گروه سیاسی: دور نخست مذاکرات جدید وین در شرایطی به پایان رسید که بحث‌ها همچنان حول‌و‌حوش ارائه ۲ سند پیش‌نویس تیم ایرانی به 1+4 در جریان است. در این میان نکته‌ای که از لابه‌لای مواضع طرف اروپایی و آمریکایی نسبت به این اسناد قابل تأمل است، این است که آمریکا و شرکایش همچنان با انتظارات غیرواقعی از ایران، اراده‌ای از خود برای رفع موثر و کامل تحریم‌ها نشان نمی‌دهند. 

به گزارش «وطن‌امروز»، ۲ روز گذشته به روایت‌های وزارت خارجه ایران و آمریکا از نشست دور نخست و پیش‌نویس پیشنهادی کشورمان گذشت. در واشنگتن یک مقام ارشد وزارت خارجه این کشور که از وین بازگشته بود یک نشست توجیهی برای خبرنگاران ترتیب داد و در تهران هم مقام ارشد وزارت امور خارجه کشورمان نشستی مشابه برگزار کرد. 

مقام وزارت خارجه آمریکا که تحت قوانین ناشناس ماندن صحبت می‌کرد، درباره مذاکرات اظهار داشت: از زمانی که تهران مذاکرات را در ژوئن به حالت تعلیق درآورد، ۵ ماه و نیم صبورانه منتظر بودیم. دولت ایران گفت برای آماده شدن به زمان نیاز دارد. آنچه هفته گذشته و همین حول‌و‌حوش دیدیم، معنای آمادگی برای آنها بود، این به معنای تداوم تسریع برنامه هسته‌ای آنها بویژه به روش‌های تحریک‌آمیز بود تا اهرمی برای گرفتن امتیازات غیرمنطقی بسیار فراتر از محدوده توافق اولیه به دست آورند. دیپلمات آمریکایی در ادامه ادعا کرد: اگر پیشرفت‌های هسته‌ای ایران بازگشت به توافق را غیرممکن کند، باید نتیجه‌های دیپلماتیک دیگری نیز وجود داشته باشد که ما آماده پیگیری آن باشیم. قطعا ما باید از ابزارهای دیگری استفاده کنیم؛ ابزارهایی که می‌توانید تصور کنید، تا فشار بر ایران را افزایش دهیم تا به موضع معقولی در میز دیپلماتیک بازگردد. وی در ادامه با اشاره به ۲ سند ارائه‌شده از سوی هیأت ایرانی، ادعا کرد: اما مذاکره‌کنندگان جدید تهران با پیشنهادهایی به میز مذاکره بازگشتند که عقب‌نشینی از هر یک از مصالحه‌هایی بود که ایران قبلا مطرح کرده بود؛ همه مصالحه‌هایی را که دیگران و بویژه ایالات‌متحده کرده بودند، به جیب می‌زد و درخواست‌های بیشتری مطرح می‌کرد. این مقام آمریکایی گفت: اگر ایران به این رویکرد ادامه دهد ما به روش‌هایی تعدیل خواهیم کرد که به نظر من کاملا بدیهی است. او سپس مدعی شد حتی روسیه و چین هم «از میزانی که ایران از مصالحه‌های خود عقب‌نشینی کرده و سپس دوچندان کردن درخواست‌هایش از ما و شرکای ما، شگفت‌زده شده‌اند اما روسیه و چین هر ۲ اولویت‌های خود را در منطقه و همچنین منافع خود را در تضعیف اهداف ایالات‌متحده دارند». 

مقام وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد: واشنگتن امید خود را در این باره که هنوز توافق با ایران ممکن است، از دست نمی‌دهد و در عین حال فکر می‌کند هنوز زود است بگوید توافق قابل نجات است. وی در پاسخ به این سوال که «آیا زمان آن رسیده که تصدیق کنیم توافق قابل احیا نیست»، گفت: می‌خواهم تاکید کنم که به آن نقطه نرسیده‌ایم. ایالات‌متحده همچنان فکر می‌کند فرصت بازگشت وجود دارد و این بهترین و سریع‌ترین راه است. 

 

* ایران پیشنهاداتی عملگرایانه روی میز گذاشت

همچنین مقام ارشد وزارت امور خارجه کشورمان در نشستی توجیهی به تشریح آخرین وضعیت مذاکرات وین پرداخت. این دیپلمات ارشد ایرانی بیان کرد: دولت جدید اساسا با رویکردی عملگرایانه و طراحی روشن وارد گفت‌وگوها شده و پیش از سفر هیأت به وین، پیشنهادهای ایران نهایی شده و برای ارائه به طرف مقابل آماده بود. دیپلمات ارشد ایرانی تصریح کرد: متن پیشنهادی ایران مبتنی و بر اساس پیش‌نویس ۶ دور قبل بوده و همان متن مبنا قرار گرفته و اصلاحات و پیشنهادهای مورد نظر ایران روی متن مشخص و ارائه شده‌اند. این پیشنهادها از آن جهت که کاملا منطبق بر برجام ارائه شده، طبیعتا حداکثری نبوده و نیستند اما متاسفانه رویکرد طرف مقابل نسبت به تعهداتش حداقلی است. 

