گروه سیاسی: دولت آمریکا به ریاست «جو بایدن» در آستانه ازسرگیری مذاکرات در وین برای مشخص شدن و تعیین تکلیف برجام به اقدامات تحریک‌آمیز و منافی حسن نیت خود ادامه می‌دهد. 

به گزارش «وطن‌امروز»، رئیس‌جمهور آمریکا که دولتمردان و تیم سیاست خارجی‌اش از ادامه مذاکرات وین استقبال کرده و ادعا می‌کنند ایالات متحده برای بازگشت به برجام آماده است، روز جمعه طی یادداشتی به وزارت خارجه آمریکا گفت به اندازه کافی عرضه نفت وجود دارد تا دیگر کشورها خرید نفت از ایران را کاهش دهند. به گزارش خبرگزاری رویترز، کاخ سفید ملزم است هر ۶ ماه یک بار تأیید کند که عرضه کافی نفت در جهان به منظور حفظ تحریم‌ها علیه ایران که سال ۲۰۱۲ در دوران ریاست‌جمهوری «باراک اوباما» تحمیل شد، وجود دارد. بایدن در یادداشت خود به وزارت خارجه آمریکا گفت: «مطابق تصمیمات قبلی، عرضه کافی نفت و فرآورده‌های نفتی از کشورهایی به غیر از ایران وجود دارد تا امکان کاهش حجم نفت و فرآورده‌های نفتی خریداری شده از ایران یا از طریق مؤسسات مالی خارجی فراهم شود». بنا بر گزارش رویترز، طبق تحریم‌های آمریکا، خریداران نفت از ایران با خطر تحریم‌های ثانویه روبه‌رو هستند که به مفهوم قطع ارتباط آنها با مراکز و امکانات تجاری و مالی آمریکاست. اهمیت اظهارات بایدن آنجاست که این یادداشت از سوی رئیس‌جمهور آمریکا در آستانه نشست مجازی روز دوشنبه هفته جاری (۲۴ آبان‌ماه) وی با «شی جین پینگ» رئیس‌جمهور چین مطرح شده است.

آمریکا از ماه‌های ابتدایی آغاز به کار جو بایدن در بال غربی کاخ سفید در عین تلاش برای مقابله با چین، رایزنی‌های دیپلماتیک متعددی را با پکن در موضوع نفت ایران انجام داده و سطح تماس‌های خود را با پکن برای متقاعد کردن چینی‌ها نسبت به توقف خرید نفت از ایران افزایش داده است. 

این مساله تا آنجا برای واشنگتن دارای اهمیت بود که موجب شد اوایل مردادماه «وندی شرمن» از معماران توافق هسته‌ای با ایران در دولت اوباما و معاون فعلی وزیر خارجه آمریکا، جهت وادار کردن دولت «شی جین‌ پینگ» برای عدم خرید نفت از ایران، به چین سفر کند. اما به‌رغم فعالیت‌های آمریکا برای محدود کردن صادرات نفت ایران، خریداران چینی با وجود تحریم‌های آمریکا به واردات نفت ایران ادامه می‌دهند. واشنگتن‌تایمز طی روزهای گذشته گزارش داد از سال گذشته میلادی، میزان خرید نفت ایران توسط چینی‌ها به روزانه یک میلیون و 160 هزار بشکه رسیده است. افزون بر این، بر اساس جدیدترین گزارش ماهانه اوپک، قیمت نفت سنگین ایران در ماه میلادی گذشته رشد 9/10 درصدی داشته و با 06/8 دلار افزایش به 14/82 دلار رسیده است. این اتفاقات برای دولت آمریکا در آستانه شروع دور جدید مذاکرات خوشایند به نظر نمی‌رسد. 

ماه گذشته یک مقام ارشد آمریکایی که خواست نامش فاش نشود به رویترز گفت: ما از خریدهای نفتی شرکت‌های چینی از ایران آگاهیم و از اختیارات تحریمی خود استفاده کرده‌ایم. این مقام آمریکایی اضافه کرد: ما به صورت دیپلماتیک با چینی‌ها به عنوان بخشی از گفت‌وگوی خود درباره سیاست ایران برخورد کرده‌ایم و فکر می‌کنیم به طور کلی، این روش موثرتری برای رسیدگی به نگرانی‌های ما است. 

