گروه فرهنگ و هنر: جشنواره فیلم فجر تنها رویداد معتبر فرهنگی و هنری در کشور است که در دوران شیوع کرونا بدون کوچک‌ترین تغییرات ساختاری و با کمترین کم‌و‌کاستی نسبت به سال‌های پیشین برگزار شده و دور آتی آن هم قرار است بهمن‌ماه امسال همزمان با دهه فجر برگزار شود. بدون شک برپایی دوره پیشین جشنواره فیلم فجر در دوران کرونا با رعایت پروتکل‌های بهداشتی یکی از بهترین اقدامات مسؤولان وقت سازمان سینمایی کشور بود، زیرا جشنواره فیلم فجر به لحاظ اهمیت با هیچ یک از جشنواره‌های هنری دهه فجر قابل مقایسه نیست، به عنوان مثال جشنواره‌های موسیقی، تئاتر، هنرهای تجسمی و کتاب فجر که هر سال همزمان با دهه فجر برگزار می‌شوند نه‌تنها کوچک‌ترین تاثیری بر جریان هنری حاکم نمی‌گذارند، بلکه عدم برپایی این جشنواره‌ها هم به لحاظ خنثی بودن جریان جشنواره بعید است صدای اعتراض هنرمندان را در پی داشته باشد. اما شرایط جشنواره فیلم فجر از زمین تا آسمان با سایر جشنواره‌های هنری کشور متفاوت است، زیرا طی سال‌های اخیر به گواه کارشناسان و منتقدان سینما، جریان یک‌ساله سینمای کشور در حوزه تولید و اکران پس از اختتامیه جشنواره فیلم فجر رقم می‌خورد و از سوی دیگر اغلب هنرمندان متعهد و مطرح سینمای کشور چندین ماه قبل از برپایی جشنواره فیلم فجر تمام تلاش خود را می‌کنند تا هر طور شده جدیدترین اثر خود را برای نخستین‌بار در این جشنواره به نمایش بگذارند که بدون شک همین ۲ مساله نشان‌دهنده اهمیت زیاد جشنواره فیلم فجر است و بی‌دلیل نیست که لقب معتبرترین، مهم‌ترین و در عین حال جذاب‌ترین فستیوال هنری کشور برازنده جشنواره فیلم فجر است. 

از سوی دیگر فراخوان چهلمین دوره جشنواره فیلم فجر به دبیری مسعود نقاش‌زاده بتازگی منتشر شده که در این فراخوان آمده است چهلمین دوره جشنواره فیلم فجر همزمان با چهل‌و‌سومین سالگرد پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی همانند دوره‌های پیشین از ۱۲ تا ۲۲ بهمن ۱۴۰۰ در تهران برگزار خواهد شد و به دلیل ضرورت مراقبت‌های عمومی در شرایط همه‌گیری ویروس کرونا، چهلمین دوره جشنواره فیلم فجر بر پایه دستورالعمل‌های ستاد ملی مقابله با کرونا، برنامه‌ریزی و اجرا خواهد شد. 

امسال برنامه‌های جشنواره فجر شامل ۲ گروه اصلی «بخش‌های فرهنگی» و «بخش‌های رقابتی» است که بخش‌های فرهنگی جشنواره دربرگیرنده «گنجینه‌های سینمای ایران»، «همایش‌های علمی سینمای ایران»، «نشست‌های مطبوعاتی سینمای ایران» و «بزرگداشت و نکوداشت سینماگران ایران» است. 

در بخش‌های رقابتی جشنواره، برنامه‌های «چشم‌انداز سینمای ایران»، «تبلیغات سینمای ایران» و «بخش چشم‌انداز سینمای ایران» در نظر گرفته شده است که در کنار این بخش رقابت فیلم‌های سینمای ایران (سودای سیمرغ)، فیلم‌های مستند سینمایی و فیلم‌های کوتاه داستانی برگزار خواهد شد. از سوی دیگر، باید گفت به عنوان قاعده کلی، جشنواره فیلم فجر فقط فیلم‌هایی را که حداکثر در سال پیش از برگزاری جشنواره تولید شده و قبلا به جشنواره ارائه نشده، می‌پذیرد. بنابراین همه فیلم‌های متقاضی شرکت در هر یک از بخش‌های رقابتی، باید از سال ۱۳۹۹ به بعد تولید شده و در دوره گذشته جشنواره نیز مورد بازبینی هیأت انتخاب قرار نگرفته باشند و در هیچ یک از رویدادها، جشنواره‌ها و بازارهای سینمایی داخلی و خارجی به نمایش درنیامده باشند، البته این مساله برای آثار به نمایش درآمده در جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان مستثنا خواهد بود. همچنین جدول نمایش فیلم‌های بخش مسابقه سینمای ایران در تاریخ ۲۶ دی‏۱۴۰۰‬ اعلام و بر اساس این جدول، سامانه فروش بلیت فیلم راه‌اندازی خواهد شد. در بخش مسابقه فیلم‌های سینمای ایران، هیأت انتخاب از میان همه فیلم‌های متقاضی و واجد شرایط حضور در جشنواره (اعم از فیلم‌های اول و پویانمایی)، حداکثر ۲۲ فیلم سینمایی را برای داوری در بخش مسابقه سینمای ایران (سودای سیمرغ) برمی‌گزیند. 

این روز‌ها هنرمندان و نهاد‌های بسیاری در تدارک آماده‌سازی آثار خود برای ارسال به جشنواره فجر هستند که از این میان می‌توان به بنیاد سینمایی فارابی اشاره کرد که این بنیاد در سال ۱۴۰۰ آثار متعددی را روانه جشنواره خواهد کرد که در ادامه به آن پرداخته شده است. 