مقام ارشد وزارت امور خارجه اضافه کرد: طرف‌های اروپایی و همین‌طور آمریکا که مرتبا با این ۳ کشور در ارتباط است، انتظار آن را نداشتند که ایران در این مرحله با متنی کامل که هم در انطباق با برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است و هم اصول مشترک گفت‌و‌گوهای ادوار پیشین را حفظ کرده، وارد مذاکرات شود. به همین دلیل نیز بود که طرف مقابل از زمان دریافت این پیش‌نویس‌ها بحث توقف گفت‌وگو و بازگشت به پایتخت‌ها برای دریافت مشورت را مطرح کرد. دیپلمات ارشد ایرانی با بیان اینکه روشن است طرف‌های غربی که با تصور اعطای امتیازات اندک و دریافت امتیازات حداکثری به وین آمده‌اند، از متون پیشنهادی و خواسته‌های روشن جمهوری اسلامی ایران رضایت کامل نداشتند، یادآور شد: اما هیچ یک از این کشورها نتوانستند بر این متون ایراد حقوقی گرفته یا آنها را در تضاد با برجام توصیف کنند. تنها نکته مطرح‌ شده از سوی این کشورها این بود که اولا حتی حاضر به اعطای امتیازات مصرح در برجام نیستند و ثانیا تمایل ندارند مباحثی را که در پیش‌نویس‌ها آمده‌اند، مجددا مورد بحث بگذارند. این در حالی است که آنچه از ۶ دور مذاکرات پیشین به دست آمده، تنها یک پیش‌نویس است و همان‌طور که بارها گفته شده اصلی اساسی همواره وجود داشته است که هیچ توافقی در میان نیست، مگر درباره همه چیز توافق شود. وی خاطرنشان کرد: اکنون روشن شده است که بی‌میلی آمریکا به دست کشیدن کامل از تحریم‌ها، مهم‌ترین چالش در مسیر پیشرفت گفت‌وگوهاست. ما معتقدیم هر زمان دولت آمریکا از کارزار فشار حداکثری دست بردارد و طرف‌های اروپایی در گفت‌وگوها اراده سیاسی لازم را نشان دهند، راه برای دستیابی سریع به یک توافق باز می‌شود. دیپلمات ارشد ایرانی درباره محتوای ۲ سندی که به طرف مقابل ارائه شد، توضیح داد: پیش‌نویس نخست که به موضوع رفع تحریم‌های ظالمانه و غیرقانونی علیه ایران می‌پردازد، دربرگیرنده تعهدات رفع تحریم‌ها از سوی آمریکاست. یکی از نکاتی که در گفت‌وگوها با طرف مقابل مورد تأکید قرار گرفته، این است که تمام تحریم‌های وضع‌شده در چارچوب سیاست فشار حداکثری با هدف روشن از میان برداشتن برجام طراحی شده و از این رو تمام این تحریم‌ها با برجام در ارتباط هستند. وی ادامه داد: سند دیگر نیز گام‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران و کیفیت توقف گام‌های جبرانی، در صورت رفع تحریم‌ها را تشریح می‌کند. در این باره نیز تأکید شده است تا زمانی که نحوه رفع تحریم‌ها روشن و اجرایی نشده، نمی‌توان از جمهوری اسلامی ایران انتظار داشت که گام‌های جبرانی خود را که نه یک اقدام اولیه، بلکه واکنشی به تحریم‌ها بوده‌اند، متوقف کند. دیپلمات ارشد ایرانی یادآور شد: البته پیش‌نویس‌های دیگری نیز وجود دارد که نظرات ما در ادامه در قالب این پیش‌نویس‌ها ارائه خواهد شد. نحوه و زمان راستی‌آزمایی و موارد مربوط به دریافت ضمانت عدم خروج مجدد آمریکا از توافق از جمله مواردی است که در ادامه مطرح خواهد شد. در روزهای اخیر شاهد بوده‌ایم که شماری از سناتورها و نمایندگان کنگره تهدید کرده‌اند در صورت به قدرت رسیدن یک رئیس‌جمهور جمهوری‌خواه، آمریکا بار دیگر از توافق هسته‌ای خارج می‌شود. همین مساله نشانگر تشتت شدید در داخل آمریکا و این واقعیت است که آمریکا در مذاکرات قابل اتکا نیست و برای بازگشت به برجام، باید ضمانت‌هایی معتبر و قابل قبول ارائه کند. وی تصریح کرد: آنها خوب می‌دانند جمهوری اسلامی ایران اجازه نخواهد داد تکرار بدعهدی‌هایی که بعد از امضای توافق در سال ۲۰۱۵ اتفاق افتاد، مجددا اقتصاد ایران را گروگان خود کند. 

