گروه اقتصادی: روز گذشته دلار در بازار آزاد با رسیدن به رقم 30 هزار و 380 تومان رکورد یک ‌ساله را برای چندمین بار در روزهای اخیر شکست. گزارش‌های میدانی حاکی از آن است در روز‌های اخیر بازار ارز پرالتهاب بوده و تحت تأثیر عوامل روانی ناشی از مذاکرات وین نرخ ارز با رشد همراه شده است. از طرفی غیر از دلار، نرخ سایر ارز‌ها همچون یورو نیز با افزایش روبه‌‌رو بوده است. همچنین دیروز نرخ فروش دلار در صرافی‌های بانکی با ۶۴۷ تومان افزایش نسبت به روز کاری گذشته (پنجشنبه) به ۲۷ هزار و ۹۷۶ تومان رسید. علاوه بر این، بهای خرید دلار در بازار متشکل ارزی ۲۶ هزار و ۶۱۵ تومان و نرخ فروش آن ۲۶ هزار و ۸۵۳ تومان بود. بنا بر این گزارش، در سامانه نیما در معاملات روز شنبه، حواله یورو به قیمت ۲۶ هزار و ۷۱۰ تومان فروخته و حواله دلار به بهای ۲۳ هزار و ۶۲۳ تومان معامله شد. 

به گزارش «وطن‌‌امروز»، قیمت دلار از 27 مهر سال گذشته که به 32 هزار تومان رسید و بالاترین بهای دلار در ایران را ثبت کرد، وارد روند نزولی شد تا آنجا که 15 اردیبهشت سال جاری به 20 هزار و 600 تومان رسید؛ پس از این تاریخ دلار به روند نزولی خود پایان داد و دوباره موج صعودی‌اش را آغاز کرد. این موج صعودی روز گذشته با رسیدن قیمت دلار به 30 هزار و 380 تومان به بیشترین میزان در یک سال اخیر رسید. 

 

* جو روانی و التهاب، عامل اصلی رشد نرخ ارز

همزمان با مذاکرات هسته‌ای طبیعی است نرخ ارز همگام با اخبار‌ منتشر شده از مذاکرات، نوساناتی را تجربه کند. در صورتی که این مذاکرات به موفقیت برسد، به طور قطع برخی تحریم‌ها رفع خواهد شد و در زمینه اقتصادی شاهد گشایش‌های جدیدی خواهیم بود اما نکته مهم آن است این فضای متشنج و پرالتهاب زمینه را برای دلالان و سوداگران مهیا می‌‌کند تا با تزریق اخبار منفی و شایعه در راستای اهداف خود، باعث افزایش قیمت‌ها شوند. نوسان‌های اخیر بازار ارز بیشتر از آنکه تحت تاثیر عوامل بنیادین اقتصادی و عرضه و تقاضا باشد، متاثر از جو روانی و اخبار منفی عدم موفقیت مذاکرات وین است. دلالان و سفته‌بازان با هدف کسب منفعت و دشمنان با نیت تضعیف اقتصادی، سود خود را در انتشار اخبار جعلی عدم چشم‌انداز روشن مذاکرات می‌بینند. 

ایجاد بدبینی درباره مذاکرات و انتشار اخباری درباره به نتیجه نرسیدن گفت‌وگوهای هسته‌ای پیش از آنکه در واقعیت نشانه‌ای از توافق یا عدم توافق باشد، خطی است که دشمنان طراحی کرده‌اند و فرصت‌طلبان و سودجویان با این حربه درصدد رسیدن به اغراض شوم خود هستند. با نگاهی اجمالی به فراز و فرود قیمت‌های ارز در آستانه مذاکرات در سال‌های گذشته، به صورت روشن می‌توان دریافت عمده نوسانات با مدیریت بازارساز ارز که بانک مرکزی است، خنثی و نرخ ارز از حباب قیمتی تخلیه شده است. در همین زمینه در هفته‌های گذشته بانک مرکزی اعلام کرد بازگشت ارزهای صادراتی شتاب گرفته است و مبادلات تجاری ایران از ابتدای سال تا پایان آبان از مرز 1/63 میلیارد دلار عبور کرده است که این امر نشان‌دهنده رشد ۴۰ درصدی نسبت به مدت مشابه پارسال است. 

همچنین 1/18 میلیارد دلار ارز نیز در سامانه نیما در ۸ ماه نخست امسال به فروش رفته که مبین رشد ۶۹ درصدی نسبت به مدت مشابه پارسال است، ضمن آنکه اخبار حاکی از روند افزایشی عرضه ارز در سامانه نیماست. بر این اساس به احتمال زیاد می‌توان پیش‌بینی کرد نرخ ارز در ماه‌های پایانی سال به دلیل تقویت عرضه کاهش یابد. پرواضح است پیش‌بینی بر مبنای واقعیت‌های اقتصادی و داده‌های متقن، به واقعیت نزدیک‌تر خواهد بود تا گمانه‌زنی بر اساس شایعات فاقد منبع که منتشرکنندگانش منفعت خویش را در انتشار این اخبار منفی می‌بینند. همه اینها در حالی است که در هفته‌های اخیر خبر آزاد‌سازی بخشی از منابع ارزی کشور نیز به گوش رسیده است. 

