع آثار این میراث‌داران هنر بااصالت ایرانی شود و در کنار این موارد، در ضبط آلبوم‌ها و اجراهای این اساتید نقش‌آفرینی کنند؛ اتفاقی که طی سال‌های اخیر خیلی کمرنگ بوده است.

 

* پخش اجراها از صداوسیما

نشست خبری چهاردهمین جشنواره ملی موسیقی نواحی ایران با حضور «علی نیکنام‌انزابی» مدیرعامل انجمن موسیقی ایران، «محمدرضا علیزاده» مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمان و «محمدعلی مرآتی» دبیر جشنواره در دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد. 

در ابتدای این نشست محمدرضا علیزاده، مدیرکل ارشاد استان کرمان درباره چگونگی برگزاری چهاردهمین دوره جشنواره موسیقی نواحی گفت: امسال و در دوره چهاردهم با وجود وضعیت بیماری کرونا با همت همه دست‌اندرکاران جشنواره و عزیزان در معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دفتر موسیقی، چه در دوره قبلی و چه در دوره فعلی، سعی می‌کنیم میزبان ۱۱۰ هنرمند و عوامل اجرایی جشنواره در کرمان باشیم. 

وی افزود: ما طبق برنامه‌ریزی که در ۵ دوره اخیر داشتیم، شرایطی را برای انجام هماهنگی‌ها طراحی کردیم که در این چارچوب جلساتی به‌ صورت مجازی و فیزیکی در تهران و کرمان برگزار شد. در این شرایط با توجه به حضور آقای حسینی، معاون سابق هنری وزارت ارشاد تفاهمنامه‌ای با استانداری کرمان برای برپایی هر چه بهتر جشنواره به امضا رسید. امسال جشنواره موسیقی نواحی ایران در باغ‌موزه وزیری کرمان برگزار می‌شود و خوشبختانه محل مناسبی برای برگزاری این رویداد خواهد بود. 

علیزاده ضمن توضیح درباره برگزاری حضوری و مجازی جشنواره گفت: تلاش کردیم در حوزه اجرا هماهنگی‌هایی داشته باشیم که در این چارچوب علاوه بر برگزاری جشنواره در بسترهای مجازی، برنامه‌هایی را برای پخش این آثار در صداوسیما داشته باشیم. ما با دوستان در میراث فرهنگی کرمان هم تعاملاتی داشتیم که بر این اساس می‌توان گفت شرایط خوبی برای حوزه اجرایی وجود دارد. این در حالی است که شهرداری کرمان و دیگر مجموعه‌های استانی نیز با ما همکاری‌های خوبی داشته‌اند. بنا داریم در ۳ شهرستان استان کرمان از جمله شهر بابک، سیرجان و رفسنجان نیز شرایط برگزاری جشنواره را فراهم کنیم که در صورت توافق ستاد کرونا این اتفاق هم رخ می‌دهد. همچنین برنامه‌های دیگری را تدارک دیده‌ایم که شرایطی برای برگزاری نکوداشت درگذشتگان موسیقی نواحی کشور، برگزاری نشست‌های خبری و برگزاری نمایشگاه عکس ادوار گذشته جشنواره را داشته باشیم. موضوع برگزاری نشست‌های پژوهشی و آسیب‌شناسی مخاطب موسیقی نواحی یکی از بحث‌های جدی ما است که در این زمینه امیدوارم برنامه‌ریزی‌هایی شود. 

پس از صحبت‌های علیزاده، محمدعلی مرآتی، دبیر جشنواره چهاردهم نیز ضمن ابراز خرسندی از برگزاری این دوره موسیقی نواحی ایران گفت: کشور پهناور و متنوع ما در قالب «ایران فرهنگی» مولد موسیقی‌های رنگارنگی است که ارتباط بسیار خوبی با موسیقی کلاسیک و دیگر گونه‌های موسیقایی دارد. امسال برای نخستین ‌بار موضوع «وحدت در کثرت موسیقی اقوام ایران» به عنوان شعار جشنواره انتخاب شده تا این تنوع و رنگارنگی را در ایران فرهنگی اجرا کنیم. امسال به همت انجمن موسیقی ایران توانستیم سامانه‌ای را پیش‌بینی کنیم که هنرمندان برگزیده موسیقی نواحی را هم در فضای مجازی معرفی کنیم، چرا که این بزرگان شناسنامه و هویت ایران فرهنگی هستند. بنابراین سامانه ما در حد توان مشغول رصد است و تاکنون نزدیک به ۳۰۰ هنرمند در این سامانه ثبت شده‌اند. متاسفانه به دلیل ماجرای کرونا با محدودیت‌هایی به جهت مخاطب مواجه هستیم، شرایطی که در سال جاری هم ادامه پیدا کرده و بر اساس برنامه‌ریزی‌هایی که در این زمینه انجام گرفته، آثار شرکت‌کننده را ضبط و بعد از ۲۴ ساعت در پلتفرم‌ها بارگذاری خواهیم کرد. 

مرآتی درباره نگاه ویژه به پیشکسوتان موسیقی نواحی توضیح داد: در مراسم اختتامیه قدردانی از هنرمندان پیشکسوت با شکل و شمایل متفاوت هم یکی دیگر از برنامه‌های ما است که قطعا جای خالی بسیاری از هنرمندان در آن حس می‌شود اما می‌تواند به سهم خود شرایطی را برای قدردانی هنرمندان پیشکسوت این عرصه فراهم کند.