وزیر خارجه آمریکا شامگاه دوشنبه از استعفای «زلمای خلیل‌زاد» نماینده ایالات متحده آمریکا در امور افغانستان خبر داد. زلمای خلیل‌زاد، سیاستمدار افغان‌تبار 70 ساله از سال ۲۰۱۸ از سوی دونالد ترامپ به عنوان نماینده آمریکا در مذاکرات صلح افغانستان منصوب شد و پس از پایان دولت ترامپ هم به‌ همکاری با دولت بایدن ادامه داد. این در حالی است که وی در زمان دولت بوش تا مرتبه سفیری آمریکا در سازمان ملل نیز ارتقا یافته بود. از خلیل‌زاد به عنوان بازیگر اصلی تجاوز نظامی آمریکا به افغانستان یاد می‌شود. همچنین او مدتی در جریان تجاوز نظامی آمریکا به عراق و پس از آن به عنوان سفیر آمریکا در عراق فعالیت کرد اما عمده فعالیتش در مقام کارمند دولت آمریکا معطوف به پیاده‌سازی طرح‌های آمریکا در افغانستان بود. وی در دولت اوباما نیز در حوزه افغانستان با دولت همکاری می‌کرد.  خلیل‌زاد در نامه استعفایش گفته است به جنگ آمریکا در افغانستان پایان داده اما صلح در افغانستان تأمین نشده است. وی بدون در نظر گرفتن نقش مخرب آمریکا در افغانستان تاکید کرد افغان‌ها نتوانسته‌اند در مذاکرات خود موفق شوند و تلاش‌های صلح نیز موفقیت‌آمیز نبوده است. 

زلمای خلیل‌زاد همچنین گفته پیروزی طالبان نقطه پایانی برای این کشور نیست. آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا استعفای وی را تایید کرد و گفت «توماس وست» را به عنوان جانشین وی منصوب کرده است. پس از 6 ماه مذاکره با طالبان در قطر، زلمای خلیل‌زاد در غیاب حکومت سابق افغانستان، توافقنامه صلح را امضا کرد که به گفته منتقدان، طالبان را در سطح جهانی مطرح کرد و جمهوری را زیر سوال برد. خلیل‌زاد از تلاش‌های خود دفاع کرد و محمد اشرف غنی، رئیس‌جمهور برکنار شده افغانستان را مسؤول شکست دانست. پس از اعلام استعفای خلیل‌زاد، مقامات و شخصیت‌های افغان از جمله طالبان به این موضوع واکنش نشان دادند. «‏رحمت‌الله نبیل» رئیس پیشین امنیت ملی افغانستان در واکنش به استعفای خلیل‌زاد از سمت خود گفت: «سرانجام این مرد شیاد و حیله‌گر پس از قرار دادن افغانستان در یک فاجعه برگشت‌ناپذیر، از صحنه اخراج شد». «لطیف پدرام» رهبر حزب کنگره ملی افغانستان نیز در واکنش به استعفای خلیل‌زاد گفت: «او ماموریتش را همان‌گونه انجام داد که آمریکا می‌خواست. خلیل‌زاد در نهایت یک ‌مهره‌ کثیف آمریکایی بود که منافع ملی این کشور را مدنظر گرفت. رجاله‌های سیاسی خائن افغانستان عکس‌گرفتن با او را افتخار می‌دانستند». «رنگین دادفر سپنتا» وزیر خارجه و مشاور امنیت ملی پیشین افغانستان هم درباره استعفای خلیل‌زاد گفت: «زلمای خلیل‌زاد نقش ویرانگرش را در روند اسارت‌باری به ‌نام صلح تکمیل کرد؛ نه‌تنها برخی رهبران ساده‌انگار را با خود همسو کرد، بلکه با استفاده از احساسات شوونیستی قومی این روند را ممکن کرد». همچنین «حبیب خان طوطاخیل» روزنامه‌نگار بین‌المللی افغان در واکنش به این استعفا نوشت: «خلیل‌زاد نقش بزرگی در ایجاد فاجعه در کنار رهبران افغان و البته پاکستان در افغانستان داشت». از سوی دیگر «میثم نظری» سخنگوی جبهه مقاومت پنجشیر در واکنش به استعفای خلیل‌زاد گفت: «دولت آمریکا باید تحقیقی کامل درباره معاملات پشت‌پرده زلمای خلیل‌زاد با گروه جنایتکار طالبان انجام دهد. در ۳ سال گذشته او با مشروعیت بخشیدن به یک گروه تروریستی، به افغانستان و آمریکا خیانت کرد و امتیازات زیادی را بدون اینکه چیزی عاید شود، به آنها داد».

«بلال سروری» خبرنگار شبکه خبری «تی‌آر‌تی ورلد» نیز درباره استعفای زلمای خلیل‌زاد نوشت: «خلیل‌زاد که پیش از این امتیازات زیادی به طالبان داده بود، با آزادی ۵ هزار زندانی طالبان در غیاب دولت سابق افغانستان موافقت کرد. تا زمانی که همه چیز به توافق نرسد، درباره هیچ مساله‌ای توافق نخواهد شد! فقط یک شعار بود». «کاوه کرامی» روزنامه‌نگار افغانستانی هم در واکنش به استعفای خلیل‌زاد نوشت: «خلیل‌زاد وعده صلح پایدار و غنی وعده دفاع از جمهوریت تا زمان مرگ‌شان را دادند.  همه اینها دروغ بود. ۹ هفته پس از فرار غنی، خلیل‌زاد استعفا کرد. مأموریت آنها با حاکمیت مجدد طالبان به پایان رسید. آنها باید پاسخگو باشند». 

همچنین «محمد تقی» نویسنده و تحلیلگر پاکستانی در نشریه دِ وایر نوشت: «پایان یک دوره وحشتناک برای خلیل‌زاد، تاجر کلاهبرداری که به سرزمین مادری خود خیانت کرد. او در تلاش برای تبدیل شدن به یک کیسینجر افغان- آمریکایی بود. او به تخریب پرستیژ افغانستان و آمریکا کمک بسیاری کرد». نیوزویک نیز به نقل از مقام‌های آمریکایی نوشت زلمای خلیل‌زاد، نماینده آمریکا در امور صلح افغانستان «اهرم فشار را به طالبان داد، پیوسته دولت افغانستان را تضعیف کرد و علاقه‌ چندانی به شنیدن دیدگاه‌های مختلف در درون دولت آمریکا نداشت».