گروه فرهنگ و هنر: سریال‌سازی یکی از ظرفیت‌های مهم صداوسیماست و در عین حال یکی از کارویژه‌های اصلی این سازمان از بدو تاسیس تا امروز به شمار می‌آمده است. این روزها به‌رغم نقش‌آفرینی پررنگ «‌vod»‌ها، هنوز مخاطبان اصلی سریال مخاطبان تلویزیون هستند، آنچنان که کم‌مخاطب‌ترین سریال تلویزیون، چند برابر یک سریال در نمایش خانگی مخاطب دارد. اگر چه این مساله طبیعی به نظر می‌رسد اما می‌دانیم هزینه‌های تولید سریال در شبکه نمایش خانگی اصلا قابل قیاس با تولید سریال در تلویزیون نیست. افزایش هزینه‌های تولید سریال در شبکه نمایش خانگی با افزایش کیفیت نسبت مستقیم نداشته و به‌رغم هزینه‌های گسترده در سال گذشته غیر از یکی، دو اثر، بقیه کارهای پخش شده از شبکه نمایش خانگی نتوانستند مخاطب قابل توجهی جذب کنند. 

ناگفته نماند بدون شک سریال‌ها و مجموعه‌های جدید تلویزیونی از پرمخاطب‌ترین برنامه‌های تلویزیون محسوب می‌شوند. سریال‌های جدید، بسیاری مواقع حکم برگ ‌برنده یک شبکه را در جذب مخاطب ایفا کرده‌اند. طی چند سال اخیر مخاطبان رسانه ملی عادت کرده‌اند بهترین سریال‌های تلویزیون را در مناسبت‌های مختلف تماشا کنند اما در یکی، دو سال اخیر که کشور درگیر مشکلات شیوع ویروس کرونا شده است، برنامه‌سازان صداوسیما هم همانند سایر هنرمندان برای تولید آثارشان با مشکلات عدیده‌ای مواجه شده‌اند که در نتیجه شاهد نیمه‌کاره ماندن برخی سریال‌ها و کند شدن روند تولید مجموعه‌های تلویزیونی هستیم. این مساله کار را برای مدیران شبکه‌ها بسیار سخت کرده است و مدیران به همین خاطر در یکی، دو سال اخیر با مشکلات بسیاری برای بستن کنداکتور پخش سریال‌ها روبه‌رو شده‌اند. سختی کار سریال‌سازان تلویزیون در این ایام به مشکلات و محدودیت‌های ایجاد‌شده توسط ویروس کرونا محدود نمی‌شود، زیرا طی یکی، دو سال اخیر تولید سریال‌های نمایش خانگی توسط ۲ پلتفرم «نماوا» و «فیلیمو» به اوج خود رسیده است به‌ طوری که هم‌اکنون 10 سریال و مجموعه نمایشی به طور هفتگی و روتین از این پلتفرم‌ها به نمایش درمی‌آید و همچنین چندین سریال هم در مرحله پیش‌تولید قرار دارد که با نگاهی کوتاه به سریال‌های نمایش خانگی به یک نکته پی خواهیم برد و آن هم حضور اغلب ستاره‌های سینما و تلویزیون در این سریال‌هاست. از سوی دیگر در حاشیه این اتفاق نمی‌توان مسائلی چون دستمزدهای نجومی برخی بازیگران را برای ایفای نقش در سریال‌ها نادیده گرفت؛ دستمزدهایی که منجر می‌شود اغلب بازیگران مطرح، پیشنهادات ایفای نقش در سریال‌های تلویزیونی را جدی نگیرند، البته پرداختن به حواشی حضور چهره‌های سرشناس تلویزیون و سینما در نمایش خانگی موضوعی است که در این مقال نمی‌گنجد و می‌طلبد در گزارشی جامع به آن پرداخته شود. 

