گروه سیاسی: سال گذشته در چنین روزی خبر ترور و شهادت دانشمند هسته‌ای و دفاعی کشور، شهید دکتر محسن فخری‌زاده موجب بهت و حیرت جامعه شد. نام این دانشمند ایرانی که در منطقه آبسرد دماوند با سلاح خودکار و کنترل از راه دور توسط رژیم صهیونیستی هدف قرار گرفت، به عنوان یکی از ۵ شخصیت ایرانی در فهرست ۵۰۰ نفره قدرتمندترین افراد جهان از سوی نشریه آمریکایی فارن پالیسی آمده بود. 

به گزارش «وطن‌امروز»، شهید فخری‌زاده را باید از پیشگامان تثبیت دانش هسته‌ای در کشور دانست که نقش بی‌بدیلی را در ارتقا و پیشرفت صنعت هسته‌ای و دفاعی ایران ایفا کرد به طوری که هنوز ابعاد بسیاری از فعالیت‌های این دانشمند کشورمان برای همگان روشن نیست. نقش شهید فخری‌زاده در این موضوع به اندازه‌ای برجسته است که دشمنان ایران حتی پس از اتمام پروژه‌های کلان این دانشمند، دست از تلاش برای حذف فیزیکی او برنداشتند و برای سال‌های طولانی این شهید در صدر فهرست ترور سازمان‌های امنیتی و جاسوسی آمریکا و اسرائیل قرار داشت. 

محسن فخری‌زاده تنها دانشمند هسته‌ای ایرانی است که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر وقت رژیم صهیونیستی نام او را مستقیما در نمایش تلویزیونی‌اش علیه برنامه هسته‌ای ایران به زبان آورد. همچنین ‏ایهود اولمرت، نخست‌وزیر اسبق اسرائیل هم در گفت‌وگویی اذعان کرده بود: «من فخری‌زاده را خوب می‌شناسم؛ خودش نمی‌داند چقدر او را می‌شناسم. او مصونیتی ندارد!»

ابعاد فعالیت‌های علمی و اقدامات شهید فخری‌زاده در صنایع دفاعی و هسته‌ای کشور طی سالیان طولانی در رصد دستگاه‌های امنیتی و اطلاعاتی آمریکا و رژیم صهیونیستی به واسطه دسترسی گسترده بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به برنامه هسته‌ای ایران و افراد دخیل در آن قرار گرفته بود، تا جایی که نام فخری‌زاده تحت عنوان «دانشمند ارشد وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح و رئیس پیشین مرکز تحقیقاتی فیزیک (PHRC)» ۲۴ مارس ۲۰۰۷ میلادی در فهرست تحریم‌شدگان ایران توسط شورای امنیت سازمان ملل قرار گرفت. 

درباره نقش کارکنان سازمان بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) در ارائه اطلاعات به سرویس‌های جاسوسی باید به گزارش سال 2008 واشنگتن‌پست اشاره کرد که طی آن می‌نویسد: کارکنان سازمان بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) به خبرنگار واشنگتن‌پست گفته‌اند آنها چندین‌بار از محسن فخری‌زاده برای صرف چای و صحبت درباره برنامه اتمی دعوت به عمل آورده‌اند اما طی ۲ سال گذشته همه این دعوت‌ها رد شده است. نکته حائز اهمیت اینکه پس از توافق هسته‌ای برجام، حجم بازرسی‌های آژانس به طور فزاینده‌ای افزایش یافت به ‌طوری که طبق گفته‌ محمدجواد ظریف، 92 درصد فعالیت‌های بازرسی آژانس مختص ایران بوده است. در همین راستا یوکیا آمانو، مدیرکل سابق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سفر تیر 94 به ایران از مقامات ایرانی خواسته بود اجازه مصاحبه با 25 دانشمند هسته‌ای را بدهند. در صدر لیست درخواستی آمانو، نام شهید فخری‌زاده قرار داشت. 

