فرزانه غلامی تبار: چند سالی می‌شود سریال‌های نمایش خانگی با ورود عوامل سینمایی رنگ‌و‌بوی خاصی به خود گرفته است و تهیه‌کنندگان این سریال‌ها با پرداخت دستمزدهای نجومی پای ستاره‌های سینما را به سریال‌های نمایش خانگی باز کرده‌اند. از سوی دیگر با افزایش درآمد پلتفرم‌ها، دست تهیه‌کنندگان برای پرداخت دستمزدهای نجومی بازتر شده است. اوایل سال 95 بود که شبکه‌ نمایش خانگی محصولی پرمخاطب را به مخاطبانش معرفی کرد: «شهرزاد»؛ سریال تاریخی رنگ و لعاب‌داری که روز‌به‌روز به تعداد تماشاگرانش افزوده می‌شد و رکوردهای شبکه‌ نمایش خانگی را یکی پس از دیگری می‌شکست. شهرزاد را می‌توان پدیده فرهنگی سال 95 نامید. از یک سو اقبال طیف‌های مخاطبان به این اثر و از سوی دیگر نظر مساعد منتقدان سینما و تلویزیون،‌ شهرزاد را تبدیل به یکی از پرمخاطب‌ترین محصولات فرهنگی سال کرده بود. پوسترهای شهرزاد در همه‌ جای شهر دیده می‌شد، مطبوعات و مجلات مصاحبه‌های رنگارنگی با بازیگران سریال انجام می‌دادند، هشتگ‌های مختلفی برای حمایت از سریال شهرزاد و نقد عملکرد سریال‌های ضعیف صداوسیما در سال 95 در فضای مجازی ترند شد و حتی سالن‌های سینما در تهران به اکران قسمت‌های جدید سریال شهرزاد می‌پرداختند. همه چیز به ظاهر برای نماینده سریال‌های نمایش خانگی خوب پیش می‌رفت که ناگهان ورق برگشت و شیرینی این اتفاق فرهنگی، دیری نپایید؛ در میانه‌ راه انتشار شهرزاد، سرمایه‌گذار اصلی این سریال به اتهام شراکت در اختلاس صندوق ذخیره‌ فرهنگیان و پولشویی، تحت تعقیب قرار گرفت. اخبار غیررسمی حکایت از آن داشت پرمخاطب‌ترین سریال سال 95، با پول کثیف ساخته شده است. مردم به شبکه‌های اجتماعی بازیگران و عوامل سریال حمله کردند و عدم پاسخگویی عوامل، باعث شکل گرفتن پویش «نه به شهرزاد» در شبکه‌های اجتماعی شد. اعتراضات مردم علیه ساخته شدن این سریال با پول‌های کثیف، ریشه در مسائل آن زمان کشور نیز داشت. در سال‌های پایانی دهه‌ ۸۰ و آغازین دهه‌ ۹۰، به یک‌ باره نام‌هایی ناآشنا وارد عرصه‌ فرهنگ کشور شده و به عنوان سرمایه‌گذار به تولید فیلم پرداختند. در واقع بخشی از اعتراض مخاطبان در آن زمان به این بود که چرا وزارت ارشاد که متولی رسمی تولیدات نمایشی در سینما و شبکه نمایش خانگی بوده است، نظارتی بر ورود پول‌های کثیف به این عرصه‌های فرهنگی نداشته است، آن هم در شرایطی که مشخص شده بود عرصه تولیدات نمایشی از اهداف محبوب مفسدان اقتصادی کشور است، در واقع مسائل مالی سریال شهرزاد، درباره برخی دیگر از آثار شبکه نمایش خانگی چون «ماه تی‌تی» و «شاهگوش» نیز تکرار شد و حتی برخی از سرمایه‌گذاران شبکه نمایش خانگی دستگیر و در دادگاه مجرم شناخته شدند. همه این عوامل در کنار حواشی‌ای که محتوای برخی سریال‌های نمایش خانگی عرضه می‌کردند منجر به این مساله شد که به لحاظ قانونی مجوزهای سریال‌های نمایش خانگی در قالب تمام فعالیت‌های «وی او دی‌ها» تحت نظر ساترا انجام شود و عملا دیگر وزارت ارشاد هیچ نقش نظارتی بر سریال‌های نمایش خانگی نداشته باشد. انصافا هم طی این یکی، دو سالی که تمام مجوزهای نمایش خانگی تحت نظر ساترا صادر می‌شد، فضای سریال‌های نمایش خانگی با کمترین حاشیه ممکن به کار خود ادامه داده است، هر چند در این مدت با چالشی چون توقیف سریال «قبله عالم» مواجه شد اما مدیریت مناسب ساترا از ایجاد حواشی بیشتر در این باره جلوگیری کرد.

