محمدرضا کردلو: مراسم اختتامیه پنجمین جشنواره تلویزیونی مستند و تقدیر از برگزیدگان این رویداد تلویزیونی برگزار و از فعالیتهای 2 مستندساز نامآشنای کشور تقدیر شد. مراسم اختتامیه پنجمین جشنواره تلویزیونی مستند با حضور مسؤولان صداوسیمای ملی در مرکز همایشهای بینالمللی صداوسیما برگزار شد.
در این مراسم، برگزیدگان 3 بخش «فیلم مستند»، «عکس» و «مستندنگاری» معرفی و تجلیل شدند. همچنین در بخش دیگری از مراسم اختتامیه پنجمین جشنواره تلویزیونی مستند، آیین بزرگداشت 2 مستندسازان باسابقه کشور برگزار شد. بر این اساس، سعید رشتیان و مرتضی شعبانی 2 مستندساز نامآشنا و پیشکسوت کشورمان در این آیین تجلیل شدند.
پنجمین دوره جشنواره تلویزیونی مستند که با شعار «روایت حقیقت در قاب واقعیت» با انتشار فراخوان در بخشهای فیلم مستند، عکس مستند و مستندنگاری از خردادماه امسال آغاز به کار کرده بود، امسال هم شاهد ارسال آثار قابل توجهی در بخشهای مستند نیمهبلند، مستند کوتاه و مستند بلند بود که این مساله ناشی از اهمیت بالای این جشنواره در میان اهالی مستند است.
اما نکتهای که نباید فراموش کرد این است که ارتباط با مخاطب، دغدغهای است که هر مستندسازی با آن عجین است، بویژه آنکه به واسطه چرخه تعریفشده برای سینمای مستند، به غیر از نمایش در جشنوارهها و اکرانهای خصوصی، معمولا عموم آثار مستند از طریق فروش اینترنتی در اختیار مخاطبان قرار میگیرد؛ هر چند در سالهای اخیر با توجه به روند رو به رشد فعالیت سامانههای VOD، عرضه آثار مستند نیز همچون سایر محصولات نمایشی به شکل گستردهتری در بستر فضای مجازی پیگیری میشود ولی هنوز هم مخاطب تلویزیون چه از منظر تعداد و چه از منظر تنوع، اختلاف زیادی با فضای مجازی دارد و از این نظر بهترین راه برای ارتباط مستندسازان با مخاطبان، تلویزیون است.
راهاندازی جشنواره تلویزیونی مستند که این روزها پنجمین دوره آن در حال برگزاری است را هم باید اتفاقی در همین راستا دید؛ مسیری برای تسهیل ارتباط میان مستندسازان و مخاطبان که حالا چند سالی میشود در یکی از شبکههای تخصصی تلویزیون یعنی شبکه مستند آغاز شده است. امسال اما این جشنواره ویژگیهای مهم دیگری نیز داشت که قطعا یکی از آنها را باید برگزاری این رویداد در شرایط کرونایی فعلی دانست.
پرسشی که در این میان وجود دارد، این است: چند درصد احتمال دارد یک اثر مستند آن هم در جشنوارههای فیلم مستند که معمولا نسبت به جشنواره فیلمهای داستانی از مخاطب محدودتری هم برخوردارند، دیده شود؟ یک حساب سرانگشتی نشان میدهد ضریب نفوذ این جشنوارهها در میان مخاطبان، عددی بشدت پایین است که البته با توجه به ذات این جشنوارهها، اتفاق عجیبی هم نیست.
جشنواره تلویزیونی مستند از اساس برای مخاطب گسترده تعریف و آماده شده است. این در ذات تلویزیون است که هر برنامهاش در کمترین ساعت بازدید مخاطبان و در گمنامترین شبکهها هم مخاطبی چند ده هزار نفری دارد و این یعنی در بدترین حالت، تلویزیون چند هیچ از همه جشنوارههایی که به شکل گعدهای و محدود و متمرکز در یک نقطه برگزار میشوند، جلوتر است. حالا حساب کنید شبکهای مثل شبکه مستند که اتفاقا در این چند سال اخیر همیشه جزو شبکههای مهم و پرمخاطب تلویزیون بوده، پای کار آمده باشد و خود بانی راهاندازی جشنوارهای شود که اساس آن با مستند گره خورده است. طبیعی است که مخاطب این جشنواره میتواند تا مرز چند میلیون نفر هم برسد و این یعنی بزرگترین امتیاز و مزیتی که میتوان برای یک جشنواره در نظر گرفت؛ جشنوارهای که فرصت دیده شدن یک اثر مستند را نه در حصار کوچک سالنهای سینما، بلکه در سراسر کشور گسترده میکند.
