گروه فرهنگ و هنر: توجه مردم جهان و جامعه اعراب و مسلمانان به مساله فلسطین، گزارهای است که با هر اتفاق (در هر سطحی) در فلسطین برجسته میشود و مصادیق فراوانی برای آن وجود دارد. در هفتههای گذشته با طرح فیلم «امیره» برای اسکار، مساله فلسطین مورد توجه قرار گرفت. مواجهه مردم فلسطین با فیلم «امیره» که از نگاه ایشان توهینآمیز و علیه زندانیان فلسطینی و مردم فلسطین است، به نحوی بود که کشور سازنده این فیلم(اردن)، آن را از رقابتهای اسکار خارج کرد. به گزارش «وطنامروز»، فیلم «امیره» اثر کارگردان مصری، محمد دیاب و تولید مشترک مصر، اردن، امارات و عربستان است که سال 2021 تولید شده و به موضوع «قاچاق نطفه» میپردازد. تلاش کشورهایی مانند امارات، عربستان و مصر که در سالهای اخیر فعالیتهای فزایندهای برای برقراری ارتباط با اسرائیل در راستای معامله قرن داشتهاند، مورد خشم مردم این کشورها و مسلمانان دیگر کشورها قرار گرفته است. در این میان در حوزههایی مانند سینما تلاش برای تسهیل معامله قرن و نیز تغییر نگاه مردم کشورهای جهان عرب نسبت به رژیم صهیونیستی ادامه دارد. در سالهای گذشته فیلم سینمایی «کفرناحوم» از مصادیق این فعالیتها بود که جشنوارههای اروپایی از آن استقبال کردند. در عین حال مردم نیز واکنشهای تندی به اینگونه فعالیتها دارند. رمضان سال 2020 سریالهایی در راستای ترویج و تسهیل معامله قرن، علیه مقاومت فلسطینیان تولید شد که برخی از آنها با اعتراض مردم متوقف شد. در همان ایام کاربران فراوانی در شبکههای اجتماعی با ساختن تعابیر و هشتگهای متفاوت واکنشهای اعتراضی خود را ابراز کردند. به عنوان مثال هشتگ «ام شارون» توسط معترضان به سریال «ام هارون» شناخته شده بود. کاربران حتی پوستری مشابه پوستر سریال با تصویری از شارون تولید کرده و در شبکههای اجتماعی به اشتراک گذاشتند. عمده کسانی که نسبت به پخش سریال اعتراض کردهاند هم عربزبانان کشورهای حاشیه خلیجفارس هستند. جمعی از مردم کویت با به راه انداختن کمپینی توئیتری در مخالفت با پخش سریال «ام هارون» اعلام کردند: «مردم کویت از دوستداران واقعی فلسطین هستند و فیلمهایی مانند ام هارون باید توقیف شوند. البته تلاشهایی که توسط رژیم سعودی میشود، نمیتواند روابط ما را با فلسطینیان با چالش مواجه کند».
در ماجرای اخیر نیز اعتراضات گستردهای نسبت به فیلم «امیره» ساخته محمد دیاب شکل گرفته که منجر به حذف آن از رقابت اسکار شد. ورایتی نوشته است کمیسیون فیلم سلطنتی اردن فیلم درام «امیره» ساخته محمد دیاب که در اردن فیلمبرداری شده اما داستان آن در کرانه باختری فلسطین به وقوع میپیوندد را به عنوان نماینده رسمی خود از رقابت اسکار بینالمللی کنار کشیده چون بحثهای بسیاری در رسانههای اجتماعی درباره این فیلم شکل گرفته است. داستان فیلم درباره کودکان فلسطینی است که به صورت مخفی با قاچاق اسپرم از زندانهای اسرائیلی به دنیا میآیند. نمایش این فیلم باعث شد تعداد زیادی از فعالان مدنی فلسطینی در توئیتر و دیگر رسانههای اجتماعی درباره نحوه نمایش فلسطینیها در آن انتقاد کنند. این فیلم در تیتراژ پایانی خود ادعا میکند بیش از ۱۰۰ کودک از سال ۲۰۱۲ تا به حال در زندانها به دنیا آمدهاند. داستان فیلم هم درباره دختر نوجوانی است که باور دارد فرزند