با این حال اقدامات دولت بایدن در این باره به دیوار بلند چین برخورد کرده و پکن تاکنون به خواست آمریکایی‌ها اعتنایی نکرده است. سخنگوی وزارت خارجه چین ماه گذشته در واکنش به خبرگزاری رویترز در جریان نشست خبری خود اعلام کرد: همکاری چین با ایران طبق مقررات حقوق بین‌الملل و قوانین بین‌المللی است. هوآ چونینگ ادامه داد: چین و ایران همواره با رعایت اصول برابری و منفعت متقابل، رابطه برد- برد و تجاری‌سازی، همکاری کرده‌اند. دیپلمات چینی گفت: چین قاطعانه با هر گونه تحریم یکجانبه مخالف است و از ایالات متحده می‌خواهد در اسرع وقت از اعمال قوانین داخلی خود (درباره تحریم‌های یکجانبه ایران) بر نهادها و اشخاص طرف ثالث دست بردارد. 

 

* دست خالی جو و شرکا

در گزارشی که وال‌استریت ژورنال در تابستان منتشر کرد مقامات آمریکایی به این روزنامه گفتند: «در اقتصاد ایران چیز زیادی برای تحریم کردن باقی نمانده، [تحریم] فروش نفت ایران به چین غنیمت است».

این عبارتی کلیدی است که شاید به روشنی وضعیت واشنگتن و تهران را در حال حاضر توصیف می‌کند. ایران پس از عبور مطمئن از کارزار فشار حداکثری که دولت بایدن به تداوم آنها به عنوان «حفظ یک تهدید معتبر» روی ایران حساب باز کرده بود، به یک نقطه ثبات رسید و با تقویت چرخه «بازدارندگی هسته‌ای» با ذخایر کلیدی و رو به تصاعد اورانیوم 20 و 60 درصد، منازعه «اهرم‌های فشار» را به نقطه تعادل رساند. ایران با توسعه برنامه هسته‌ای و گسترده‌تر کردن ابعاد آن که برای آمریکا و اسرائیل سرسام‌آور به نظر می‌رسد، زمان را علیه دولت بایدن و شرکایش کرد. از همین رو است که ایالات متحده تا آغاز گفت‌وگوها در وین همچنان در جست‌وجوی یک برگ برنده و کارت بازی موثر برای رونمایی در وین است. 

دست واشنگتن تا حدی خالی است که دنیس راس، دیپلمات کهنه‌کار آمریکایی چندی قبل به دولت بایدن متذکر شد: «ترس را به ایران برگردانید!» مشاور سیاست خارجی رئیس‌جمهور آمریکا در زمان «باراک اوباما» گفت: «ایران، مذاکرات را به عنوان امتیاز به ما تلقی می‌کند. تهران فکر می‌کند بالا و پایین کردن ترس از برنامه هسته‌ای‌اش باعث پذیرش طرح «بیشتر در برابر کمتر» [از سوی آمریکا] خواهد شد، به این معنا که رفع تحریم‌ها بیشتر از آنچه در برجام آمده، باشد و در ازای آن ایران امتیازهای کمتری بدهد. برای اینکه به دیپلماسی شانس بدهیم باید ترس ایران از خودمان را برگردانیم».

 

* تقابل بایدن با حسن‌نیت!

همزمان با اعلام آمادگی‌ها برای ازسرگیری مذاکرات وین، رئیس‌جمهور آمریکا در اقدامی تناقض‌آمیز با ادعاهای کاخ سفید مبنی بر آمادگی برای بازگشت به برجام، سه‌شنبه هفته گذشته «وضعیت اضطراری ملی» در قبال ایران را برای یک سال دیگر تمدید کرد. در بیانیه بایدن که توسط کاخ سفید منتشر شد، آمده است: ۱۴ نوامبر ۱۹۷۹ (۲۳ آبان ۱۳۵۸) رئیس‌جمهور وقت، وضعیت اضطراری ملی را درباره ایران اعلام کرد تا با تهدید فوق‌العاده و غیرمعمولی که برای امنیت ملی، سیاست خارجی و اقتصاد آمریکا به دلیل شرایط در ایران ایجاد شده بود، تقابل شود. در بیانیه کاخ سفید آمده است: «روابط ما با ایران هنوز عادی‌سازی نشده و روند اجرای توافق‌ها با ایران به تاریخ ۱۹ ژانویه ۱۹۸۱ (۲۸ دی‌ماه ۱۳۵۹) همچنان ادامه دارد. به همین دلیل، وضعیت اضطراری ملی اعلام شده در تاریخ ۱۴ نوامبر ۱۹۷۹ و اقدامات تطبیق یافته در آن تاریخ برای تعامل با شرایط اضطراری، باید پس از تاریخ ۱۴ نوامبر ۲۰۲۱ (۲۳ آبان ۱۴۰۰) ادامه یابد. بنابراین بر اساس قانون وضعیت اضطراری ملی، من برای یک سال دیگر وضعیت اضطراری ملی درباره ایران را تمدید می‌کنم».

***