مصطفی رحمانی: فردا هشتم ربیع‌الاول، سالروز شهادت امام حسن عسکری علیه‌السلام است؛ امامی که تلاش می‌کرد شیعیان را برای غیبت امام معصوم آماده کند و روح اجتهاد فقهی و اصول سلوک معرفتی را به آنها بیاموزد. نکته جالب توجه در احادیث امام حسن عسکری(ع) توجه دادن شیعیان به باطن و روح اعمال است. آیت‌الله‌العظمی جوادی‌آملی در یکی از سخنان خود پیرامون شخصیت امام حسن عسکری می‌فرماید: وجود مبارک امام عسکری سلام‌الله علیه، ۳ عنصر محوری را برای همه سالکان ضروری دانست؛ یکی از آن عناصر مساله توشه است، دوم مساله راحله است، سوم مساله مقصداندیشی و مقصدشناسی و مقصودشناسی و مقصودیابی است. 

در جریان توشه چه در سوره مبارکه بقره، چه در سایر سوَر و همچنین در روایات ما را تشویق کردند به اینکه تقوا زاد شماست «تَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَیرَ الزَّادِ التَّقْوَی». اجتناب از معاصی، امتثال از واجب‌ها، توفیق انجام مستحبات و توفیق ترک مکروهات، اینها ره‌توشه ما است. یک مسافر زادی می‌‌طلبد، کاری که از تقوای مصطلح ساخته است، کاری که از عدل مصطلح ساخته است و کاری که از عمل صالح ساخته است، همین است که توشه راه باشد. 

عنصر دوم، راحله است، برخی این راه را پیاده می‌‌روند و برخی سواره می‌‌روند؛ آنها که این راه را سواره طی می‌‌کنند، آسان‌‌تر و سریع‌‌تر طی می‌‌کنند. امام عسکری سلام‌الله علیه طبق نقل مرحوم مجلسی رضوان‌الله تعالی علیه فرمودند: «اِنَّ الوُصُولَ اِلَی‌الله عَزَّوَجَلَّ سَفَرٌ لا یدرَکُ اِلّا بِامتطاءِ اللَّیلِ»؛ یعنی رسیدن به لقای پروردگار یک سیر ملکوتی است که بدون مَطیه و مرکب میسور نیست، آن مطیه و مرکب عبارت از نماز شب است. فرمود نماز شب، مرکب راهوار خوبی است که راکبش را تا به بارگاه منیع پروردگار می‌‌رساند، پس اگر کسی باتقوا بود، آن توشه را تهیه کرد و اگر اهل نماز شب بود، این راحله را فراهم کرد؛ سواره این راه را طی می‌‌کند. پس این مرکب و آن توشه زمینه می‌شود که سالک ملکوتی آسان‌‌تر و زودتر و بهتر خود را به مقصد برساند. 

اما عنصر سوم که به مقصد بازمی‌‌گردد و مشاهده آن مقصود در مقصد مطرح است، از وجود مبارک امام رضا سلام‌الله علیه رسیده است و همین‌‌طور از وجود مبارک ابن‌الرضا امام حسن عسکری سلام‌الله علیه رسیده است که «لَیسَتِ الْعِبَادَهُ کَثْرَهَ الصِّیامِ وَ الصَّلَاهِ وَ إِنَّمَا الْعِبَادَهُ کَثْرَةُ التَّفَکُّرِ فِی أَمْرِ اللَّهِ»؛ عبادت در این نیست که انسان نمازهای زیاد بخواند و روزه‌های زیاد بگیرد، البته نماز واجب مشخص است، نماز مستحب و نافله هم مشخص اما بیش از آن مقدار، انسان باید وقت را صرف در معرفت کند.