 

* بازدارندگی مخدوش‌شده

ترور شهید فخری‌زاده در روزهایی انجام گرفت که دولت روحانی به عنوان دولت مستقر در ایران پس از شهادت و ترور سردار قاسم سلیمانی هم به دنبال حفظ برجام بود و این ادراک را در طرف آمریکایی و صهیونیستی شکل داده بود که احساس کنند در توان بازدارندگی ایران رخنه کرده‌اند و ایران، در صورت هر گونه ضربه‌ای بنای پاسخ سریع و سخت ندارد. دلیل آن هم گویا بود؛ آنها به این برآورد رسیدند که در ایران یک جریان قدرتمند بقای خود را به انجام تعامل با دولت آمریکا و حفظ برجام به هر قیمت گره ‌زده و برای رسیدن به آن حاضر است هر هزینه‌ای را به کشور تحمیل کند. به عبارتی این جریان داخلی در ایران مانع ایجاد یک انسجام تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی در واکنش به تهدیدات است. دولت دوازدهم حتی در واکنش به اقدامات مخرب طرف آمریکایی مثل خروج از برجام و کلید زدن پروژه کارزار فشار حداکثری از سوی دونالد ترامپ، از واکنش و مقابله به مثل صرف نظر کرد تا توافق هسته‌ای آسیب نبیند. این راهبرد منفعلانه که دولت آن را صبر استراتژیک می‌نامید، در مراحل بعدی هم ادامه پیدا کرد. گفتنی است صبر استراتژیک اصطلاحی است که پس از خروج آمریکا از برجام و بی‌خاصیت شدن این توافق، توسط دولت روحانی استفاده می‌شد. معنای عملیاتی این راهبرد معرفی شده نیز در عدم اقدام متقابل در برابر آمریکا و اروپا و دوری از بازگشت کامل به فعالیت‌های هسته‌ای گذشته‌ کشور نمایان شد. 

با درک همین شرایط، تیم ترور رژیم صهیونیستی در هماهنگی با کاخ سفید از لحاظ زمانی، حد فاصل بین انتخابات ریاست‌جمهوری 2020 آمریکا و زمان انتقال قدرت از ترامپ به بایدن را برای ترور شهید فخری‌زاده انتخاب کرد. این ادراک در طرف مقابل ایجاد شده بود که دولت ایران منتظر آغاز به کار بایدن است و به همین دلیل از هر گونه چالشی با آمریکا خودداری می‌کند و در برابر اقدامات آمریکا واکنشی نشان نخواهد داد. در آن مقطع گروه بین‌المللی بحران از یک مقام ایرانی نقل قول کرد: «ایران با امید به تغییر در دولت آمریکا، سعی خواهد کرد کاری نکند احتمال بازگشت دولت بعدی آمریکا به برجام را به خطر بیندازد». واکنش ملایم رئیس‌جمهور سابق ایران این گزاره را تایید می‌کند. 

حسن روحانی یک روز پس از شهادت شهید فخری‌زاده گفت: این ترور وحشیانه نشان می‌دهد دشمنان ما در هفته‌های پراضطرابی هستند؛ هفته‌هایی که احساس می‌کنند دوران فشار آنها کم می‌شود و شرایط جهانی تغییر می‌کند و برای آنها مهم است که از این چند هفته حداکثر استفاده را ببرند تا هم بتوانند شرایط نامطمئنی را در منطقه به وجود بیاورند و هم توجهات جهانی در این روزها از ترور و ارعابی که در مناطق اشغالی به وجود آورده‌اند، به مشکلات و مسائل دیگر معطوف شود. وی تصریح کرد: همه اتاق‌های فکر و همه دشمنان ایران بخوبی بدانند ملت ایران هوشمندتر و حکیم‌تر از آن هستند که در دام توطئه صهیونیست‌ها بیفتند. آنها در فکر یک آشوب و بلوا بودند و بدانند ما دست آنها را از پیش خواندیم و آنها موفق نخواهند شد به اهداف خبیثانه خودشان دست پیدا کنند. 