 

* افزایش خیره‌کننده فروش نفت و افق روشن شرایط ارزی و اقتصادی 

هفته گذشته بود که وزیر نفت از افزایش خیره‌کننده‌ صادرات نفت نسبت به سال قبل خبر داد که خود بیانگر افق روشن در آینده است. در مدت زمان گذشته از شروع به کار دولت سیزدهم عملکرد وزارت نفت به شکل محسوسی بهتر شده است؛ بخشی از این تغییرات معطوف به تغییرات در وزارت نفت و بخش اعظم آن مربوط به تغییر رویکرد کلان دولت و سیاست‌گذاری نگاه به شرق است. غیر از باز شدن باب‌های جدید فروش نفت و همچنین تسهیل بازگشت ارز حاصل از فروش نفت به کشور، در روزهای اخیر شاهد قرارداد سوآپ گازی بین ایران، ترکمنستان و آذربایجان بودیم که موجب پایداری شبکه گازی کشورمان در زمستان می‌شود. در این میان تغییرات در میزان فروش نفت کشورمان به قدری محسوس بوده است که سازمان برنامه و بودجه تصمیم گرفته است میزان درآمد حاصل از فروش نفت را برای سال 1401 با فروش روزانه یک میلیون و 200 هزار بشکه برآورد کند. 

 

* نوسانات ارزی؛ نقشه طراحی‌شده توسط کانون‌های ارزی در خارج؟

این روزها که مذاکره‌کنندگان ایرانی در مذاکرات وین تلاش خود را برای احقاق حقوق ملت ایران و رفع تحریم‌های غیرقانونی و ظالمانه غرب بویژه ایالات متحده به کار گرفته‌اند، دست‌های پنهان به کار افتاده‌اند تا با سوداگری و شایعه‌پراکنی نرخ دلار را افزایش دهند. در همین راستا رسانه نزدیک به شورای عالی امنیت ملی در گزارشی به بررسی عوامل خارجی و دست‌های پنهان در افزایش کاذب نرخ ارز پرداخت. 

مجموعه اطلاعاتی که به دست «نورنیوز» رسیده نشان می‌دهد نوسان نرخ ارز در داخل کشور بر مبنای یک نقشه کاملا طراحی‌شده و به احتمال قوی از سوی کانون‌های ارزی در چند کشور خارجی همسایه ایجاد می‌شود و عناصری در داخل با هدف سوداگری در این سناریو ایفای نقش می‌کنند. 

خوشبختانه با توجه به پیش‌بینی‌های انجام شده از سوی دولت و اقداماتی که با هدف کاهش وابستگی اقتصاد کشور به حوزه سیاست خارجی بویژه مذاکرات جاری در وین انجام شده، تاکنون نوسانات شکل گرفته در بازار که هیچ‌گونه ریشه اقتصادی نیز ندارد، کاملا کنترل شده و تاثیر محسوسی بر روند عمومی در بازار نگذاشته است. ذخایر ارزی مناسب، مدیریت هوشمند بازار و بهره‌گیری از روش‌های ابتکاری استفاده از منابع ارزی حاصل از صادرات نفتی و غیرنفتی که در گذشته از آن به عنوان منابع بلوکه شده یاد می‌شد، از مهم‌ترین اقداماتی است که تلاش‌های جهت‌دار برای تاثیرگذاری بر بازار ارز را خنثی کرده است. تامین ارز کالاهای اساسی و تامین ارز نیمایی برای کالاهای ضروری و واسطه‌ای بدون هیچ مانع و محدودیت، تامین ارز متقاضیان دانشجویی، بیماران، مجامع علمی و... از دیگر اقدامات در این باره است. بر این اساس به نظر می‌رسد التهاب بازار متاثر از تقاضای غیرقانونی، قاچاق، سفته‌بازی، خروج ارز از کشور، تقاضای ارز خانگی، سوءاستفاده از کد ملی افراد و... باشد که موجب آسیب دیدن مردم و تولید شده است. 

در چنین شرایطی طبیعتا هوشیاری مردم و صاحبان پس‌انداز از افتادن به دام طراحی‌های دشمن و سوءاستفاده دلالان در تشویق آنان به ورود به بازار ارز، ضمن تزریق آرامش به بازار، می‌تواند دست مذاکره‌کنندگان کشورمان را در وین پرتر کند.