 

* یک فیلم با موضوع دفاع‌مقدس

فیلم سینمایی «دسته دختران» به نویسندگی و کارگردانی منیر قیدی، تصویری از مقاومت و ایثار زنان در روزهای پرتلاطم ابتدای جنگ و بر اساس روایت‌های واقعی از مقاومت ۳۴ روزه خرمشهر در دوران دفاع‌مقدس است. 

 

* یک فیلم با موضوع انقلاب اسلامی

فیلم سینمایی «خط نجات» به کارگردانی وحید موساییان، فیلمی درباره انقلاب اسلامی و روزهای پایانی رژیم پهلوی و نقش‌آفرینی افسران مسلمان در ارتش و مبارزات آنهاست. 

 

* ۲ فیلم اجتماعی

فیلم سینمایی «نگهبان شب» به نویسندگی و کارگردانی سیدرضا میرکریمی فیلمی اجتماعی است. همچنین فیلم سینمایی «شادروان» به نویسندگی و کارگردانی حسین نمازی نیز فیلمی اجتماعی درباره زندگی خانواده‌ای حاشیه‌نشین در شهر تهران است. 

 

* یک فیلم با مضمون معناگرا و دینی

فیلم سینمایی «بدون قرار قبلی» به کارگردانی بهروز شعیبی، فیلمی معناگرا و دینی است که از هویت و عشق ایرانیان به حضرت علی‌ابن‌موسی‌الرضا علیه‌السلام حرف می‌زند. 

 

* ۴ فیلم برای کودک، نوجوان و خانواده

فیلم سینمایی «بی رو» به نویسندگی و کارگردانی مرتضی‌علی عباس‌میرزایی، درباره زندگی توأم با مشکلات دروازه‌بان تیم‌ملی فوتبال ایران علیرضا بیرانوند است. فیلم تلاش‌های یک نوجوان علاقه‌مند فوتبال را برای رسیدن به سکوهای جهانی نشان می‌دهد. فیلم تلاش دارد امید را در بین نوجوانان زنده کند و نمونه‌ای را برای آنها به تصویر بکشد. 

همچنین فیلم سینمایی «لیپار» به نویسندگی و کارگردانی حسین ریگی نخستین فیلم سینمایی یک فیلمساز بلوچ است. این فیلم ژانر نوجوان در شهرستان چابهار ساخته شده و تلاش دارد تا زیبایی‌های استان سیستان‌وبلوچستان را به نمایش درآورد. فیلم سینمایی «بام‌بالا» به نویسندگی و کارگردانی سیدجمال سیدحاتمی نیز  فیلمی خانوادگی در جهت تحکیم خانواده و تلاش کودکان برای حفظ خانواده خودشان است. 

فیلم سینمایی «پسران دریا» به کارگردانی افشین هاشمی و حسین قاسمی‌جامی هم با موضوع نوجوان ساخته شده و از معدود فیلم‌های موجود در حوزه نوجوان است که روایت آن در ۲ اپیزود با ۲ قصه مستقل و در ۲ نقطه جغرافیایی متفاوت ارائه شده است. 

 

* یک فیلم حادثه‌ای

فیلم سینمایی «لایه‌های دروغ» به نویسندگی و کارگردانی رامین سهراب، فیلمساز جوان ایرانی- فنلاندی که نخستین فیلم او است، به یک موضوع اکشن و حادثه‌ای پرداخته است. 

 

* حضور چهره‌های شاخص پشت دوربین

از فیلم‌های فهرست بالا که در آنها فیلمسازان شاخصی دیده می‌شود تا ۶ فیلم سینمایی دیگری که در مراحل ساخت و تولید قرار دارند، تلاش شده به حضور چهره‌های شاخص سینمای ایران پشت دوربین توجه شود. همان‌طور که پیش‌تر اعلام شده بود با توجه به شرایط ناشی از شیوع بیماری «کووید-۱۹» و اثرات مستقیم آن بر اکران سینماها، بنیاد سینمایی فارابی علاوه بر اکران عمومی در سالن‌های سینما، جهت ارائه آثار سینمایی در پلتفرم‌ها و رسانه ملی با هدف ارتباط آثار با مخاطب و منتفع شدن صاحبان آثار، برنامه‌های خود را در این حوزه به اجرا درآورد و در این زمینه نیز فعالیت خود در تولید اثر را توسعه خواهد داد.

 

* تداوم توجه به فیلمسازان زن

منیر قیدی که فیلم اولش «ویلایی‌ها» در بنیاد سینمایی فارابی تولید شد، امسال هم فیلم «دسته دختران» را تولید کرده است. هر ۲ فیلم این فیلمساز زن با مضمون دفاع‌مقدس ساخته شده‌اند. 

 

* همچنان تأکید بر تنوع اقلیمی

امسال نیز فیلم‌هایی که در بنیاد سینمایی فارابی تولید شده، در نقاط مختلف کشور جلوی دوربین رفته‌اند که از آن جمله می‌توان به تولید «بدون قرار قبلی» در استان خراسان رضوی، «لیپار» در استان سیستان‌وبلوچستان و «پسران دریا» در استان مازندران و جزیره قشم استان هرمزگان اشاره کرد. 

 

* تولید مشترک در سال سخت

در ادامه برنامه‌های بنیاد در ارتقای کمی و کیفی تولیدات مشترک، امسال نیز فیلم «لایه‌های دروغ» در ایران و فنلاند فیلمبرداری شده و جزو تولیدات مشترک بنیاد سینمایی فارابی و شرکت‌های فنلاندی است.