 

* تکاپوی صهیونیست‌ها

برآشفتن تل‌آویو از روند پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران رو‌زبه‌روز شدت بیشتری به خود می‌گیرد. صهیونیست‌ها که هیچ گزینه‌ای برای فشار بر ایران در اختیار واشنگتن نمی‌بینند و اخیرا پالس‌های زیادی در موافقت با احیای برجام و بازگشت آمریکا به توافق صادر کرده‌اند، وضع موجود در تکمیل بازدارندگی هسته‌ای ایران را بر نمی‌تابند. بر این اساس «نفتالی بنت» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی یکشنبه گفت که قدرت‌های جهانی باید تهران را تحت فشار بگذارند تا غنی‌سازی اورانیوم خود را قبل از ازسرگیری دور دیگری از مذاکرات در وین متوقف کند. بنت در جلسه کابینه خود گفت: من از هر کشوری که در وین با ایران مذاکره می‌کند می‌خواهم که موضع محکمی اتخاذ کند و به ایران بفهماند که نمی‌توانند همزمان هم غنی‌سازی اورانیوم انجام دهند و هم مذاکره کنند. نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی افزود: هدف ما این است از پنجره فرصتی که بین دورها باز شده استفاده کنیم تا به دوستان خود در ایالات متحده بگوییم «دقیقا زمان استفاده از ابزاری متفاوت در برابر تاخت و تاز ایران در حوزه غنی‌سازی است». بنت در ادامه به گزافه‌گویی علیه ایران پرداخت و تهران را متهم کرد که رویکردی تهاجمی و قلدرمآبانه برای «باج‌خواهی» از آمریکا به منظور برداشتن تحریم‌های موجود اتخاذ کرده تا به ادعای او بتواند از طریق پیگیری غنی‌سازی اورانیوم، «فعالیت‌های تروریستی جهانی» خود را تأمین مالی کند. در این بین «دیوید بارنیا» رئیس سازمان جاسوسی «موساد» هم برای بحث با مقام‌های ارشد دولت «جو بایدن» رئیس‌جمهوری آمریکا راهی واشنگتن شده است. روزنامه «هاآرتص» گزارش کرده است بارنیا در صدد است در سفر به واشنگتن، مقام‌های آمریکایی را ترغیب کند به دنبال توافق موقت که ایران را ملزم به پایبندی کامل به تعهدات برجامی‌اش نمی‌کند، نباشند و در عوض به دنبال جلب حمایت جامعه بین‌الملل برای تشدید تحریم‌های ایران باشند. روزنامه «یدیعوت آحارانوت» نیز گزارش کرد رئیس موساد در صدد است در این سفر به مقام‌های آمریکایی تأکید کند در صورت حصول توافق نهایی با ایران، اسرائیل به آن پایبند نخواهد بود و به تلاش برای بی‌نتیجه گذاشتن فعالیت‌های هسته‌ای ایران ادامه می‌دهد. این گزارش همچنین مدعی شده است بارنیا در سفر به واشنگتن به عنوان نماینده «نفتالی بنت» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در صدد است اطلاعاتی را درباره برنامه هسته‌ای ایران در اختیار مقام‌های آمریکایی قرار دهد. 

 

* رسانه کنگره: زمان را دریابید

نشریه هیل وابسته به کنگره در گزارشی به دولت آمریکا توصیه کرد مانع خرید زمان توسط ایران در مذاکرات وین شود. در این گزارش آمده: تهران با ادعای همکاری و حسن‌نیت در مذاکرات، در واقع درصدد خرید زمان برای افزایش اهرم‌های فشار است. بر این اساس آمریکا باید با تعیین ضرب‌الاجل برای رسیدن به توافق مانع پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران شود. زیرا اکنون هم حجم و هم غنای اورانیوم غنی‌شده ایران به حدی رسیده که می‌تواند فلز اورانیوم لازم برای کلاهک هسته‌ای را تولید کند. 

این گزارش می‌افزاید: احیای برجام نه مانع ایران هسته‌ای می‌شود و نه توافق «طولانی‌تر و قوی‌تر» مورد نظر دولت بایدن را ممکن می‌سازد. در این گزارش به دولت آمریکا توصیه شده پایان سال میلادی به عنوان ضرب‌الاجل پایان مذاکرات تعیین شود. در ضمن واشنگتن از دادن هر تضمینی برای پایبندی آمریکا به توافق خودداری کند. 

***