محمدرضا کردلو: در حالی که کمتر از ۲ ماه تا برپایی چهلمین دوره جشنواره فیلم فجر مانده است، ستاد چهلمین جشنواره فیلم فجر، اعضای هیات انتخاب بخش مسابقه سینمای ایران (سودای سیمرغ) را در این جشنواره معرفی کرد. مسعود نقاش‌زاده، دبیر جشنواره فیلم فجر هنرمندانی چون «بهروز افخمی» (نویسنده و کارگردان)، «اسماعیل بنی‌اردلان» (استاد دانشگاه)، «پوران درخشنده» (نویسنده، تهیه‌کننده و کارگردان)، «حسین زندباف» (تدوینگر، تهیه‌کننده و کارگردان)، «مجید شاه‌حسینی» (مدیر فرهنگی، پژوهشگر و استاد دانشگاه)، «اسفندیار شهیدی» (مدیرفیلمبرداری، کارگردان و استاد دانشگاه) و «محمدحسین نیرومند» (مدیر فرهنگی) را به عنوان اعضای هیات انتخاب بخش مسابقه سینمای ایران (سودای سیمرغ) جشنواره چهلم معرفی کرد که قرار است انتخاب فیلم‌های بخش مسابقه سینمای ایران (سودای سیمرغ) را در جشنواره امسال بر عهده داشته باشند. از سوی دیگر بر اساس اعلام دبیرخانه جشنواره، بازبینی فیلم‌های بلند سینمایی متقاضی حضور در جشنواره تا پایان آذرماه ادامه خواهد داشت و اسامی حداکثر 22 فیلم سینمایی راه‌یافته به بخش مسابقه سینمای ایران، 5 دی اعلام خواهد شد تا چهلمین دوره جشنواره فیلم فجر در ۲ بخش فرهنگی و رقابتی به دبیری مسعود نقاش‌زاده از 12 تا 22 بهمن 1400 برگزار شود. 

هر سال با اعلام ترکیب هیات انتخاب یا داوران جشنواره فیلم فجر شاهد برخی انتقادات از سوی اهالی سینما هستیم که معتقدند هیات انتخاب باید به دور از نگاه سلیقه‌ای فیلم‌ها را انتخاب کنند. واضح است که متولیان امر برای انتخاب این افراد همه سلایق را مدنظر قرار داده‌اند و اعضای هیأت انتخاب هم همگی از اهالی سینما هستند و نسبت به سینما آگاهی کافی دارند و بر اساس تخصص و دانش سینمایی و با آگاهی کامل، فیلم‌ها را مورد ارزیابی قرار می‌دهند. اما اسامی هیات انتخاب این دوره از جشنواره چهلم فجر واکنش‌های تقریبا مثبتی از سوی اهالی رسانه و سینما در پی داشته است و اظهارنظرهای متفاوتی در این باره مطرح شده است؛ برخی اهالی رسانه معتقدند در مجموع ترکیب مناسبی برای هیأت انتخاب چهلمین جشنواره فیلم فجر انتخاب شده، چرا که این اعضا از ۲ ویژگی تجربه‌گرایی و صاحب سبک بودن در سینما برخوردار هستند و از سویی با نگاهی به کارنامه فعالیت این اعضا، می‌توان به این نتیجه رسید که تخصص، اصلی‌ترین شاخص انتخاب است و حضور مدیر، مدرس سینما و ترکیب دانشگاهی و سینمایی، فراگیری سلیقه‌ای از طیف‌های مختلف را در میان اعضا نشان می‌دهد. در مجموع باید گفت به نظر می‌رسد می‌توان به ترکیب این اعضای هیات انتخاب امیدوار بود تا در مجموع بهترین و مناسب‌ترین آثار به بخش مسابقه سینمای ایران جشنواره راه پیدا کنند.

