گروه بین‌الملل: در روزهای اخیر چند دستگاه کامیون‌ منقش به تصاویر ترسناک ولیعهد سعودی در خیابان‌های واشنگتن، پایتخت ایالات‌متحده بویژه پیرامون محوطه کاخ سفید، سفارت عربستان و کنگره آمریکا جولان می‌دهند. این تصاویر متحرک که محمد بن‌سلمان را با لقب «آقای ارّه» معرفی کرده و دستان او را خون‌آلود نشان می‌دهد، نخستین‌بار دوشنبه این هفته در واشنگتن مشاهده شد. 

«عبدالله العوده»، دبیرکل حزب معارض «تجمع ملی سعودی» با انتشار تصاویری از این کامیون‌ها در حساب توئیتر خود نوشت: «خیابان‌های واشنگتن امروز شاهد خودروهایی بود که از خیابان‌ها عبور می‌کردند و می‌گفتند: ما مستحق دموکراسی هستیم نه آقای ار‌‌‌ّه!» 

طبق گفته او، این کارزار به مناسبت تغییر نام خیابان مقابل ساختمان سفارت عربستان در واشنگتن به نام «جمال خاشقجی» انجام شده؛ روزنامه‌نگار برجسته واشنگتن‌پست و مخالف سعودی که منتقد صریح دخالت نظامی ائتلاف تحت رهبری سعودی در یمن بود و پاییز 3 سال پیش در کنسولگری این کشور در استانبول به شکل فجیعی کشته و بدنش قطعه قطعه شد. 

تقریبا یک سال پس از افشای این قتل فجیع در ترکیه و به دنبال فشار رسانه‌ای زیاد بر ریاض، سپتامبر ۲۰۱۹ بن‌سلمان، ولیعهد همه‌کاره سعودی که آمر اصلی این جنایت برشمرده می‌شود، در مصاحبه با رادیو پی‌بی‌اس آمریکا (PBS)، ادعا کرد ترور فجیع خاشقجی در دوران مسؤولیت او بدون اطلاع شخص وی انجام شده است. 

در تحقیقات منتشر شده دفتر اطلاعات ملی آمریکا درباره ترور خاشقجی که پارسال منتشر شد اما تاکید شده قتل او با دستور مستقیم بن‌سلمان انجام شده و شخص او بوده که مجوز عملیاتی برای دستگیری یا قتل روزنامه‌نگار مخالف عربستانی را توسط تیمی 16 نفره شامل «خالد العتیبی» صادر کرده است. 

در بخشی از این گزارش آمده است: «ارزیابی ما این است که محمد بن‌‌سلمان، ولیعهد عربستان سعودی مجوز انجام عملیاتی در استانبول ترکیه برای دستگیری یا قتل روزنامه‌نگار سعودی، جمال خاشقجی را صادر کرد. ارزیابی ما بر این اساس قرار دارد که ولیعهد سعودی از سال ۲۰۱۷ کنترل تصمیم‌گیری‌ها در پادشاهی عربستان سعودی را به دست گرفته است». 

در این گزارش صراحتا آمده بود: «ولیعهد سعودی، خاشقجی را تهدیدی مستقیم برای پادشاهی عربستان می‌دید و از اقدامات خشونت‌آمیز برای ساکت کردن او حمایت می‌کرد». 

به رغم این گزارش صریح، دولت بایدن نیز همانند دولت ترامپ که متحد نزدیک بن‌سلمان بود، هیچ محکومیت یا تحریم حقوق بشری را متوجه رژیم سعودی نکرد و حتی کرسی عربستان در شورای حقوق بشر سازمان ملل را از این رژیم نگرفت. در نهایت دموکرات‌های حاکم بر کاخ سفید و کنگره با دعوت از رژیم سعودی در اجلاس اخیر موسوم به دموکراسی، لکه ننگ دیگری در تاریخچه حقوق بشر آمریکایی بر جا گذاشتند. 

 

* آمادگی برای پادشاهی بن‌سلمان؟

در همین حال برخی منابع نزدیک به رژیم سعودی گمانه‌زنی کرده‌اند دیوان پادشاهی ریاض در حال تمهید اعلام پادشاهی بن‌سلمان است. حساب کاربری افشاگر مشهور، «مجتهد» در شبکه اجتماعی توئیتر در یک سلسله توئیت جدید اعلام کرد: «حرف و حدیث‌ها این روزها درباره تدارکات دیوان پادشاهی و سایر مقامات برای اعلام پادشاهی محمد بن‌سلمان صحت دارد و سطح تدارکات و آمادگی‌ها برای آن، به سطح شکوه امپراتوری نزدیک‌تر است». به نوشته مجتهد، متولیان تدارکات به شکل عجیبی از موعد این مراسم اطلاعی ندارند و مشخص نیست واقعا این مراسم برگزار می‌شود یا اینکه صرف آمادگی برای اجرا در صورت مرگ پادشاه است. اخیرا نیز یک کارشناس جهان عرب با تشریح هدف ملک سلمان بن ‌عبدالعزیز پادشاه سعودی از ارسال پیام به رهبران برخی کشور‌های منطقه از جمله اعضای شورای همکاری خلیج‌فارس گفته بود پادشاه در تلاش است با تغییر رویکرد جدید از انزوای سیاسی خارج شده و زمینه را برای سلطنت فرزندش فراهم کند. پیش‌تر منابع آگاه به میدل‌ایست‌آی گفتند بن‌سلمان قصد دارد پدرش را که دچار فراموشی شده، مجبور کند از پادشاهی کناره‌گیری کند. روزنامه بیزینس اینسایدر اعلام کرد نگرانی‌ها درباره سلامتی ملک‌سلمان بن عبدالعزیز آل‌سعود 85 ساله پس از اقامت 482 روز متوالی در کاخ خود در شهر «نئوم» در شمال غرب عربستان افزایش یافته است. 

 

* کاهش بودجه نظامی عربستان نشانه چیست؟

 کاهش بودجه نظامی رژیم سعودی متعاقب شکست‌های متوالی ائتلاف تحت رهبری ریاض در یمن و مرزهای جنوبی عربستان و همین‌طور تمایل بیشتر سعودی‌ها به پیوستن به مذاکرات با دشمنان‌شان در منطقه غرب آسیا، حکایت از عقب‌نشینی بن‌سلمان، ولیعهد همه‌کاره از نقشه‌های جنون‌آسایش دارد. به گزارش بخش عربی شبکه آرتی (روسیا الیوم)، در بیانیه مربوط به بودجه 2022 عربستان که این هفته منتشر شد، آمده است: دولت سعودی قصد دارد ١٧١ میلیارد ریال (58/45 میلیارد دلار) برای بخش نظامی اختصاص دهد که در مقایسه با بودجه نظامی سال جاری کاهش 12 درصدی را نشان می‌دهد.

 این در حالی است که رژیم سعودی نه‌تنها همچنان بزرگ‌ترین خریدار تسلیحات آمریکایی است، بلکه مشتری مهمی برای دیگر بازارهای غربی و شرقی تسلیحات از انگلیس، فرانسه و آلمان تا چین و روسیه هم به حساب می‌آید. نتایج یک تحقیق نشان داد ارزش قراردادهای تسلیحاتی امضا شده میان ریاض و واشنگتن از مارس 2015 نزدیک به 4/28 ‌میلیارد است دلار که 20 قرارداد به ارزش 2/1 میلیارد دلار در دوره ریاست‌جمهوری «جو بایدن» در سال جاری میلادی امضا شده‌اند.