یک فعال فلسطینی است که حکم حبس ابد گرفته است. پس از اکران و اطلاع از محتوای این فیلم، فعالان فلسطینی در شبکههای اجتماعی کمپینی به راه انداخته و خواستار لغو نامزدی این فیلم برای جایزه اسکار شدند. جمعیت اسرا و آزادگان «واعد» در بیانیهای تاکید کرد اکران چنین فیلمی که مساله قاچاق نطفه و فرزندآوری اسرا از این طریق را زیر سوال میبرد، تنها موجب خدمت به دشمن صهیونیستی خواهد شد. در این بیانیه آمده است: شکی در این نیست که ایادی مخفی دشمن صهیونیستی در ساخت چنین فیلمی دست داشتهاند. بنیاد بینالمللی همبستگی با اسرا (تضامن) هم در بیانیهای اعلام کرد ساخت چنین فیلمی را آن هم در شرایطی که اسرا با انواع ظلم و جنایت مواجه هستند، بشدت محکوم کرده و آن را خنجری مسموم در پیکره طرح انسانی اسرا یعنی «قاچاق نطفه» میداند. جنبش حماس نیز در بیانیهای فیلم امیره را موجب زیر سوال بردن رنج و محنتهای اسرای فلسطینی دانست و تاکید کرد داستان این فیلم برخلاف واقعیت است و امیره صرفا یک کار سینمایی برای ارائه در جشنوارههاست. این جنبش نیز خواستار عدم نامزدی فیلم مذکور برای جایزه اسکار شده بود. دکتر جمیل علیان، مسؤول پرونده اسرا در جنبش حماس هم ضمن انتقاد شدید از این فیلم، آن را تلاشی برای تخریب و زیر سوال بردن تاریخ مبارزات جنبش اسرا و خدمت به دشمن صهیونیستی دانست. وی خواستار حذف این فیلم و بازجویی از همه کسانی شد که در ساخت آن دست داشتهاند.
در سطح رسمی، قدری ابوبکر، رئیس هیات امور اسرای فلسطین اعلام کرد اردن رسما پخش فیلم «امیره» را در این کشور متوقف کرده و ما در تلاش برای توقف کامل اکران این فیلم هستیم. گفته شده روز یکشنبه آینده نیز نشستی مهم برای جلوگیری از تولید فیلمهای توهینآمیز به اسرا برگزار خواهد شد. وزیر فرهنگ دولت خودگردان از همتای اردنی خود خواسته است در مقابل این فیلم بایستد. در نتیجه این اعتراضات، این فیلم از رقابت اسکار حذف شد و تهیهکنندگان فیلم تصمیم گرفتند آن را در فستیوال فیلم دریای سرخ عربستان سعودی نیز به نمایش نگذارند.
با وجود اعتراضات گسترده، کمیسیون فیلم سلطنتی اردن از این فیلم دفاع اما اعلام کرد تصمیم گرفته آن را از اسکار کنار بگذارد چون بحثهایی که به وجود آمده ممکن است به اهدف آزادیطلبانه فلسطینیها آسیب وارد کند. این کمیسیون در بیانیهای از پیامهایی که در این فیلم وجود دارد، عقبنشینی کرد و گفت: پیغام فیلم به هیچ وجه به اهداف فلسطینیها یا زندانیها آسیب نمیرساند، برعکس، مقاومت آنها و ارادهشان برای داشتن یک زندگی عادی با وجود اشغال را به نمایش میگذارد. با این حال، بحثهای بسیاری که ایجاد شده ممکن است به اهداف فلسطینیها آسیب بزند و ما به احترام احساسات زندانیها و خانوادههایشان «امیره» را از اسکار ۲۰۲۲ کنار میگذاریم. این در حالی است که «امیره» نخستین اکران خود را در ماه سپتامبر در فستیوال فیلم ونیز داشت و از آن موقع تا به حال در فستیوال آلغونا در مصر و کارتاژ در تونس پخش شده است. به نظر میرسد «امیره» نقطه پایانی بر تولیدات کشورهای عرب متحد اسرائیل مانند اردن، امارات و عربستان نخواهد بود، چرا که سیاست اصلی کشورهای پادشاهی تلاش برای برقراری ارتباط با رژیم صهیونیستی است و در این راستا از ظرفیت سینما و هنر نیز بهره میبرند.