* صحبت‌های عزیزی‌خادم نشان‌دهنده این نیست که سیستم «وی‌ای‌آر» به این زودی‌ها به ایران بیاید؛ شما خودتان فکر می‌کنید سرانجام چه زمانی این اتفاق بیفتد؟

 ۴ سال پیش گفتم راه‌اندازی «وی‌ای‌آر» در ایران پروسه‌ای ۱۰ ساله است. خیلی‌ها آن زمان می‌گفتند خسروی سنتی فکر می‌کند، در حالی که اطلاعات کامل از وضعیت داشتم و می‌دانستم «وی‌‌ای‌آر» یک کار بزرگ و جهانی در امر بیزینس است. آن زمان که خیلی‌ها پشت میز مدرسه‌شان نشسته بودند و الان در فوتبال ما هستند، من حق‌العمل‌کار گمرک بودم. یعنی کارت ترخیص کالا داشتم و این کار را از 22-21 سالگی شروع کردم و تا 35-34 سالگی ادامه دادم. آن زمان که واردات ممنوع بود، شرکت ما کالاهای کارخانه‌های عظیم را ترخیص می‌کرد. پس وقتی حرفی می‌زدم روی هوا نبود و جدی بود. الان 5-4 سالش گذشته و اگر دست روی دست بگذاریم 5-4 سال دیگر هم طول می‌کشد ولی با اراده‌ای که من در فدراسیون فوتبال می‌بینم، هم رئیس و دبیر فدراسیون و هم آقای افشاریان واقعا می‌خواهند «وی‌ای‌آر» را عملیاتی کنند. امیدوارم تا پایان سال یا حتی در نیم‌فصل دوم عملی شود. همه نهادها حتی صداوسیما باید کمک کنند. حالا که فدراسیون اراده کرده انجامش دهد، به نظرم تا سال بعد ما این سیستم را در اختیار داشته باشیم. البته موضوع «وی‌ای‌آر» به مسائل سیاسی و ارزی کشور ربط دارد. ۱۵ کشور که لایسنسش را دارند می‌توانند «وی‌ای‌آر» بدهند که ما سراغ یکی از آنها رفتیم. شرکتی که می‌گفتند هنک‌گنگی- بلژیکی است، که بعدها گفتند اسرائیلی است. ما نباید حالا حالاها به فکر ورود وی‌ای‌آر باشیم. اول باید به فکر حل مشکلات ارزی، معاملاتی و تبادلاتی کشور باشیم. هر زمان این مشکلات حل شود، «وی‌ای‌آر» هم براحتی وارد ایران خواهد شد. به نظر من ما باید شبیه‌سازی کرده و با فیفا صحبت کنیم؛ مثل کشتی، والیبال، بسکتبال، تکواندو و کاراته از تجهیزات الکترونیکی داخلی استفاده کنیم. وقتی ما تحریم هستیم، چطور باید تنها از این ۱۵ کشور سیستم وارد کنیم. مثلا ماشین ال‌90 که سال 86-85 وارد شد مثل تولیدات حالا نبود؛ موتور ماشین به صورت کامل وارد ایران شد و اینجا سوار بر ماشین کردیم اما بعدها موتورش در ایران ساخته شد. 

 

* داربی روز شنبه پایتخت در دقیقه ۸۸ یک صحنه حساس داشت که تمام کارشناسان رای به اشتباه داور در عدم اعلام پنالتی به سود استقلال دادند. اگر «وی‌ای‌آر» بود، این همه اعتراض هم در پی نداشت. 

به هر صورت اگر «وی‌ای‌آر» هم در این دیدار بود باز هم تشخیصش سخت بود. یعنی اتاق «وی‌ای‌آر» باید به داور می‌گفت کنار زمین صحنه را ببین. آیا داور در چند ثانیه می‌توانست تشخیص دهد پنالتی است یا خیر؟ به نظر می‌رسد قبل از نصب «وی‌ای‌آر» ما باید فرهنگ استفاده از آن را داشته باشیم. مثال می‌زنم؛ در جام‌جهانی ۲۰۱۸ که از «وی‌ای‌آر» استفاده شد، هیچ کشوری جز ایران اعتراض نکرد. در بازی ایران و پرتغال زمانی که خطای هند را برای ما پنالتی گرفتند و «وی‌ای‌آر» هم تأیید کرد، ما باز هم به سمت داور رفتیم. بنابراین اول باید آموزش بدهیم که وقتی «وی‌ای‌آر» نظر می‌دهد، دیگر باید بپذیریم. حالا اینکه «وی‌ای‌آر» چگونه با داور هماهنگ می‌شود را باید داوران ما آموزش ببینند. 

 

* داوران جوانی در این فصل داریم اما از طرفی اشتباهات داوری زیادی را هم در بازی‌ها شاهد هستیم. این اتفاق ممکن است منجر به سوخت شدن نسل جدید داوران شود. 

