معامله‌گران و شرکت‌های رصد کشتی می‌گویند واردات نفت ایران از سوی چین در ۳ ماه گذشته بالای نیم میلیون بشکه در روز مانده است، زیرا تخفیف مناسب آن به ریسک نقض تحریم‌های آمریکا می‌ارزد و چین خرید نفت ایران را امسال با وجود ادامه تحریم‌های آمریکا ادامه داده است. دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا در شرایطی که به دنبال مذاکرات هسته‌ای است، تاکنون تصمیم گرفته تحریم‌ها علیه افراد و شرکت‌های چینی را اجرایی نکند. 

پس از افت واردات در ژوئن و ژوییه از رکورد بالایی که در ماه مه مشاهده شد که به دلیل محدودیت سهمیه‌های واردات بود، پالایشگاه‌های خصوصی چین با صدور سهمیه‌های واردات جدید از سوی دولت، بار دیگر از خرید نفت ارزان‌تر ایران استقبال کردند. «اما لی» تحلیلگر بازار چین شرکت رصد نفتکش ورتکسا در گفت‌و‌گو با رویترز اظهار کرد: تخفیف چشمگیر نفت ایران و سهمیه واردات جدید، تقاضا از سوی پالایشگاه‌های خصوصی چین را تقویت کرده است. حاشیه سود پالایش قوی هم از این روند حمایت می‌کند. 

صادرات نفت ایران که اکنون حدود 3/1 میلیارد دلار در ماه ارزش دارد و عمده آن به چین می‌رود، منبع درآمد مهمی برای تهران است. ایران و قدرت‌های جهانی قرار است ۲۹ نوامبر مذاکرات هسته‌ای را از سر بگیرند تا توافق هسته‌ای را احیا کنند که زمینه را برای رفع تحریم‌های آمریکا علیه فروش نفت ایران هموار می‌کند. 

طبق آمار شرکت ورتکسا آنالیتیکس، صادرات نفت ایران به چین آگوست به ۶۶۰ هزار بشکه در روز و سپتامبر به ۵۴۵ هزار بشکه در روز رسید اما در اکتبر به ۴۷۰ هزار بشکه در روز کاهش یافت. این آمار نشان می‌دهد میانگین واردات ۳ ماهه ۵۶۰ هزار بشکه در روز بود که بالاتر از ۴۷۸ هزار بشکه در روز در ماه‌های ژوئن و ژوییه بوده است. صادرات نفت ایران به چین در ماه مه به رکورد ۷۳۰ هزار بشکه در روز صعود کرد در حالی که میانگین صادرات از ابتدای سال تا پایان اکتبر، ۵۶۲ هزار بشکه در روز بود. سایر شرکت‌های رصدکننده نفتکش اعلام کردند آمار ارائه شده از سوی ورتکسا برای مدت ۳ ماه مشابه برآورد آنهاست. 

همچنین «دانیل گربر» مدیرعامل شرکت پترولجستیک اظهار کرده است: اگر چه این حجم نسبت به ابتدای سال کمتر بوده است اما اگر چین موفق شود افزایش اخیر ابتلا به کووید را کنترل کند، با توجه به قیمت‌های بالاتر نفت، دیسیپلین اوپک در کنترل عرضه و تخفیف‌هایی که برای خرید نفت ایران وجود دارد، واردات بالاتر نفت ایران تعجب‌آور نخواهد بود. 

طبق آمار گمرکی، چین از ابتدای سال ۲۰۲۱ نفت از ایران وارد نکرده است، زیرا پالایشگاه‌های دولتی به دلیل تحریم‌های آمریکا در حاشیه مانده‌اند. نفت ایران که حدود ۶ درصد از واردات نفت چین را تشکیل می‌دهد، باعث واردات کمتر از برزیل و غرب آفریقا شده است. به گفته معامله‌گران، نفت ایران آخرین بار ۴ تا ۵ دلار ارزان‌تر از نفت برنت و حدود ۶ تا ۷ دلار ارزان‌تر از قیمت پایه نفت خاورمیانه بود. رضایت پکن از این معاملات هم به معامله‌گران و خریداران برای خرید نفت ایران جسارت بخشیده است. 

وزارت خارجه چین ماه گذشته به رویترز گفته بود معاملات تجاری میان چین و ایران باید محترم شمرده شود. چین از آمریکا می‌خواهد تحریم‌های یکجانبه نامشروع را هر چه سریع‌تر لغو کند. یک مقام ارشد دولت آمریکا در سپتامبر به رویترز گفت: واشنگتن از خرید نفت ایران توسط چین مطلع است و دیپلماسی را به عنوان یک مسیر موثرتر برای رسیدگی به این نگرانی انتخاب کرده است. این مقام که مایل نبود نامش فاش شود، گفت: آمریکا پیش از این تحریم‌ها را به کار بسته و اگر ضرورت داشته باشد، دوباره چنین خواهد کرد.