جالب اینجاست که چند ماه قبل از ترور شهید فخری‌زاده تاسیسات نطنز هم مورد حمله وسیعی قرار گرفته بود و دولت باز هم واکنشی مشابه اتخاذ کرده بود. عباس عراقچی، معاون سیاسی وزارت امور خارجه دولت دوازدهم 4 روز پس از انفجار نطنز گفت: «نباید اجازه دهیم آمریکا ایران را مجددا به عنوان یک تهدید امنیتی معرفی کند. هر حرکتی که ایران را در عرصه بین‌المللی به عنوان یک تهدید معرفی کند، بازی در زمین آمریکاست. تحولات اخیر آمریکا وضعیت ترامپ را دشوار کرده و در چنین شرایطی هر اقدامی ممکن است، بنابراین نباید بهانه‌ای به آمریکا بدهیم که ایران را به وجه‌المصالحه رقابت‌های انتخاباتی آمریکا تبدیل کند». پس از این اتفاق «مارک دوبوویتز» مدیر اجرایی بنیاد دفاع از دموکراسی (FDD) و «جیکوب نیجل» مشاور ارشد این نهاد در مقاله‌ای به تاریخ 31 آگوست2020 (10شهریور99) تحت عنوان «مقابله با ایران قبل از انتخابات نوامبر» توصیه‌هایی را مبنی بر خرابکاری و اخلال در تاسیسات هسته‌ای، زیرساخت‌های موشکی و نظامی ایران به سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا، اسرائیل و سایر کشورهای غربی انجام داد. وی در توصیه‌ای به سازمان‌های اطلاعاتی کشورهای غربی بیان کرد: «در حالی که آژانس انرژی‌ اتمی وظیفه خود را دنبال می‌کند، سرویس‌های اطلاعاتی ایالات متحده، اسرائیل و دیگر قدرت‌های غربی باید به تلاش‌های مخفیانه برای جلوگیری از برنامه هسته‌ای غیرقانونی ایران و فعالیت‌های هسته‌ای ادامه دهند». وی صراحتا عنوان می‌کند: «ایالات متحده، اسرائیل و دیگر دولت‌هایی که احتمالا درگیر آن هستند، باید به ضربه ‌زدن به تاسیسات هسته‌ای ایران، زیرساخت‌های موشکی و نظامی ایران و همچنین نیروهای ایرانی و نیابتی در منطقه ادامه دهند».

نیویورک‌تایمز اواخر شهریور امسال در گزارشی با اشاره به جزئیات ترور شهید فخری‌زاده نوشت: آماده‌سازی برای ترور پس از مجموعه‌ای از ملاقات‌ها در پایان سال ۲۰۱۹ و در اوایل سال ۲۰۲۰ بین مقامات اسرائیلی، به رهبری مدیر موساد، یوسی کوهن و مقامات عالی‌رتبه آمریکایی از جمله رئیس‌جمهور دونالد ترامپ، وزیر خارجه مایک پمپئو و رئیس سازمان سیا جینا هاسپل آغاز شد. 

در این گزارش آمده است: سال ۲۰۱۸ بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، یک کنفرانس مطبوعاتی برای نشان دادن اسنادی که موساد از بایگانی هسته‌ای ایران سرقت کرده بود، ترتیب داد. وی با استدلال اینکه ثابت کردند ایران هنوز برنامه تسلیحات هسته‌ای فعال دارد، چندین بار از آقای دکتر فخری‌زاده نام برد. او گفت: «این نام را به خاطر بسپارید؛ فخری‌زاده!» در ادامه این گزارش ادعا شده است: هر دو کشور از واکنش نسبتا نازل ایران به ترور سرلشکر قاسم سلیمانی، فرمانده نظامی ایران در حمله پهپادی آمریکا که با کمک اطلاعات اسرائیل در ژانویه ۲۰۲۰ ترور شده بود، جسور شده بودند. این ضربه نشان داد ایران یا قادر به پاسخگویی شدیدتر نیست، یا تمایلی به آن ندارد.

***

این موضوع که فعالیت‌های بازرسی آژانس مورد استفاده سرویس‌های امنیتی آمریکا و اسرائیل علیه دانشمندان ایرانی قرار گرفته، ماجرای پنهانی نیست و عجیب نیست که رافائل گروسی در ایام سالگرد ترور دانشمند برجسته هسته‌ای ایران تلاش‌های بی‌وقفه‌ای برای بازگرداندن چشم نظارتی آژانس در ایران انجام می‌دهد؛ اقدامی که برای سرویس‌های جاسوسی صهیونیستی و آمریکایی برای تکرار عملیات‌های خرابکارانه در ایران ضروری به نظر می‌رسد. 