به هر صورت هر جشنواره‌ای برای پذیرش فیلم متر و معیاری دارد که براساس آن، فیلم‌ها برای شرکت در بخش رقابتی یا نمایشی جشنواره انتخاب می‌شوند؛ فیلترهایی که بسته به محل برگزاری، هدف‌گذاری و مخاطبان هدف جشنواره متفاوت است. بعضی جشنواره‌ها نمایندگانی دارند که در طول یک سال با دیدن آثار سینمایی، فیلم‌های مورد نظرشان برای شرکت در جشنواره را انتخاب و به جشنواره دعوت‌شان می‌کنند و بعضی دیگر هم با استفاده از هیات انتخاب، از بین آثار متقاضی حضور در جشنواره، تعدادی را برای حضور در آن انتخاب می‌کنند. هیات انتخاب هر جشنواره نخستین مرحله بررسی آثار است تا به دست هیات داوران برسد. انتخاب بین فیلم‌ها برای بررسی ساختار سینمایی و مضمون و محتوای آنها از بین آثاری که تعداد بالایی دارند، کار را برای هیات داوران آسان‌تر خواهد کرد تا بتوانند بین آثاری که حداقل نشانه‌هایی از کیفیت یک اثر سینمایی را دارند، داوری‌های فنی و تخصصی خود را انجام دهند. قطعا هر فیلمی در جشنواره فجر به عنوان ویترین سینمای ایران حاضر شود می‌تواند نتیجه سال آینده سینما را رقم بزند و از این رو هوشمندی اعضای هیأت انتخاب جشنواره فیلم فجر برای راهیابی آثار به این جشنواره بسیار مهم و تأثیرگذار است اما نکته مهم‌تر نسبت به معرفی اعضای هیات انتخاب جشنواره فیلم فجر، شفاف شدن ریل‌گذاری و سیاست‌گذاری کلان جشنواره فیلم فجر برای هنرمندان و فیلمسازان متقاضی حضور در جشنواره است؛ مساله‌ای که متاسفانه طی سالیان گذشته آنطور که باید و شاید از سوی مسؤولان و متولیان جشنواره فیلم فجر برای اهالی سینما تبیین نشده است و تقریبا هر دور از جشنواره هنرمندان سینما به خاطر نداشتن سیاست‌گذاری مدون و مشخص، با نوعی سردرگمی آثار خود را آماده حضور در جشنواره فیلم فجر می‌کنند و نتیجه این سردرگمی هنرمندان طی سالیان گذشته منجر به این شده که هر فیلمسازی با تولید هر گونه اثری در هر ژانری، فیلم خود را شایسته حضور در بخش سودای سیمرغ جشنواره فیلم فجر می‌داند. باید به فیلمسازان بابت این نگرش احترام گذاشت زیرا طی سالیان گذشته هیچ‌گونه سیاست‌گذاری مدونی برای فیلمسازان از سوی متولیان جشنواره فجر تبیین نشده است. نکته مهمی که در این باره باید گفت، این مساله است که منظور از ریل‌گذاری و تبیین سیاست‌گذاری‌های کلان جشنواره از سوی متولیان، ایجاد مرزبندی‌های جناحی و سلیقه‌ای و تعیین موضوعات خاص برای فیلمسازان نیست بلکه منظور مدیریت فضای هنری جشنواره فیلم فجر است که بدون شک این اتفاق با ترسیم واقعیت‌های سینمای ایران از سوی مدیران سینمایی کشور دور از دسترس نیست و برای این مساله متاسفانه کمترین تلاش منسجمی از سوی مدیران سابق سازمان سینمایی کشور صورت نگرفته است؛ باید امیدوار بود وزارت ارشاد دولت سیزدهم که با شعار تحول‌خواهی کار خود را آغاز کرده است از همین امروز برای نحوه برپایی جشنواره چهل‌و‌یکم فیلم فجر برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام دهد تا خروجی جشنواره فیلم فجر از سال آینده به بهترین شکل ممکن مسیر سینمای ایران را تبیین و مشخص کند. 

***