گروه اقتصادی: طبق تصمیم جدید دولت، افراد فعال در زمینه خرید و فروش ارز از این پس مکلف به ثبت‌نام در درگاه الکترونیک سازمان امور مالیاتی و پرداخت مالیات هستند. سازمان امور مالیاتی دیروز با انتشار اطلاعیه‌ای خبر از اخذ مالیات از فعالان بازار ارز داد و نوشت: «به اطلاع همه خریداران و فروشندگان ارز می‌رساند طبق قانون مالیات‌های مستقیم، خرید و فروش ارز مشمول مالیات بوده و همه اشخاص فعال در این بخش مکلف به ثبت‌نام و پرداخت مالیات تعیین شده هستند. سازمان امور مالیاتی کشور در راستای اجرای مقررات ‌ماده ۱۶۳ قانون مالیات‌های مستقیم، با اعلام بانک ‌مرکزی نسبت به برقراری مالیات علی‌الحساب به‌میزان ۱۰ درصد از فروش ارز آنها اقدام می‌کند. اشخاص مذکور مکلفند با مراجعه به درگاه الکترونیکی سازمان به نشانی www.tax.gov.ir نسبت به ثبت‌نام اقدام کنند. در صورت عدم ثبت‌نام به موقع و پرداخت مالیات در نظام مالیاتی، افراد علاوه بر شمول مالیات و جرایم غیرقابل بخشش که از طریق عملیات اجرایی وصول خواهد شد، مشمول مجازات‌های مقرر در ماده ۲۷۴ قانون مالیات‌های مستقیم از جمله مجازات‌های درجه ۶ خواهند شد».

 

* ثبت درخواست خرد ارزی

رویکرد هوشمندسازی بازار ارز اما تنها معطوف به ایجاد سامانه برای دریافت مالیات نیست. اواسط هفته هم رئیس‌کل بانک مرکزی پس از بازدید میدانی از میدان فردوسی و صرافی‌های مستقر در این محدوده وعده ایجاد سامانه ثبت درخواست‌های خرد ارزی را داد و درباره اختلاف نرخ دلار بازار متشکل (۲۸ هزار تومان) با بازار غیررسمی (۳۱ هزار تومان) گفت: بازار غیررسمی، بازاری خارج از بازار متشکل است. وقتی در بازار متشکل، عرضه به اندازه کافی وجود دارد، چرا مردم به سمت بازار غیررسمی بروند؟ متقاضیان می‌توانند ارز مورد نیاز خود را از بازار متشکل تامین کنند. وی تاکید کرد: صف‌ها بزودی در بازار متشکل جمع می‌شود و مردمی که نیاز به ارز دارند، در چارچوب مقررات درخواست خود را به صرافی ارائه می‌کنند و اسناد را در سامانه بازار متشکل قرار می‌دهند و صرافان خرید آنها را انجام داده و تحویل می‌دهند و حتی این امکان وجود دارد که این ارز به حساب بانکی مردم واریز شود. 

بنا بر این گزارش، شاید در گام ابتدایی این تصمیم باعث تعمیق بازار غیررسمی ارز و تمایل سرمایه‌گذاران و سوداگران به سمت کنشگران غیررسمی بازار شود اما در بلندمدت و فاصله گرفتن بین قیمت رسمی و غیررسمی می‌تواند مرجعیت قیمت‌گذاری را به بانک مرکزی بازگرداند و از سوی دیگر از دلالی و واسطه‌گری که بر اثر آربیتراژ بین قیمت رسمی و بازار آزاد رخ می‌دهد، جلوگیری کند. 

 

* صف‌ها بزودی در بازار متشکل جمع می‌شود

به طور کلی ابزار بازدارنده مالیات، یکی از سیاست‌های مترقی کشورهای توسعه یافته برای هدایت سرمایه‌ها به سمت بازارهای مولد به جای بازارهای سوداگری مانند ارز و سکه است. به دلیل نبود خواست و اراده و ایضا ایجاد نشدن زیرساخت‌های نظارتی لازم، این اتفاق در کشورمان تاکنون رخ نداده بود. 

 

* نامه بانک مرکزی به صرافی‌ها  برای اعلام نیازهای جدید ارزی

بانک مرکزی در مکاتبه‌ای با رئیس شورای عالی کانون صرافان ایران خواستار اعلام نیازهای جدید ارزی متقاضیان واقعی به بانک مرکزی شد. 

پس از بازدید علی صالح‌آبادی، رئیس‌کل بانک مرکزی از صرافی‌ها در میدان فردوسی تهران و تاکید بر آمادگی بانک مرکزی برای رفع مشکلات احتمالی مرتبط با فروش ارز و تامین نیازهای ارزی مردم، بانک مرکزی در مکاتبه‌ای مراتب را به رئیس شورای عالی کانون صرافان ایران اعلام کرد. 

در این مکاتبه آمده است: پیرو اطلاعیه مورخ 6‏/9‏/1400 در راستای پاسخ به نیاز واقعی متقاضیان ارز، خواهشمند است به قید تسریع ضمن اخذ نظرات شرکت‌های صرافی درباره مسائل و مشکلات احتمالی مرتبط با فرآیند فروش ارز در سرفصل‌های مصارف خدماتی اعلامی، مراتب به همراه نیازهای جدید ارزی به درخواست متقاضیان واقعی مورد تأیید آن کانون برای این بانک ارسال شود تا موضوع بررسی و اقدامات مقتضی صورت پذیرد. ‏

 

* امیدوار به روزهای آینده

این مکاتبه و تاکیدات اخیر رئیس کل بانک مرکزی بر تسهیل دسترسی مردم به بازار متشکل ارز از طریق تغییر ضوابط در کنار وعده راه‌اندازی درگاه ثبت درخواست‌های ارزی، نشانگر برنامه بانک مرکزی برای تعمیق بازار متشکل ارزی از یک سو و نیز وضعیت مناسب ذخایر ارزی کشور از سوی دیگر است. 

آنطور که از شواهد پیداست، سیاست جدید بانک مرکزی گسترش چتر بازار متشکل برای پوشش نیازهای ارزی است تا از این طریق نرخ بازار آزاد کاهش یابد و بتدریج و با کاهش رسمیت و اعتبار بازار آزاد، شاهد تامین بخش زیادی از نیازهای مردم از طریق بازار متشکل باشیم. 

 

* ذخایر اسکناس ارزی کشور فراوان است

اجرای این سیاست بر ۲ پیش‌فرض اصلی استوار است: اول آنکه بانک مرکزی نرخ‌های کنونی بازار آزاد را به رسمیت نمی‌شناسد و نرخ تعادلی و واقعی ارز را پایین‌تر از نرخ آزاد می‌داند و دوم ذخایر اسکناس ارزی کشور فراوان و در شرایط مطلوب است. 

در همین زمینه رئیس کل بانک مرکزی چندی پیش میزان وصول درآمدهای ارزی را 3 برابر سال گذشته و رئیس کل سابق بانک مرکزی نیز ذخایر ارزی کشور را بی‌سابقه اعلام کرده بود و در مقاطع مختلف نیز اخباری مبنی بر آزادسازی بخشی از منابع ارزی بلوکه شده ایران بویژه در عراق و کره‌جنوبی منتشر شده است.  امید است با چنین اقداماتی شاهد مدیریت بازار ارز باشیم.

‌در حال حاضر عمق معاملات در بازارهای رسمی ارز کشور شامل سامانه نیما و بازار متشکل بسیار بیشتر از بازار آزاد و غیررسمی است و سیاست جدید بانک مرکزی در راستای کاهش اثرگذاری بازار آزاد طراحی شده است.

***