حالا این روزها با روی کارآمدن دولت سیزدهم و تغییرات اعمال شده در وزارت ارشاد و سازمان سینمایی حرف و حدیث‌های جدیدی پیرامون نظارت بر عملکرد سریال‌های نمایش خانگی مطرح شده است و حتی گمانه‌زنی‌هایی درباره اختلاف نظرها میان وزارت ارشاد دولت سیزدهم و مدیران جدید رسانه ملی به گوش می‌رسید تا اینکه محمدمهدی اسماعیلی، وزیر ارشاد درباره نظارت بر نمایش خانگی و ساترا گفت: با آقای دکتر جبلی، رئیس رسانه ملی هماهنگ کردیم؛ به سرعت و بزودی تصمیم مشترکی برای این موضوع خواهیم گرفت. تفاهم کردیم که سازمان صداوسیما و وزارت ارشاد بنشینند و مساله را حل کنند. وزارت ارشاد تکالیف ذاتی دارد و قانون هم که عوض نشده است؛ امروز یکسری رسانه‌های جدیدی شکل گرفته و دچار ابهاماتی شده است. موضع بنده به عنوان وزیر ارشاد مشخص است اما به هر حال این موضوع باید با همفکری و مشارکت بین بخش‌های درگیر با موضوع حل شود. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تأکید کرد: در اینجا شورای عالی فضای مجازی را داریم، نهادهای بالادستی را داریم و آقای دکتر جبلی و سازمان صداوسیما همانند وزارت ارشاد دغدغه این موضوع را دارند. تفاهم کردیم که در چند روز آینده سر این موضوع به یک دیدگاه مشترک برسیم و این تفاهم را در نهادهای بالادستی خود به تصویب می‌رسانیم و ان‌شاءالله در معرض دید همه مردم قرار خواهیم داد. وزیر ارشاد در حالی این مباحث را چند روز پیش مطرح کرد که تا به امروز هیچ کدام از مسؤولان صداوسیما نسبت به تغییرات احتمالی شیوه نظارت بر نمایش خانگی هیچ اظهارنظری نداشته‌اند و باید منتظر روزهای آینده باشیم، از سوی دیگر برخی شنیده‌های غیررسمی حکایت از تفاهم وزارت ارشاد با صداوسیما بر اساس تقسیم‌بندی نظارت بر آثار نمایش خانگی دارد به طوری که احتمال دارد صدور مجوزها و نظارت سریال‌های نمایش خانگی برعهده نمایش خانگی باشد و مابقی آثار نمایش خانگی و موارد وی‌او‌دی‌ها همانند سابق تحت نظر ساترا به فعالیت خود ادامه دهند. اگر این اتفاق رخ دهد از آن جهت که بیش از 90 درصد عوامل تولید سریال‌های نمایش خانگی از عوامل آثار سینمایی هستند تا سریال‌های تلویزیونی، سازمان سینمایی ارشاد می‌تواند تعامل بهتری با این عوامل برقرار کند تا مسؤولان صداوسیما. 

***