با وجود همه این شرایط، برخی برنامه‌سازان صداوسیما با رعایت پروتکل‌های بهداشتی مشغول تولید سریال‌ها و مجموعه‌های جدید تلویزیونی هستند و هنرمندان هم با وجود شرایط دشوار تولید، با تمام وجود جلوی دوربین می‌روند تا کنداکتور شبکه‌های رسانه ملی از سریال‌های جدید خالی نباشد. شبکه‌هایی که روزگاری پرمخاطب‌ترین و بهترین سریال‌های تلویزیون را روی آنتن می‌بردند، چند سالی است جز یکی، دو سریال، مابقی آثارشان از کم‌مخاطب‌ترین سریال‌های تلویزیون به شمار می‌رود که امیدواریم با حضور رئیس جدید سازمان، سریال‌‌سازی در صداوسیما به لحاظ کیفیت به ریل سابق خود بازگردد.

همه اینها البته دلیل نمی‌شود صداوسیما سرمایه‌گذاری در حوزه فیلم و سریال را جدی تلقی نکند. توجه به این امر که سریال‌سازی آن هم در بسیاری از حوزه‌های خاص جز از تلویزیون برنمی‌آید، از لوازم تولید اثر نمایشی موفق است؛ اثر نمایشی موفق یعنی اصلی‌ترین حوزه در سرگرمی؛ که یکی از ارکان رسانه است. رسانه‌ای در سطح تلویزیون که ۳ رکن اساسی اعم از خبر، اندیشه و سرگرمی را از راهبری تا اجرا، پیش خواهد برد، بدون تاکید بر مؤلفه سریال‌سازی نمی‌تواند مرجعیت خود را حفظ کند. در کنار مینی‌سریال‌ها و سریال‌های ماهانه، تلویزیون‌های مهم دنیا را با سریال‌های طولانی بیشتر می‌شناسند. بعضی از تلویزیون‌ها را اصلا به خاطر یک سریال می‌شناسند. یعنی سریال تبدیل به نشان و نماد یک تلویزیون می‌شود؛ اتفاقی که در صداوسیمای ما زیاد مرسوم نیست و جز طنزهای 90 شبی که در دوره‌ای توانسته بود به نماد یک شبکه تبدیل شود، مانند شب‌های برره در شبکه 3 و پاورچین در شبکه 5، در حوزه درام این اتفاق نیفتاده است. یکی از چهره‌هایی که توانمندی خارق‌العاده‌ای در نگارش قصه‌های طولانی برای تلویزیون داشت، مرحوم مسعود بهبهانی‌نیا بود. نرگس، کیمیا، فاصله‌ها و ترانه مادری، سریال‌هایی بودند که بیش از تعداد قسمت‌های مرسوم برای یک سریال تلویزیونی به نگارش درآمدند، روی آنتن رفتند و با استقبال مخاطبان مواجه شدند. حالا قرار است تازه‌ترین متن مسعود بهبهانی‌نیا برای شبکه 3، از 3 دی‌ماه روی آنتن برود. فصل اول سریال «برف بی‌صدا می‌بارد» به‌ کارگردانی‌ پوریا آذربایجانی و تهیه‌کنندگی محمدرضا شفیعی و نویسندگی زنده‌یاد مسعود بهبهانی‌نیا شامل 100 قسمت 40 دقیقه‌ای است که قرار است از جمعه سوم دی‌ماه ‌روی آنتن شبکه ۳ سیما برود. پیش از این بازیگرانی همچون فرهاد آییش، الیکا عبدالرزاقی، پوریا پورسرخ، مائده طهماسبی، پاشا رستمی، پوریا شکیبایی، پانته‌آ سیروس، مریم شیرازی، مینا وحید، فریبا متخصص، امید روحانی، مهسا طهماسبی، امیر جنانی، هادی دیباجی، سیامک ادیب، هاله گرجی، آناهیتا اقبال‌نژاد و سینا کرمی برای این کار معرفی شده‌اند. «برف بی‌صدا می‌بارد» عنوان سریالی ۳ ‌فصلی است که در دهه‌های 1360، 1370 و 1390 روایت می‌شود. 

فارغ از قوت و ضعف‌هایی که در اجرا ممکن است بر هر اثری مترتب شود، پیگیری این روند که یک سریال در تعداد قسمتی طولانی حتی برای یک فصل، طراحی و تولید شود، می‌تواند از سیاست‌هایی باشد که صداوسیما را در رقابت با پلتفرم‌های دیگر دارای مزیتی متفاوت کند، آن هم با استفاده از ظرفیتی که خاص تلویزیون است و باید از آن استفاده شود.