جدی گرفتن فیلمسازان جوان- بویژه آن دسته از مستندسازانی که از شهرستانها اقدام به مستندسازی میکنند- مزیت بزرگی است که در این جشنواره دیده میشود. البته که هنوز فاصله بسیار زیادی تا تبدیل شدن این جشنواره به سکوی پرش فیلمسازان جوان وجود دارد ولی حضور ترکیبی از مستندهای خوب جشنواره حقیقت در کنار شماری از بهترین مستندهای دستچینشده فیلمسازان جوان و ناشناخته، فرصتی را فراهم آورده که نمیتوان براحتی از کنار آن عبور کرد.
***
با آثار منتخب جشنواره مستند تلویزیونی آشنا شوید
دبیرخانه پنجمین دوره جشنواره مستندهای تلویزیون پس از بررسیهای هیات انتخاب، مستندهای راهیافته به بخش مسابقه جشنواره در بخش مستندهای بلند و نیمهبلند را انتخاب کرد که این آثار طی چند روز اخیر روی آنتن شبکه مستند رفت و در ادامه نیز بهطور متناوب از شبکههای مختلف سیما پخش خواهد شد. در بخش مستندهای بلند، از میان 75 اثر ارسال شده، 16 اثر به بخش مسابقه راه یافت که به شرح زیر است: «آدور» (محمدصادق اسماعیلی)، «آن جا سپیده دم» (محسن جهانی و هاشم مسعودی)، «انسان گرسنه» (کمیل سوهانی)، «برادرم نادعلی» (علی تکروستا)، «جایی که نبودم» (مصطفی سیفی)، «چشمها و دستها» (پناه بر خدا رضایی)، «خانهای برای تو» (مهدی بخشیمقدم)، «خیابان» (ابوالفضل سروشمهر و مهدی چیتسازها)، «صد سال تنهایی» (مهدی فارسی)، «قرقبان» (فتحالله امیری و نیما عسگری)، «مرغ آتش» (حجت طاهری)، «زندگی میان پرچمهای جنگی» (محسن اسلامزاده)، «اصغرآقا آکتور سینما» (محسن نقیزاده)، «فرزندان شب» (بهروز نورانیپور)، «مستشرق» (مسعود طاهری) و «طاهر» (امیرمسعود حسینی). همچنین 22 اثر از میان 143 مستند بخش نیمه بلند به مسابقه راه یافتند که عبارتند از: «آسک» (مهدی زمانپورکیاسری)، «آنجا که باد میوزد» (مینا مشهدیمهدی)، «دز هنوز از شهر من رد میشود» (امین قدمی)، «ماموریت یازدهم» (علی احمدی)، «نفوذی» (جواد موگویی)، «ضیافت» (امیر داسارگر)، «قصه آقگل» (بهمن ابراهیمی)، «قطعه ۱۹» (مسعود دهنوی)، «چلچلای سفری» (حسن جعفری)، «گاراژ» (حمید مهاجرانی)، «از ایفل تا آزادی» (محمدمهدی کتیراچی)، «دموکراسی ایرانی» (مهدی خوشنژاد)، «نبرد اودسا» (سیدعلی غمخواری)، «کریم بانو» (حسین همایونفر)، «داستان کافی» (حنظله تاجالدینی)، «پسر بد دوست داشتنی» (محمد صفا)، «روزی روزگاری آناتولی» (تورج کلانتری و امین یگانه)، «دروغ بازیافت» (مهدی افضلزاده)، «ABCD» (محسن خانجهانی)، «خان بیبان» (ناصر شعبانی)، «ملا محمد» (حسین رویینتن) و «ساید بای ساید» (سیدمحمدرضا ترینسان).