اصلا اشتباهات ما ربطی به داوران جوان ندارد. می‌توانم از روی آمار به شما بگویم اشتباهاتی که داوران باتجربه ما کردند، از اشتباهات داوران جوان بیشتر بوده است. اگر بخواهیم جوانگرایی کنیم، نباید بترسیم. الان بین آقای فغانی و سایر داوران فاصله زیادی افتاده است. ما باید فاصله را بین بقیه کمتر و انگیزه را بیشتر کنیم. باید در چیدمان‌ها و انتخاب رؤسای کمیته‌های داوران استان‌ها دقت کنیم. ما باید در برنامه آموزشی و نظارت تجدیدنظر کنیم. باید کشور را به ۷ منطقه تقسیم کنیم. ۵ منطقه که شمال، جنوب، غرب، شرق و مرکزند مشخص است و ۲ منطقه سیار هم باید بگذاریم. برای مناطقی که فوتبال کمتری دارند، داوران آنجا را استعدادیابی کنیم. برای این کار برنامه‌ریزی جدی می‌خواهیم و یک تیم کاری ۱۰۰ نفره نیاز داریم که با کمیته داوران کشور همکاری کنند.

 

* سیستمی که برای بازی تیم‌ ملی با کره استفاده شد، شباهتی به «وی‌ای‌آر» نداشت و استفاده خاصی هم از آن نشد. با این وضعیت ممکن است باز هم سیستمی انتخاب شود که کیفیت و کارایی نداشته باشد. 

نه! آن سیستمی که بازی با کره انتخاب شد، به قول آقای افشاریان گروگان گرفته شده بود. حالا اینکه چه تعداد دوربین کافی بوده را نمی‌دانم. اینها را باید از موعود بنیادی‌فر و محمدرضا اکبریان سوال کنید. ولی ظاهرا سیستم کاملی بوده اما اینکه آیا استفاده از آن منوط به اجازه‌هایی بوده یا جنس‌ها اسرائیلی بوده است را باید از آقای کامرانی‌فر، دبیر فدراسیون سوال کنید. در هر صورت فکر می‌کنم سیستم بدی برای شروع نبود اما گرفتار مسائلی شد که گفتم. 

 

* شما خودتان فکر می‌کنید با توجه به اشتباهات زیاد داوران ما، این سیستم برای فوتبال ما لازم است؟

بالاخره «وی‌ای‌آر» کمک می‌کند اما راستش من فقط سیستم «وی‌ای‌آر» را برای خط دروازه موافق هستم. با توجه به‌ شناختی که از داوران دارم، حساسیتی که در داوری کشور وجود دارد و فرهنگ تماشاگران ما که بالاخره به استادیوم‌ها می‌آیند که حتی برای اوت هم اعتراض دارند، «وی‌ای‌آر» خیلی نمی‌تواند به ما کمک کند. سر هر چیزی که نمی‌توانیم «وی‌ای‌آر» ببینیم. فقط روی صحنه‌های گل‌ها، آفسایدها و اخراج‌ها «وی‌ای‌آر» ورود می‌کند. ما الان می‌بینیم سر یک ضربه آزاد، پرتاب توپ و اوت، جابه‌جایی و جاگیری داور، همکاری داور و کمک‌داور، تعویض و... اعتراض می‌کنند. «وی‌ای‌آر» مشکل ما را حل نخواهد کرد تا زمانی که فرهنگ فوتبال ما و فرهنگ احترام به داور درست نشود. 

 

* چرا هر چه جلوتر می‌رویم، اشتباهات داوری در لیگ ما بیشتر می‌شود؟

اینکه هر چه بیشتر جلو می‌رویم، داوران اشتباهات‌شان بیشتر می‌شود، ربطی به کمیته و دپارتمان داوری ندارد. چون هر کمیته و دپارتمانی می‌خواهد بهترین داوران را برای هر بازی بگذارد. به نظر من به خود داوران ربط دارد. کلاس‌های هماهنگی ما یک روز است که کم است. ما باید برای هر رده از مسابقات‌مان ۳ تا ۵ روز کلاس هماهنگی بگذاریم. باید در سیستم آموزشی و مدرس‌های‌مان تجدیدنظر کنیم. قبلا هم گفتم و به آقای افشاریان هم گفتم در کمیته داوران از اعضایی استفاده کنیم که حتی انتقاد می‌کنند و نظر مخالف دارند. مهم این است که بلد باشند حرف بزنند. با انتقاد است که کار خوب انجام می‌شود. فوتبال ما نسبت به دهه‌های ۷۰ و ۸۰ سطح فنی و تاکتیکی‌‌اش پایین آمده است. اگر دقت کنید ۹۵ درصد ملی‌پوشان ما لژیونر هستند. یک مقدار کاریزمای داوری ما پایین آمده است. بنده نخستین سوتی که سال ۷۶ در بازی استقلال اهواز و فجرسپاسی زدم، قبلش ۱۶ سال کمک داوری کردم. الان داوری می‌آید با ۳ سال سوت زدن به لیگ برتر راه پیدا می‌کند. به نظر من این کار عجولانه است. همه داوران می‌خواهند سریع فغانی و فنایی شوند که شدنی نیست. باید آرام‌ آرام پیش رفت. ما باید یک بخش استعدادیابی در دپارتمان داوری داشته باشیم. ما در استعدادیابی مشکل داریم. مثلا آیا علی خسروی با قد ۱۷۰ سانتیمتر به درد داوری می‌خورد؟ یا فردی با قد ۱۹۰ سانتیمتر به درد داوری می‌خورد؟ آیا اصلا داوری به قد است؟ به ژن است؟ یک داور باید از جنبه شغل، تحصیلات، شخصیت و خیلی موارد دیگر بررسی شود. قدیم‌ها چرا داوری ما بهتر بود؟ چون اکثر داوران ما معلم ورزش، استاد دانشگاه و فوتبالیست بودند.