اصرار مدیرکل آژانس برای بازگشت دسترسی‌های نظارتی‌ آژانس به مجتمع تسای کرج در حالی است که پرونده حمله خرابکارانه به این مکان هنوز بسته نشده و گروسی به همراه مجموعه تحت امرش هنوز از واکنش روشن نسبت به این اقدامات خرابکارانه اسرائیل که در نتیجه نشت اطلاعات تاسیسات هسته‌ای ایران توسط بازرسان آژانس حاصل شده، امتناع می‌کند. اگر قرار به تکرار این فرآیند باشد، تهران به این ارزیابی می‌رسد که بازرسی آژانس ماهیتا معنای خود را از دست می‌دهد. جالب اینجاست که رافائل گروسی در آخرین موضع خود باز هم از این مساله فرار کرد. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مصاحبه با شبکه «پرس ‌تی‌وی» درباره درز اطلاعات محرمانه از این نهاد بین‌المللی اعلام کرد آژانس هیچ ظرفیتی برای کنترل این موضوع ندارد. گروسی در این باره گفت: آژانس از همه اطلاعاتی که کسب می‌کند، حفاظت می‌کند و اگر افرادی هستند که اطلاعات را درز می‌دهند، آژانس هیچ ظرفیتی برای کنترل این موضوع ندارد! مقامات ایرانی طی ماه‌های گذشته یادآور شدند آژانس، آمریکا و ۳ کشور اروپایی نمی‌توانند هم در برابر اقدامات تروریستی رژیم صهیونیستی سکوت کنند و جلوی آن را نگیرند و هم خواهان تداوم نظارت و حضور دوربین‌های آژانس در تأسیسات تحت خرابکاری تروریستی باشند. شاید مشهورترین گزاره درباره جاسوسی بازرسان آژانس اظهارنظر «جی کارنی» سخنگوی وقت کاخ سفید باشد که سال 1391 وقتی از زیر نظر بودن برنامه هسته‌ای ایران توسط آمریکا صحبت به میان آورد، گفت: «بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چشم‌های ما هستند». جالب اینجاست که حتی چند ماه قبل از انعقاد برجام، اندیشکده بروکینگز در گزارشی نوشت: «حضور بازرسان فرصت‌های جدیدی برای جمع‌آوری اطلاعات فراهم خواهد کرد. نه ‌تنها سازمان‌های اطلاعاتی از گزارش‌های بازرسی درباره برنامه هسته‌ای ایران سود خواهند برد، بلکه آزاد خواهند بود دیگر حوزه‌های علمی و زیرساخت‌های صنعتی ایران را نیز بررسی کنند»؛ موضوعی که نشان می‌دهد پذیرش بازرسی‌های غیرمعمول و فراتر از مراکز هسته‌ای نه ‌تنها کمکی به تضمین صلح و امنیت برای ایران نکرد، بلکه کارکردی عکس داشت و راه را برای اقدامات ضدامنیتی بعدی هموار کرد. «ارنست مونیز» وزیر انرژی ایالات متحده آمریکا صراحتا اعلام کرد بازرسان آژانس «تربیت‌شده‌ آمریکا» هستند و تجهیزات بازرسی آژانس نیز از سوی آمریکا در اختیار آنها قرار گرفته است. چندی بعد ژنرال «فرانک جی‌کولتز» معاون مونیز با حضور در جلسه استماع کمیته روابط خارجی سنای آمریکا گفت: «ما بنا به درخواست آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، شماری از نیروهای خود (حدودا 80 نفر) را برای بخش پادمان‌های آژانس اختصاص می‌دهیم». کولتز با بیان اینکه آزمایشگاه‌های ملی ایالات متحده فناوری‌ها و فرآیندهای بسیاری را طراحی می‌کنند، تصریح کرد: «بخشی از فرآیند آنها برای استمرار بازرسی‌ها و پایش‌های مستمر است و فعالیت‌ها در این زمینه ادامه دارد». معاون وزیر انرژی آمریکا در نهایت گفت دوربین‌ها و تجهیزات پایشی بازرسان آژانس نیز در یکی از این آزمایشگاه‌ها ساخته می‌شود و در ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد. 

***